Oświadczenie skierowane do prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Cezarego Banasińskiego

Swoje oświadczenie kieruję do prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, aby podjął on działania prawne w celu wyeliminowania możliwości legalnego lub będącego na pograniczu legalności funkcjonowania akcji podobnych do "Wielkiego Rozdania Wygranych w Gotówce 2005".

W mojej opinii działania takie są przejawem stosowania nieuczciwych praktyk, mogących doprowadzić daną osobę do utraty kontroli nad sposobem wykorzystania jej wizerunku, głosu, pisma i danych adresowych oraz narazić ją na powstanie znacznych zobowiązań z tytułu usług telefonicznych, a w konsekwencji doprowadzić do powstania straty i utraty korzyści przewyższających kwotę ewentualnej wygranej. Adresat takich listów - osoba wymieniona z imienia i nazwiska, zamieszkała pod określonym adresem - jest informowany, że "dzięki określonemu numerowi" zwyciężył w "rozdaniu wygranych", co "czyni go zdobywcą jednej z głównych wygranych", oraz że "aby otrzymać swoją wygraną w gotówce, adresat musi jedynie zadzwonić w określonym terminie pod wskazany numer telefonu", koszt połączenia: 7,63 zł za minutę, w przeciwnym wypadku straci swoją wygraną. Z pisma nie wynika wprost, kto jest organizatorem wspomnianego "rozdania wygranych w gotówce" ani kto obiecuje otrzymanie wygranej. Wskazane imiennie i podpisane są tam osoby określone jako: "odpowiedzialny za przekazywanie wygranych" i "nadzorujący". Wbrew pozorom, polegającym na powtarzaniu w różnej formie treści mających u odbiorcy wywołać przeświadczenie o wygraniu 57 tysięcy zł, pismo nie zawiera jednoznacznej informacji, że jego adresat ma otrzymać wygraną w jakiejś konkretnej wysokości, a w szczególności w wysokości 57 tysięcy zł.

Istotne informacje o przedsięwzięciu, którego beneficjentem miałby zostać adresat pisma, zawarte są zaś na odwrocie tego pisma. Umieszczony tam, sporządzony maleńką czcionką - mniejszą niż najmniejsza czcionka drukarska, jaką jest brylant, którego wielkość wynosi 1,128 mm - napis informuje między innymi o tym, że ten konkurs jest organizowany przez firmę Integra Direct Corporation, jego regulamin dostępny jest na stronie internetowej www.integradirect.pl, a przede wszystkim informuje o tym, że wystąpienie o wygraną będzie traktowane na równi ze złożeniem oświadczenia o zaakceptowaniu tego regulaminu.

Z tego regulaminu wynika zaś między innymi, że:

- organizator konkursu ma siedzibę pod adresem 3422 Old Capitol Trail, Wilmington De 19808-6192, US - nie jest to jednak rzeczywisty adres, lecz nazwa tak zwanej domeny adresowej zarejestrowanej w USA, rodzaj skrytki pocztowej i adres poczty elektronicznej, tworzonej i udostępnianej na zasadach komercyjnych podmiotom, które nie są zainteresowane podaniem swoich prawdziwych adresów;

- kwota w wysokości 57 tysięcy zł nie jest indywidualną wygraną, lecz sumą wygranych przypadającą na kategorię I i zostanie podzielona między tych wszystkich, którzy otrzymali numer 818 462 i którzy dokonali prawidłowego zgłoszenia uczestnictwa, w tym przypadku zadzwonili pod numer podany w tym piśmie;

- jeżeli wygrana okazałaby się niższa niż 1 tysiąc zł, organizator zastrzega sobie prawo wysłania uczestnikowi konkursu kuponu pobytowego na pobyt za granicą dla dwóch osób o wartości 1 tysiąca 500 zł;

- odebranie wygranej przez daną osobę jest równoznaczne z wyrażeniem zgody na wykorzystywanie i przetwarzanie jej wizerunku, imion, nazwiska, adresu zamieszkania, obrazu animowanego lub nie, głosu i pism w ofertach reklamowych, mediach - prasa, radio, telewizja - środkach multimedialnych i wszelkiego rodzaju kampaniach promocyjno-reklamowych bez wynagrodzenia;

- mimo że w przesłanym piśmie został określony termin zgłoszenia do 31 marca, zaakceptowane zostaną również zgłoszenia zrealizowane do 31 maja 2005 r.

Wspomniany mikronapis zawiera również informacje, iż dane osobowe adresata pisma są przetwarzane przez firmę Direct Corporation, c/o CAR, RB 631, F-06517 Carros. Podany jest tu zatem adres inny niż adres wskazany w regulaminie jako siedziba tej firmy.

Uważam, że działalność polegająca na wysyłaniu tego typu pism jest przejawem stosowania nieuczciwych praktyk handlowych, które wprowadzają w błąd - poprzez podanie fałszywych informacji, ukrycie lub przekazanie w sposób niejasny informacji istotnych - i wskutek tego powodują lub mogą powodować podjęcie przez przeciętnego odbiorcę oferty, czyli konsumenta, takiej decyzji, jakiej nie podjąłby on w innych okolicznościach.

Wskazać należy, że za taką oceną przemawiają forma, treść oraz konstrukcja przedstawionego pisma, które:

- ma wzbudzić zaufanie adresata, wywołać u niego przeświadczenie, że pismo zawiadamiające o wygraniu nagrody ma charakter oficjalny i jest na przykład wynikiem jakiejś akcji promocyjnej, jednej spośród tych, z jakimi ludzie spotykają się codziennie, są one bowiem organizowane masowo przez sieci handlowe, dystrybutorów różnych produktów czy środki masowego przekazu, powstawaniu zaś korzystnych skojarzeń i minimalizowaniu wątpliwości służyć mają: forma ozdobnego druku, użycie sformułowań "procedura zatwierdzona", "data rejestracji" i "poufny numer identyfikacyjny", wskazanie konkretnych osób, tak zwanej "odpowiedzialnej za przekazywanie wygranych" i tak zwanej "nadzorującej", oraz użycie techniki graficznej sugerującej, że ich podpisy na druku są odręczne czy zamieszczenie imiennego "wyciągu z protokołu konkursu", w którym zwyciężyć miał adresat pisma;

- sugeruje, że adresat pisma może otrzymać znaczną wygraną mającą wynosić 57 tysięcy zł, w istocie nie zawiera jednak żadnego sformułowania, które mogłoby stanowić podstawę do przyjęcia, że ma on otrzymać wygraną w tej wysokości ani w jakiejkolwiek innej konkretnej kwocie;

- eksponuje informację, że aby otrzymać wygraną w gotówce, adresat musi jedynie w nieprzekraczalnym, krótkim terminie zatelefonować pod podany numer, gdyż w przeciwnym wypadku wygrana przepadnie, a jednocześnie - poprzez zastosowanie tak małej czcionki, że praktycznie uniemożliwia ona odczytanie napisu gołym okiem - stara się ukryć istotne informacje dotyczące oferty: po pierwsze, o przetwarzaniu danych osobowych adresata pisma i adresie, pod który może się on zwrócić z żądaniem zaprzestania tej działalności i po drugie, o tym, że oprócz wygranej i warunku jej uzyskania wskazanego w piśmie obowiązuje jakiś regulamin dostępny na stronie internetowej, a wystąpienie o wygraną, w tym przypadku wykonanie sugerowanego telefonu, jest równoznaczne z akceptacją tego regulaminu.

Za taką oceną przemawia również fakt, że rzeczywiste zasady uczestnictwa w tym konkursie określa regulamin, który nie jest dostarczony adresatowi wraz z pismem informującym go o wygranej i konieczności niezwłocznego zadzwonienia pod wskazany numer telefonu. Zważywszy na sposób przekazania, informację o istnieniu tego adresat może przeoczyć, a nawet gdy ją dostrzeże, może mieć istotne trudności z dotarciem do treści regulaminu, ponieważ w naszym społeczeństwie korzystanie z internetu nie jest zjawiskiem powszechnym. Przez takie postępowanie firma organizująca ten konkurs zamierza ukryć przed adresatem, że:

- oferowana wygrana może być wielokrotnie niższa niż kwota eksponowana w skierowanym do niego piśmie lub może się ograniczyć do bliżej nieokreślonego "kuponu pobytowego na pobyt za granicą";

- odbierając wygraną, wyraża zgodę na nieodpłatne, praktycznie nieograniczone przetwarzanie i wykorzystywanie własnego wizerunku, głosu, pisma, imienia i nazwiska oraz danych adresowych.

W efekcie, stosując celowo wspomniane nieuczciwe praktyki, organizator tego konkursu mógł u adresatów pisma wywołać fałszywe przeświadczenie o istotnych elementach swojej oferty i przez to doprowadzić do nieświadomej utraty przez nich kontroli nad sposobem wykorzystania przez osoby trzecie ich wizerunku, głosu, pisma i danych adresowych oraz narazić ich na poniesienie znacznych kosztów, z tytułu usług telekomunikacyjnych, a także doprowadzić do powstania straty i utraty korzyści o wartości przewyższającej ewentualną nagrodę. Dopóki jednak nie dojdzie do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez adresata pisma, to działalność taka nie wypełnia ustawowych znamion oszustwa - przestępstwa określonego w art. 286 kodeksu karnego.

Ze względu na powtarzające się sygnały o podobnych sprawach, które otrzymuję od wyborców, uprzejmie proszę o zainteresowanie się urzędu tą sprawą.

Zbigniew Kulak