Analizując treść ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o ustanowieniu programu wieloletniego "Program dla Odry - 2006" (DzU nr 98 poz. 1067) i rozporządzeń Rady Ministrów (nr 1255 z dnia 2 października 2001 r. i nr 1573 z dnia 3 grudnia 2001 r.), które nie zawierają odniesień do ochrony dziedzictwa kulturowego w zakresie nakładów finansowych niezbędnych dla jego ratowania oraz udokumentowania podczas działań podejmowanych przy realizacji "Programu dla Odry - 2006", pozwalam sobie przesłać uwagi, opracowane przy współudziale Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków we Wrocławiu.

Jednocześnie pozwalam sobie zwrócić uwagę na brak w Komitecie Sterującym "Programu dla Odry - 2006", stanowiącym zgodnie z cytowaną ustawą organ opiniodawczo-doradczy Rady Ministrów, przedstawiciela resortu sprawującego nadzór i kontrolę nad ochroną dziedzictwa kulturowego. Ochrona dziedzictwa kulturowego została zapisana w "Strategii modernizacji Odrzańskiego Systemu Wodnego. «Program dla Odry - 2006»" - dokumencie opracowanym w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i Ministerstwie Środowiska, przyjętym przez rząd 30 maja 2000 r. jako proponowane założenia do powyższej ustawy.

W dokumencie "Strategia modernizacji Odrzańskiego Systemu Wodnego «Program dla Odry - 2006». Projekt. Materiały dla rządu RP", który określa warunki wyjściowe do analizy problematyki związanej z realizacją "Programu dla Odry - 2006" na obszarach objętych tym programem, nie przeprowadzono wnikliwej analizy stanu zachowania zasobów kulturowych ani wielkości nakładów finansowych niezbędnych dla zminimalizowania zagrożeń dla dziedzictwa kulturowego, związanych z realizacją tego programu. Omawiany program jako instrument rozwoju regionalnego nie może być pozbawiony tak istotnego, wręcz fundamentalnego aspektu związanego z zachowaniem tożsamości kulturowej obszarów Nadodrza, wyrażonej poprzez to dziedzictwo (zabytki i całe zespoły zabytkowe), a także przez inne świadectwa kultury materialnej.

Poszczególne obszary Nadodrza, określone jako odrębne krainy historyczne, posiadają swój własny indywidualny charakter, wyrażony w bogactwie form kultury materialnej i szeroko pojętego krajobrazu kulturowego, przejawiającego się w dziesiątkach tysięcy zabytków, stanowisk archeologicznych, zespołów pałacowo-parkowych, folwarcznych, zamków nadrzecznych, miast integralnie związanych z biegiem rzeki lub jej dopływów, zabytków techniki, często unikalnych w skali Europy, a także innych przejawów historycznego powiązania działalności ludzkiej z rzeką Odrą, stanowiącą od tysięcy lat szlak komunikacyjny.

W projekcie ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego "Program dla Odry - 2006" proponuje się wprowadzenie uzupełniającego zapisu, w formie osobnego artykułu o następującym brzmieniu: "Minister kultury i dziedzictwa narodowego w porozumieniu z ministrem finansów określi, w drodze rozporządzenia, skalę i zakres niezbędnych nakładów finansowych wynikających z oceny wpływu realizacji programu na dziedzictwo kulturowe".