Minister Edukacji Narodowej i Sportu przekazał wyjaśnienie w związku z oświadczeniem senatora Mariana Lewickiego, złożonym na 52. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 53):
Warszawa, dnia 2003-12-31
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowny Panie Marszałku,
odpowiadając na pytania zawarte w oświadczeniu Pana Senatora Mariana Lewickiego z dnia 17 grudnia 2003 r. dotyczące oceny państwowych wyższych szkół zawodowych, pragnę przedstawić, co następuje.
W okresie obowiązywania ustawy o wyższych szkołach zawodowych tj. od 26 czerwca 1997 r. utworzonych zostało 26 państwowych wyższych szkół zawodowych. Wszystkie ww. szkoły powstały na wniosek lokalnych środowisk samorządowych. Często wnioskodawcami byli zarówno lokalni samorządowcy, jak i przedstawiciele parlamentarzystów. Wnioski o powołanie nowych szkół zawsze związane z konkretnymi deklaracjami udzielenia im wsparcia organizacyjnego, materialnego, a także finansowego.
W ciągu ostatnich dwóch lat regionalne samorządy zapisały w swoich kontraktach wojewódzkich przeznaczenie konkretnych środków finansowych na rozwój bazy materialnej szkół wyższych położonych na terenie danego województwa. Zjawisko to świadczy o wzroście poczucia odpowiedzialności za rozwój szkolnictwa - w tym wyższego - wśród środowisk samorządowych.
Państwowe Wyższe Szkoły Zawodowe działają obecnie w 19 byłych miastach wojewódzkich (Krosno, Przemyśl, Nowy Sącz, Tarnów, Tarnobrzeg, Chełm, Biała Podlaska, Płock, Ciechanów, Elbląg, Konin, Kalisz, Leszno, Piła, Gorzów Wlkp., Jelenia Góra, Wałbrzych, Legnica, Włocławek) oraz innych mniejszych miast, najczęściej powiatowych (Jarosław, Sulechów, Sanok, Nysa, Nowy Targ, Racibórz). Jedynie Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa otwarta w bieżącym roku w Opolu, została utworzona w siedzibie województwa.
Szkoły te rozwijają się bardzo dynamicznie, o czym może zaświadczyć fakt, że uczelnie, które powstały w latach 1998-1999 ze zgodą na kilka specjalności, prowadzą dziś kształcenie na 10-15 specjalnościach każda, zaś szkoły które powstały w latach 2000-2003 - mają uruchomione studia na 4-6 specjalnościach (jedynie PWSZ w Tarnobrzegu prowadzi 2 specjalności).
W związku z wejściem w życie nowych uregulowań prawnych (ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym oraz ustawy o wyższych szkołach zawodowych /Dz. U. Nr 150, poz. 1239/) państwowe wyższe szkoły zawodowe dostosowują obecnie swoje warunki kształcenia do regulacji obowiązujących w uczelniach akademickich tzn. przechodzą do kształcenia na kierunkach. Rozwiązanie to spowoduje udrożnienie dalszego kształcenia dla tych absolwentów uczelni zawodowych, którzy będą chcieli kontynuować studia i zdobyć stopień zawodowy magistra.
Oceniając funkcjonowanie pwsz z perspektywy 5 lat ich działania można śmiało stwierdzić, że wypełniły one pokładane w nich nadzieje. Przede wszystkim doprowadziły do ożywienia i "uaktualnienia" lokalnych rynków pracy. Szkoły zawodowe w bardzo dynamiczny sposób reagują na potrzeby lokalnych środowisk i zakładów. Niektóre specjalności były otwierane wręcz na "zamówienie" miejscowych środowisk gospodarczo-przemysłowych.
Współpraca pomiędzy lokalnymi samorządami a PWSZ dotyczy nie tylko sfery finansowej, lecz także programowej. W szkołach tego typu w skład kolegialnego organu uczelni jakim jest Konwent mogą wchodzić m.in. przedstawiciele władz samorządowych, organizacji pracodawców, zakładów pracy działających na tym terenie. Sytuacja taka powoduje, że przedstawiciele lokalnych elit samorządowych i gospodarczych mają istotny wpływ na dobór specjalności/ kierunków studiów oferowanych przez szkoły, a tym samym na kształtowanie się ich profilu kształcenia. Jednym z istotnych elementów oceny może być fakt, iż żadna ze specjalności prowadzonych przez pwsz nie otrzymała od Państwowej Komisji Akredytacyjnej negatywnej oceny jakości kształcenia. Natomiast niezwykle pozytywne opinie formułują o tych uczelniach sami studenci. W ich ocenie pwsz wypełniają ich oczekiwania dotyczące profilu i jakości kształcenia, zaś przede wszystkim - dla większości uczącej się w nich młodzieży - są jedyną szansą na zdobycie wyższego wykształcenia. Studenci szkół zawodowych rekrutują się głównie z małych miasteczek i środowisk wiejskich i podkreślają, że nie mogliby pozwolić sobie na studia w dużych ośrodkach akademickich.
Dalszy rozwój szkół zawodowych jest jednym ze strategicznych celów doskonalenia systemu szkolnictwa wyższego w Polsce. Z lokalizacji szkół zawodowych na mapie naszego kraju wynika, że w procesie tworzenia nowych szkół tego typu będą preferowane regiony Polski północnej, gdyż są to obszary dotknięte największym bezrobociem, a jednocześnie na tym terenie powstało dotychczas najmniej PWSZ.
Z poważaniem
wz. Ministra
Podsekretarz Stanu
Hanna Kuzińska