Warszawa, dnia 2.03.2005 r.

Pan

Kazimierz Kutz

Wicemarszałek Senatu

Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marszałku,

Odpowiadając na oświadczenie Pana Senatora Włodzimierza Łęckiego, przekazane przy piśmie BPS/DKS-043-28/05 z dnia 10 lutego br., w sprawie zagwarantowania osobom potrzebującym, pobytu w domach pomocy społecznej, pragnę uprzejmie poinformować, że w świetle aktualnie obowiązujących uregulowań prawnych, istotny wpływ na rozwiązywanie sygnalizowanych przez Pana Senatora problemów związanych z zapewnieniem miejsc w domach pomocy społecznej na terenie Poznania, a także na innych terenach w kraju, mają samorządy lokalne. Zobowiązane są do zapewnienia stosownej opieki potrzebującym w oparciu o rozeznane potrzeby w tym zakresie na danym terenie, czy to w ramach odpowiedniego wsparcia środowiskowego np. poprzez usługi opiekuńcze świadczone w miejscu zamieszkania, czy w domu dziennego pobytu lub w placówce całodobowego pobytu, takiej jak dom pomocy społecznej. Chodzi tu o lokalne rozwiązywanie problemów społecznych poprzez organizowanie skutecznego wsparcia w ramach pomocy społecznej oraz racjonalne wykorzystywanie środków finansowych przeznaczonych na ten cel.

Wprowadzone na początku roku 2004 zmiany w sposobie finansowania domów pomocy społecznej oraz nowe zasady odpłatności za pobyt w tych całodobowych placówkach mogły powodować pewne utrudnienia dla samorządów. Gminy generalnie wzbraniały się przed kierowaniem osób do domów pomocy społecznej, tłumacząc się brakiem środków finansowych na to zadanie. Dlatego też na niektóre zwolnione miejsca w domach pomocy społecznej nie było zapotrzebowania, szczególnie dotyczyło to domów pomocy społecznej dla osób przewlekle somatycznie chorych.

Od końca ubiegłego roku sytuacja znacznie się poprawiła i gminy zaczęły kierować do domów pomocy społecznej osoby niezbędnie wymagające tej formy pomocy. Z danych zbieranych przez Departament Pomocy i Integracji Społecznej Ministerstwa Polityki Społecznej, wynika, że w ciągu całego 2004 roku, do domów pomocy społecznej skierowano ogółem 9487 osób, z czego na nowych zasadach odpłatności 4160 osób.

Po wprowadzeniu zmian w zakresie sposobu finansowania domów pomocy społecznej i odpłatności za pobyt w domach pomocy społecznej nie zrezygnowano z dofinansowania tych placówek. Wojewodowie nadal dofinansują domy prowadzone przez powiaty lub na ich zlecenie, przekazując powiatom dotację celową w transzach miesięcznych, w wysokościach proporcjonalnych do liczby mieszkańców domów pomocy społecznej. Dotacja przysługuje tylko mieszkańcom przyjętym do tych placówek przed dniem 31 grudnia 2003 roku oraz osobom, które posiadały decyzje kierujące do domów pomocy społecznej wydane przed tą datą.

W stosunku do osób skierowanych do domu pomocy społecznej po dniu 1 stycznia 2004 roku obowiązują zasady odpłatności, o których mowa w art. 61 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz.U. nr 64, poz. 596 ze zm.). Zgodnie z nimi oprócz opłaty mieszkańca, który może ponosić ją w wysokości nawet do pełnego średniego kosztu utrzymania, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu, w opłatach partycypuje rodzina i gmina. W sytuacji, gdy pełny koszt utrzymania mieszkańca w domu pomocy społecznej nie przekracza kwoty 70% jego dochodów, wówczas ani rodzina, ani gmina nie musi dopłacać do utrzymania danej osoby w domu pomocy społecznej. Jeżeli mieszkaniec domu pomocy społecznej ponosi opłatę niższą niż faktyczny koszt utrzymania, wówczas w drugiej kolejności do ponoszenia opłaty zobowiązana jest rodzina, również do wysokości pełnego kosztu utrzymania, jednak tylko w sytuacji, jeżeli dochód na osobę w rodzinie przekracza 250% kryterium dochodowego (1152,5 zł w przypadku osoby samotnie gospodarującej i 790 zł na osobę w rodzinie), z tym że dochód tej osoby lub rodziny pozostający po wniesieniu opłaty nie może być mniejszy niż 250% odpowiedniego kryterium dochodowego.

Gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej, wnosi opłatę w wysokości różnicy między kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej, a opłatami wnoszonymi przez mieszkańca i rodzinę. Jeżeli osoba skierowana do domu pomocy społecznej nie posiada rodziny lub z powodu niskich dochodów rodzina jest zwolniona z opłaty - do pełnego średniego kosztu utrzymania osoby skierowanej do domu pomocy społecznej dopłaca gmina. Ta ostatnia sytuacja może dotyczyć znacznej liczby osób ubiegających się o miejsce w domu pomocy społecznej.

Każda gmina kierując osobę do domu pomocy społecznej stosuje zasady, o których mowa w art. 54 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, czyli kieruje osobę do odpowiedniego typu domu pomocy społecznej, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania, chyba że okoliczności sprawy wskazują inaczej, np. z braku miejsc w określonym domu pomocy społecznej, osoba wymagająca opieki w takiej placówce ze względu na wiek lub schorzenia, (po wyrażeniu zgody) może być również umieszczona w takiej placówce oddalonej od miejsca zamieszkania w innym powiecie.

W ramach zagwarantowania osobom potrzebującym miejsce pobytu w domach pomocy społecznej należy niewątpliwie nadal wspierać finansowo samorządy w realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych, ukierunkowanych na rozwój tych placówek oraz usług w nich świadczonych m.in. na rzecz ludzi starszych i niepełnosprawnych. Można również poszerzać ofertę usług środowiskowych, świadczonych w ramach pomocy społecznej, a głównie w tego rodzaju placówkach. W tym zakresie jednak niezbędne są działania podejmowane przez władze i społeczności lokalne we wszystkich regionach naszego kraju. Różnorodność i złożoność występujących tu problemów uniemożliwia ich rozwiązywanie wyłącznie na szczeblu centralnym.

Z poważaniem

MINISTER

z up.

Cezary Miżejewski

SEKRETARZ STANU