Warszawa, dnia 02.12.2004 r.

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu RP

Na wstępie pragnę podkreślić, iż zagadnienia poruszane w przedmiotowym oświadczeniu dotykają dwóch zupełnie różnych płaszczyzn tematycznych. Jedna z nich obejmuje zagadnienia pozostające we właściwości ministra ds. gospodarki wodnej, które dotyczą gospodarowania wodami oraz dostępu do zasobów wodnych, jak również zapewnienia odpowiedniej ilości i jakości tych zasobów. Natomiast drugi aspekt bezpośrednio związany jest z zabezpieczeniem właściwego poziomu infrastruktury technicznej obszarów wiejskich, które to zagadnienia są domeną ministra rolnictwa i rozwoju wsi, jako odpowiedzialnego za sprawy znajdujące się w dziale administracji rządowej dot. spraw rozwoju wsi.

Jednym z czynników mogących wpływać niekorzystnie na stan ww. zasobu są susze, które coraz częściej pojawiają się w Polsce. Bezpośrednim skutkiem suszy jest zakłócenie naturalnego bilansu wodnego danego obszaru, które w efekcie powoduje nadmierne przesuszenie gleby, obniżenie poziomu zalegania wód podziemnych oraz zmniejszanie przepływów wody w rzekach. Nawet okresowe występowanie takich zjawisk może powodować poważne straty gospodarcze, w tym również problemy w zaopatrzeniu ludności w wodę do spożycia. W związku z tym dla resortu środowiska niezwykle ważnym jest poznanie zarówno częstotliwości, jak i skali występowania suszy hydrologicznej, a także ocen jej skutków ma tle warunków meteorologicznych i hydrologicznych. Jednym z działań mających na celu przeanalizowanie skali przedmiotowej problematyki, są prace badawcze zlecane przez resort środowiska. Najnowszą ekspertyzą jest opracowanie Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej Oddział w Poznaniu pt. "Rozkład przestrzenny i ocena zjawiska suszy hydrologicznej w 2003 roku na podstawie krzywych opadania przepływu". Wyniki tej ekspertyzy mogą stanowić podstawę do podejmowania decyzji wodnogospodarczych, jak również w przyszłości prac projektowych z dziedziny melioracji oraz gospodarki wodnej i komunalnej.

Zagadnienia z zakresu gospodarowania i zarządzania wodami kompleksowo reguluje ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (Dz.U. Nr 228, poz. 2259). Za najistotniejsze dokumenty planistyczne ustawa uznaje plany gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy, plany ochrony przeciwpowodziowej oraz plany przeciwdziałania skutkom suszy na obszarze państwa. W sporządzaniu powołanych powyżej planów uczestniczą dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej, jako organy administracji rządowej niezespolonej właściwe w sprawach gospodarki wodnej w regionie wodnym. W pracach wykorzystywane są m.in. opracowane przez dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej analizy stanu zasobów wodnych w regionach wodnych oraz wykazy wód powierzchniowych i podziemnych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia.

Pragnę wyjaśnić, iż w przypadku regionu pozostającego w sferze zainteresowania senatora Bogusława Litwińca, obejmującego m.in. powiaty strzeliński, kędziersko-kozierski, głubczycki, prudnicki, nyski, strzeliński, ząbkowski, kłodzki, dzierżoniowski, świdnicki, wałbrzyski, kamieniogórski, jaworski, złotoryjski, jeleniogórski, lwówecki i lubański, Dyrektor RZGW we Wrocławiu w ubiegłym roku sporządził wykazy wód powierzchniowych i podziemnych, które są lub mogą być w przyszłości wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia. Z wykazów tych wynika, że ludność jednostek osadniczych w przedmiotowym regionie zaopatrywania jest z 313 ujęć wód podziemnych oraz z 114 ujęć wód powierzchniowych. Podkreślić należy, że dla ujęć wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności RZGW we Wrocławiu opracował programy działań dla poprawy jakości tych wód, w których wyznaczono zlewnie wodociągowe poszczególnych ujęć w tym m.in. Białej Błuchołaskiej, Bystrzycy i Kaczawy oraz zlewnię Bobru. W programach tych podano także propozycje wyposażenia terenów zabudowanych oraz przeznaczonych pod zabudowę w zbiorcze sieci kanalizacyjne i oczyszczalnie ścieków komunalnych.

Dla zminimalizowania skutków ekstremalnych zjawisk, jakim są susze oraz wezbrania powodziowe resort środowiska prowadzi także działania dla zwiększenia retencji, tak aby osiągnąć co najmniej 15% średniego odpływu rocznego. W tym celu w ostatnich latach zrealizowano szereg inwestycji zbiornikowych, których celem jest m.in. zwiększenie retencji lub wyrównanie przepływów; działania takie przyczyniają się także do ustabilizowania zwierciadła wód gruntowych. Przykładem są zbiorniki "Kozielno" i "Topola" na Nysie Kłodzkiej. Ponadto dla zaopatrzenia w wodę Jeleniej Góry i jej okolic wybudowano zbiornik "Sosnówka" o pojemności 14 mln m³.

Przedstawiając powyższe wyjaśnienia pragnę zapewnić Pana Marszałka, iż resort środowiska przywiązuje dużą wagę do problemu dostępności zasobów wodnych, w tym również w rejonach narażonych na niekorzystne warunki klimatyczne. Jednakże kwestia zapewnienia odpowiednich ilościowo i jakościowo zasobów wodnych jest tylko jednym z elementów procesu związanego z dostarczeniem wody na potrzeby ludności.

Drugim, istotnym elementem tego procesu jest zapewnienie właściwego poziomu infrastruktury technicznej związanej z doprowadzeniem wody do odbiorców, w tym również dla ludności obszarów wiejskich. Zgodnie z ustawą z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz.U. Nr 13, poz. 1996 z późn. zmianami) zaspokojenie zbiorowych potrzeb wspólnoty m.in. w zakresie zaopatrzenia w wodę należy do zadań własnych gminy finansowanych z budżetów gmin. Także od inicjatywy społeczności lokalnych zależy poziom wyposażenia w sieć wodociągową. Jednakże biorąc pod uwagę ogromne koszty wiążące się z rozwojem tej infrastruktury, dostrzegam potrzeb wsparcia władz lokalnych w poszukiwaniu dodatkowych źródeł finansowania tego typu zadań.

W oświadczeniu senatora Bogusława Litwińca poruszona została problematyka pozyskiwania przez wiejskie gminy środków unijnych, które mogą być przeznaczane m.in. na rozwój sieci wodociągowej. W przedmiotowej sprawie uzyskałem stanowisko resortu rolnictwa i rozwoju wsi, z którego wynika, iż resort ten postrzega infrastrukturę techniczną jako stymulator rozwoju gospodarczego kraju, w tym w kształtowaniu osadnictwa. Z uwagi na powyższe resort ten czyni starania o przeznaczenie możliwie największych środków na realizację zadań w tym zakresie. Jednym z takich działań w ostatnim czasie było uruchomienie Programu SAPART. Jak wynika z powołanego stanowiska wszystkie gminy były informowane o możliwościach przystąpienia do tego Programu za pośrednictwem Regionalnych Oddziałów Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

Ponadto resort rolnictwa i rozwoju wsi opracował i upowszechnił informację zbiorczą pt. "Źródła finansowania inwestycji infrastruktury wsi", którą pozwalam sobie załączyć. W opracowaniu tym wskazano nazwy i adresy jednostek dysponujących środkami mogącymi uzupełniać środki własne władz lokalnych na realizację inwestycji służących rozwojowi rolnictwa i obszarów wiejskich. Z informacji tej wynika, że ostatnio uruchomione zostały nowe akcesyjne fundusze unijne, które mogą wspierać działające już programy operacyjne służące do realizacji Narodowego Planu Rozwoju. Pośród tych programów należy wymienić: Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego oraz Sektorowy Program Operacyjny - Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego oraz Rozwój Obszarów Wiejskich. Celem powołanych programów jest m.in. zrównoważony rozwój obszarów wiejskich, jak również przeciwdziałanie marginalizacji niektórych takich obszarów.

z up. MINISTRA

SEKRETARZ STANU