Warszawa, dnia 2004-11-15

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Z dniem 1 maja tego roku weszła w życie nowa ustaw o podatku od towarów i usług. Głównym założeniem nowej ustawy było dostosowanie polskich regulacji w zakresie poboru podatku VAT do prawodawstwa wspólnotowego.

Możliwość stosowania obniżonej do 7% stawki VAT na roboty budowlano-montażowe wykonywane na wszystkich obiektach budownictwa mieszkaniowego Polska uzyskała w ramach przedakcesyjnych negocjacji z Unią Europejską, jako odstępstwo od ogólnych zasad wynikających z prawodawstwa wspólnotowego. Potwierdzają to stosowne zapisy wprowadzone do podpisanego Traktatu Akcesyjnego, którymi zostały ustanowione tzw. okresy przejściowe, umożliwiające stosowanie do 31.12.2007 r. stawki 7% w budownictwie mieszkaniowym. Podkreślić tu należy, że zapisy Traktatu ustanawiające okresy przejściowe w budownictwie nie dotyczą umów zawartych przed dniem 1 maja 2004 r., które związane są z realizacją budownictwa o charakterze niemieszkalnym. Zmiana stawki podatku od towarów i usług (z 7% na 22%) na usługi i roboty budowlane wykonywane na obiektach innych niż obiekty budownictwa mieszkaniowego, która nastąpiła z dniem 1 maja 2004 r., jest więc związana z dostosowaniem przepisów polskich do prawodawstwa unijnego które nie daje podstaw do stosowania dla tego typu robót stawek preferencyjnych VAT.

Podkreślić muszę, że pomimo, iż ustawa o podatku od towarów i usług wprowadzająca nowe regulacje w zakresie opodatkowania różnych grup towarów i usług została uchwalona dopiero w dniu 11 marca br. (opublikowana w Dz.U. Nr 54, poz. 535), to jednak szereg projektowanych w niej rozwiązań znanych było dużo wcześniej - choćby stąd, że rozwiązania te były przedmiotem debat w parlamencie - debat często bardzo ożywionych i szeroko komentowanych przez środki masowego przekazu. Projekt ustawy był już cały czas dostępny dla ogółu zainteresowanych na stronach internetowych Ministerstwa Finansów i Sejmu. W związku z tym, zmiany stawek podatkowych dla różnego rodzaju usług i towarów, które nastąpiły z dniem 1 maja 2004 r., nie powinny być dla zainteresowanych zaskoczeniem. Dotyczy to również zmiany stawki obniżonej (7%) na podstawową w odniesieniu do robót budowlanych wymienionych w załączniku nr 5 do ustawy z dna 8 stycznia 1993 r. o podatku do towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Nie należy zapominać, że przepisy uchylonej ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. wyraźnie wskazywały, iż stawka 7% na towary i usługi wymienione w załączniku nr 5, ma zastosowanie jedynie do końca 2003 r.

W stanowisku tym w zakresie niezbędnych zmian stawek w przedziale z 7% na 22% wymienione były m.in. podstawowe materiały budowlane, roboty dotyczące infrastruktury towarzyszącej budownictwu mieszkaniowemu, budowa i remonty budownictwa mieszkaniowego, budowa i remonty obiektów nauki i oświaty, kultury i sztuki, sakralnych, ochrony zdrowia, kultury fizycznej, mieszkalnych o charakterze tymczasowym, itp.

W przypadku robót budowlano-montażowych, materiałów budowlanych i wykonawstwa niektórych obiektów budownictwa (np. nauki i oświaty, kultury i sztuki, ochrony zdrowia, kultury fizycznej), Parlament odrzucił w 2000 roku przedstawione przez Rząd propozycje etapowego dostosowania stawek do wymogów dyrektyw UE, wychodząc z założenia, że lepszym rozwiązaniem dla podmiotów gospodarczych będzie odłożenie tych niepopularnych decyzji na okres późniejszy, graniczący z terminem akcesji do Unii Europejskiej.

Należy podkreślić, że z przepisów ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym jasno wynikało, iż na stałe, przy wykonawstwie obiektów budownictwa innego iż budownictwo mieszkaniowe, obowiązuje stawka 22%, a jedynie w okresie do 31 grudnia 2003 r. przejściowo wprowadzono stosowanie obniżonej do 7% stawki VAT. Przedłużenie możliwości stosowania tej stawki podatku przy wykonawstwie obiektów budownictwa innego niż budownictwo mieszkaniowe nastąpiło w drodze rozporządzenia Ministra Finansów wydanego w grudniu 2003 r. (rozporządzenie z dnia 24 grudnia 2003 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 224, poz. 2229), więc w momencie kiedy znany był już projekt nowej ustawy o podatku od towarów i usług i wiadomym było, że najpóźniej z dniem 1 maja 2004 r. nastąpi zmiana przepisów dotyczących podatku od towarów i usług, w tym zwiększenie stawki podatku stosowanej dla robót budowlano-montażowych wykonywanych na obiektach innych niż związane z budownictwem mieszkaniowym.

Należy więc stwierdzić, że strony zawierające przed dniem 1 maja 2004 r. umowę o roboty budowlano-montażowe, przy zachowaniu należytej staranności w zakresie zdobycia pełnej wiedzy na temat podstaw prawnych stosowanych dla tych robót stawek podatku VAT, miały możliwość takiego ukształtowania treści umowy, która pozwoliłaby uwzględnić w przyszłości zmiany stawki podatku stosowanej dla tych robót. W przypadku, gdy roboty budowlane lub budowlano-montażowe na obiektach innych niż obiekty budownictwa mieszkaniowego wykonane będą po dniu 1 maja 2004 r., właściwą do zastosowania jest stawka 22% VAT, także w przypadku budowy szkół czy innych budynków nauki, oświaty, kultury i sztuki, turystyki itp.

Wyjaśniam dodatkowo, że w przypadku czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku do towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 11, poz. 50 z późn. zm.), które wykonane zostały przez podatników przed dniem 1 maja 2004 r., dla których obowiązek podatkowy powstał po dniu 30 kwietnia 2004 r. - czynności te podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT według stawek obowiązujących dla tych czynności w momencie ich wykonania, tj. przed dniem 1 maja 2004 r. Oznacza to, że w przypadku wykonania w kwietniu 2004 r. robót budowlano-montażowych, opodatkowanych na podstawie przepisów ww. ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. stawką VAT w wysokości 7%, stawka ta będzie właściwa do zastosowania również w przypadku, gdy obowiązek podatkowy powstał po dniu 30 kwietnia 2004 r.

PODSEKRETARZ STANU