Warszawa, 2005.04.28

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marszałku,

W odpowiedzi na przesłane przez Pana Marszałka przy piśmie z dnia 5 kwietnia 2005 roku, znak: BPS/DSK-043-147/05 oświadczenie złożone przez Senatorów RP: Apolonię Klepacz oraz Alicję Stradomską, w sprawie ograniczonego udziału woj. opolskiego oraz woj. świętokrzyskiego w "Programie wyrównywania różnic między regionami" uprzejmie wyjaśniam, co następuje:

Na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123 poz. 776 ze zm.), Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w ramach realizacji ustawowych obowiązków, przekazuje rokrocznie do wszystkich powiatów i samorządów wojewódzkich środki na realizację ich zadań własnych związanych z rehabilitacją społeczną i zawodową osób niepełnosprawnych. Stanowią one około 42% wydatków funduszu, nie uwzględniając wydatków celowych z dotacji budżetowej. Kwota przypadająca jednostce samorządu terytorialnego na realizację zadań własnych określana jest na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 maja 2003 roku w sprawie algorytmu przekazywania środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych samorządom wojewódzkim i powiatowym (Dz.U. Nr 88, poz. 808) i jest zależna od liczby osób niepełnosprawnych zamieszkujących teren jednostki samorządu.

"Program wyrównywania różnic między regionami" jest realizacją innego zadania PFRON wskazanego w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 roku, zgodnie z którą Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych ma realizować działania wyrównujące różnice między regionami. W tym przypadku, środki Funduszu (będące uzupełnieniem środków wynikających z algorytmu) muszą być kierowane do regionów najbardziej zaniedbanych gospodarczo, charakteryzujących się ubogą infrastrukturą. Dlatego też, warunki brzegowe "Programu wyrównywania różnic między regionami" odnoszą się do wartości PKB na jednego mieszkańca podregionu.

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 13 lipca 2000 r. w sprawie wprowadzenia Nomenklatury Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NTS) (Dz.U. Nr 58, poz. 685, z późn. zm.) podregion jest najmniejszą jednostką szczebla regionalnego, powiat zaś jest jednostką szczebla lokalnego.

Wzięcie pod uwagę, przy kierowaniu pomocy, wskaźników dotyczących powiatów byłoby zatem niezgodne z założeniami ustawowymi. Ponadto należy zaznaczyć, iż dane statystyczne dotyczące PKB na jednego mieszkańca nie są dostępne w ujęciu powiatowym.

Warunki dopuszczalności pomocy w ramach "Programu wyrównywania różnic między regionami" zostały określone w uchwale nr 30/2004 Rady Nadzorczej PFRON z dnia 8 września 2004 roku. Wynika z niej, że pomoc w ramach tego programu może być skierowana:

1. w zakresie wyposażenia obiektów służących rehabilitacji osób niepełnosprawnych w sprzęt rehabilitacyjny oraz likwidacji barier w zakładach opieki zdrowotnej i placówkach edukacyjnych w celu umożliwienia osobom niepełnosprawnym poruszanie się i komunikowanie (obszary A i B przeznaczenia pomocy) do podregionów, w których PKB na mieszkańca podregionu jest niższy aniżeli 75% PKB na jednego mieszkańca w kraju,

2. w zakresie likwidacji barier transportowych oraz wyposażenia nowych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych (obszary C i D) do powiatów leżących na obszarze:

• podregionu, w którym stopa bezrobocia jest wyższa niż 110% średniej stopy bezrobocia w kraju oraz PKB na jednego mieszkańca podregionu jest niższy niż 90% PKB na jednego mieszkańca w kraju, lub

• podregionu, w którym PKB na jednego mieszkańca podregionu jest niższy niż 75% na jednego mieszkańca w kraju, lub

• województwa, w którym stopa bezrobocia osób niepełnosprawnych przekracza 25%.

Zgodnie z przedmiotowym rozporządzeniem zarówno całe województwo Opolskie, jak i całe województwo Świętokrzyskie stanowią jeden podregion.

Według aktualnych danych statystycznych wynikających z publikacji Głównego Urzędu Statystycznego tj.:

• "Produkt Krajowy Brutto Według Województw i Podregionów w 2002 roku",

• "Bezrobocie Rejestrowane - II kwartał 2004 roku",

• "Osoby niepełnosprawne na rynku pracy w 2000 roku",

podregion opolski charakteryzował się:

• produktem krajowym brutto na jednego mieszkańca w stosunku do średniej krajowej - 81,2%,

• stopą bezrobocia stanowiącą 104,6% średniej stopy bezrobocia w kraju,

• oraz stopą bezrobocia osób niepełnosprawnych nie przekraczającą 25%

z kolei podregion świętokrzyski charakteryzował się:

• produktem krajowym brutto na jednego mieszkańca w stosunku do średniej krajowej - 78,2%,

• stopą bezrobocia stanowiącą 112,3% średniej stopy bezrobocia w kraju,

• oraz stopą bezrobocia osób niepełnosprawnych nie przekraczającą 11,1%.

Biorąc powyższe pod uwagę, w 2005 roku podmioty z podregionu świętokrzyskiego mogą uczestniczyć w "Programie wyrównywania różnic między regionami" w zakresie likwidacji barier transportowych oraz wyposażenia nowych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych (obszary C i D). Nie spełniają natomiast warunków określonych dla obszarów A i B programu. Z kolei woj. opolskie, ze względu na zastosowane kryteria, ustalone przez Radę Nadzorczą PFRON, nie kwalifikuje się do pomocy dla niepełnosprawnych w ramach "Programu wyrównywania różnic między regionami" we wszystkich czterech wyróżnionych obszarach.

Konieczna nowelizacja zapisów Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 lipca 2000 r. w sprawie wprowadzenia Nomenklatury Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NTS), szczególnie odnośnie ilości i wielkości podregionów (jednostek NTS-3), wynika z przyjęcia w roku 2003 przez Parlament Europejski i Radę Rozporządzenia nr 2049/2003 w sprawie ustalenia wspólnej klasyfikacji Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych. Wprowadziło ono obiektywne kryteria określania tych jednostek: istniejące w danym państwie jednostki administracyjne oraz liczba ludności. Odnośnie jednostek poziomu NTS3, liczba ludności powinna się mieścić w granicach 150-800 tys. W tej sytuacji, przyjmując aktualną liczbę ludności woj. opolskiego (1065 tys.) i woj. świętokrzyskiego (ok. 1300 tys.), liczba jednostek NTS3 (podregionów) w tych województwach powinna być zwiększona. Jednostki te powinny zostać utworzone przez odpowiednie łączenie i grupowanie sąsiadujących jednostek niższego szczebla - w tym przypadku powiatów. Jednak ze względu na to, że ostatnia zmiana ilości i wielkości jednostek NTS-3 w Polsce miała miejsce w roku 2002, a każda zmiana powoduje dodatkowe nakłady finansowe i czasu pracy związane z przeliczeniem danych statystycznych na nowy układ terytorialny, Biuro Statystyczne Komisji Europejskiej "Eurostat" zadecydowało, zgodnie z powyższym Rozporządzeniem 1059/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady, że kolejna zmiana tych jednostek jest możliwa w 2006 roku.

Z poważaniem

MINISTER

z up.

Leszek Stanisław Zieliński

SEKRETARZ STANU