Oświadczenie złożone
przez senatora Mirosława Lubińskiego
Oświadczenie skierowane do ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej Jerzego Hausnera
W swoim oświadczeniu pragnę poruszyć sprawę świadczeń należnych byłym pracownikom upadłego Zakładu Wydobywczo-Przetwórczego Antracytu SA w Wałbrzychu.
Problem przedstawia się następująco.
Po pierwsze, ZWPA SA powstał na bazie Wałbrzyskich Kopalń Węgla Kamiennego w Wałbrzychu, które były właścicielem 96% akcji spółki.
Po drugie, 23 stycznia 2001 r. zakończono upadłość ZWPA SA, a 18 czerwca 2001 r. wykreślono tę spółkę z rejestru przedsiębiorstw.
Po trzecie, zgodnie z ustawą o dostosowaniu górnictwa węgla kamiennego do funkcjonowania w warunkach gospodarki rynkowej - DzU nr 162 z dnia 30 grudnia 1998 r. - obowiązek wypłacania świadczeń byłym pracownikom przejęła, wskazana przez ministra gospodarki w drodze rozporządzenia, Spółka Restrukturyzacji Kopalń SA w Katowicach - Oddział w Wałbrzychu.
Po czwarte, wspomniana SRK SA wypłaca byłym pracownikom ZWPA SA świadczenia należne z tytułu urlopów górniczych, jubileuszy, nagród z zysku, to znaczy trzynastej i czternastej pensji, na co otrzymuje środki z budżetu państwa.
Po piąte, SRK SA nie posiada umocowania ustawowego do wypłaty innych świadczeń oraz występowania w imieniu ZWPA SA, gdyż nie jest jego następcą prawnym.
Sytuacja taka jest źródłem niżej wymienionych problemów.
Byli pracownicy ZWPA SA mają niezaspokojone roszczenia w stosunku do dawnego zakładu pracy, wynikające z układu zbiorowego pracy i kodeksu pracy, na przykład nie otrzymują odpraw emerytalno-rentowych, rent uzupełniających i wyrównań z tytułu błędnie naliczonych innych świadczeń pieniężnych: jubileuszy, trzynastej pensji itp. Część omawianych pracowników próbowała indywidualnie dochodzić swoich roszczeń przed sądem. Droga ta okazała się bezskuteczna ze względu na brak strony pozwanej - ZWPA SA nie istnieje, a SRK SA nie jest stroną w sporze.
Wymienieni pracownicy nie otrzymują również ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa rencistów i emerytów górniczych do bezpłatnego węgla. Ekwiwalent ten powinien być wypłacany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych ze środków budżetowych, zgodnie z regulacją zawartą w art. 55 ustawy o dostosowaniu górnictwa węgla kamiennego do funkcjonowania w warunkach gospodarki rynkowej. Jednak w praktyce ekwiwalent ten nie jest wypłacany, gdyż nie ma podmiotu prawnego, który wystąpiłby z wnioskiem do ZUS w przedmiotowej sprawie.
Omawiani pracownicy, kończący obecnie urlop górniczy, otrzymują od SRK SA świadectwa pracy, z których wynika, iż do zakończenia urlopu byli pracownikami ZWPA SA - zakładu nieistniejącego od dwóch lat.
Problem dotyczy około trzystu pięćdziesięciu byłych górników. Wielu z nich znajduje się w trudnej sytuacji życiowej i finansowej. Są oni grupą bardzo rozżaloną i zdesperowaną, gdyż, jak twierdzą, są jedynymi pracownikami górnictwa pozbawionymi wymienionych świadczeń. Interwencje podejmowane przez nich indywidualnie i zbiorowo w Ministerstwie Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, Kancelarii Premiera i Kancelarii Prezydenta jak na razie pozostają bez skutku. Z odpowiedzi otrzymanej przez jednego z nich z Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej - DBE-8/IT/960W03 z 14 kwietnia 2003 r. - wynika, iż ministerstwo podejmuje pracę nad identyfikacją problemu w celu znalezienia rozwiązania.
Zwracam się do Pana Ministra o pilne zainteresowanie się omawianą kwestią oraz o informację o stanie zaawansowania prac.
Mirosław Lubiński