W ostatnim czasie parokrotnie zgłaszano do mojego biura senatorskiego problem nowych uwarunkowań podatkowych w usługach turystycznych. Proponowane przez rząd zmiany w podatku VAT są bardzo niekorzystne i zagrażają egzystencji polskich biur podróży organizujących turystykę w najważniejszym dla polskiej gospodarki obszarze: zagranicznej turystyki przyjazdowej do Polski oraz turystyki krajowej. Projekt ustawy dyskryminuje rodzinne przedsiębiorstwa, a preferuje podmioty gospodarcze działające poza granicami naszego kraju. Osłabia to równocześnie konkurencyjność ofert turystycznych dla zagranicznych turystów proponowanych przez polskie biura podróży.

Na podstawie projektu rządowego procedura opodatkowania tylko marży może być stosowana jedynie wówczas, gdy z usług oferowanych przez biura podróży korzystają bezpośrednio turyści, osoby fizyczne. Według propozycji polskiej branży turystycznej, Polskiej Izby Turystyki, procedura opodatkowania usług oferowanych przez biura podróży winna być stosowana bez względu na to, kto jest nabywcą usług.

Stawka opodatkowania VAT w zagranicznej turystyce przyjazdowej wynosi obecnie 0% wtedy, gdy usługi świadczone są grupom liczącym co najmniej osiem osób, a to stanowi 80%-85% turystyki przyjazdowej. W wersji proponowanej przez branżę turystyczną w dziesięcioprocentowym wzroście 7% stanowić będzie podatek naliczony, który nie podlega odliczeniu plus 2,2%-3% marży - 22% podatku od marży.

Jest rzeczą pewną, iż proponowana przez rząd interpretacja dyrektywy UE obniży, a nie zwiększy wpływy do budżetu z następujących powodów. Po pierwsze, zagraniczni touroperatorzy nie będą korzystać z usług polskich biur podróży. Kupią usługi bezpośrednio od wytwórców i zapłacą VAT w wysokości 7%. VAT w wysokości 22%, na który liczy rząd i z którego dochody uwzględnione zostały w budżecie, do budżetu nie wpłynie. Po drugie, polskie biura podróży obsługujące turystykę przyjazdową osiągają zyski i odprowadzają podatek dochodowy. Jeżeli znikną z rynku, podatek ten nie wpłynie do polskiego budżetu. Cały zysk ze sprzedaży wytworzonej w Polsce usługi turystycznej zostanie wykazany przez touroperatora zagranicznego, a podatek dochodowy zasili budżet kraju będącego jego siedzibą.

Projekt rządowy łamie zasadę uczciwej konkurencji poprzez wprowadzenie siedmioprocentowej stawki VAT dla zagranicznego organizatora, a dwudziestodwuprocentowej dla polskiego organizatora. Oznacza to, że touroperator zagraniczny będzie miał następujący wybór: kupić usługi od polskiego biura podróży i zapłacić cenę X + 22% VAT lub kupić usługi bezpośrednio od wytwórcy, na przykład hotelu, restauracji, przedsiębiorcy transportowego, przewodnika i zapłacić cenę X + 7% VAT. Bardzo duży procent zagranicznych touroperatorów zrezygnuje z oferty wyjazdu do Polski i wycofa nasz kraj ze swoich katalogów. Potwierdzeniem jest anulowanie zamówień w turystyce przyjazdowej do Polski w 2004 r. wynoszące na dzień dzisiejszy już około 40%.

Jest wielce prawdopodobne, że w konsekwencji wzrostu podatku zaistnieją następujące negatywne zjawiska: znacznie zmniejszy się napływ zagranicznych turystów; polskie biura podróży zostaną wyeliminowanie i będą bankrutowały; biura zagraniczne korzystać będą bezpośrednio z usług wielkich sieci hotelowych, bo tam im będzie najłatwiej rezerwować świadczenia, a to osłabi polskie małe i średnie przedsiębiorstwa turystyczne.