Warszawa, dnia 8.05.2002 r.

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

W ochronie zdrowia funkcjonuje ponad dwadzieścia zawodów medycznych. Tylko 3 spośród nich mają powołany samorząd zawodowy, który jest min. elementem władzy państwowej, gdy państwo, będące suwerennym podmiotem decyduje się w określonych prawnie granicach powierzyć uprawnienia tej władzy wybranej grupie społecznej. Zakres tej władzy obejmie min. dopuszczanie lub nie do wykonywania zawodu, prowadzenie rejestru osób wykonujących zawód a nawet prowadzenie rejestru zakładów (np. rejestr aptek), prowadzenie spraw związanych z sądownictwem dyscyplinarnym.

Zasadnicze wątpliwości budzi na przykład treść art. 7 ust. 1 pkt 7, który uzależnia wpis na listę diagnostów laboratoryjnych a tym samym dopuszczenie do wykonywania zawodu od złożenia egzaminu na diagnostę laboratoryjnego. Rozdział 5 przedmiotowej ustawy, nie precyzuje jednak zasad, warunku i trybu przeprowadzania tego egzaminu, pozostawiając Krajowej Radzie Diagnostów Laboratoryjnych uprawnienie do podjęcia uchwały w zakresie zasad, które powinny być uregulowane w akcie prawa powszechnie obowiązującego. Z zapisu takiego należy przyjąć, że organ samorządu - Krajowa Rada Diagnostów Laboratoryjnych posiada uprawnienia, które w przypadku innych zawodów posiadają organy państwa.

Niezrozumiałe jest również to, iż egzamin zobowiązane są zdawać zarówno osoby o kierunkowym przygotowaniu medycznym (mgr na kierunku analityka medyczna) jak i osoby, które takiego przygotowania nie mają np. absolwent kierunku chemii lub biologii.

Przyjęte w przedmiotowej ustawie, uregulowania dotyczące samorządu zawodowego diagnostów laboratoryjnych nie korelują lub wręcz pozostają w sprzeczności z analogicznymi postanowieniami odnoszącymi się do zawodów: lekarza, pielęgniarki i położnej oraz aptekarza. Przede wszystkim nie zrozumiały jest zapis warunkujący przyznanie prawa wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej, od wpisu na listę diagnostów laboratoryjnych. Przesłanką stwierdzenia prawa wykonywania zawodu powinny być właściwe kwalifikacje określone w ustawie a wpis na listę powinien być aktem wtórnym wobec przyznania prawa wykonywania zawodu. Z przepisu ustawy wynika jednak, że nawet osoba o najwyższych kwalifikacjach merytorycznych nie ma prawa do wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej, jeżeli nie zostanie wpisana na listę diagnostów laboratoryjnych lub zostanie z niej skreślona np. z powodu nie opłacania składek. Jednocześnie przyznane w szczególności Krajowej Radzie kompetencje nie podlegają praktycznie biorąc nadzorowi ministra właściwego do spraw zdrowia, gdyż nadzór taki ograniczony został ustawowo do form i zakresu określonych przedmiotową ustawą, ustawa tego nadzoru nie określa.

Bardzo dużą wątpliwość budzi także obowiązkowa przynależność do samorządu diagnostów laboratoryjnych osób wykonujących zawód lekarza. Lekarze bowiem mają własną korporację samorządową i ich przynależność do tej korporacji jest ex lege obowiązkowa. Pozostawienie przepisu art. 7 ust. 1 w tym brzmieniu prowadzi do podwójnej przynależności korporacyjnej.

Za kuriozalny przepis, na tle obowiązkowej przynależności diagnostów laboratoryjnych do samorządu, uznać należy obligatoryjne skreślenie z listy diagnostów takiej osoby, która nie opłacała składek przez okres dłuższy niż 12 mcy (art. 12 ust. 1 pkt 6). Przypomnieć należy, że konsekwencją takiego skreślenia z listy jest utrata prawa samodzielnego wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej (por. art. 6 ust. 1 ustawy). W analogicznych sytuacjach, na tle innych korporacji, nie uiszczanie składek członkowskich może spowodować wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, w następstwie którego można wymierzyć obwinionemu np. określoną karę dyscyplinarną (tak jak w przypadku samorządu radcowskiego) albo też składki członkowskie podlegają obowiązkowemu ściągnięciu w trybie egzekucji administracyjnej (tak jak w przypadku lekarzy). Tymczasem w omawianej ustawie nie uiszczanie składek członkowskich, zostało zrównane z tak poważnymi przesłankami do skreślenia z listy członków diagnostów laboratoryjnych takich jak: utrata obywatelstwa polskiego, ograniczenia zdolności do czynności prawnych czy też utrata praw publicznych z mocy wyroku sądowego. Sprzeciw też budzi kompetencja Krajowej Rady do określania wysokości składki i zasad jej podziału, gdyż to organ wykonawczy a nie Krajowy Zjazd - jako najwyższy organ samorządu - miałby tego typu uprawnienia, a zatem poza kontrolą wszystkich członków samorządów.

W pracach tych uczestniczą przedstawiciele Komitetu Organizacyjnego Samorządu Diagnostów Laboratoryjnych. W dniu 11.04.200 na spotkaniu w Ministerstwie Zdrowia przedstawiciele środowiska diagnostów laboratoryjnych zaakceptowali proponowany, niwelujący ww. istotne zastrzeżenia projekt ustawy o zmianie ustawy o diagnostyce laboratoryjnej. W projekcie zostały także uwzględnione poprawki zgłoszone przez przedstawicieli Komitetu Organizacyjnego Samorządu Diagnostów Laboratoryjnych. Projekt ustawy o zmianie ustawy o diagnostyce laboratoryjnej został przesłany do uzgodnień międzyresortowych.