Warszawa, 2004-06-21

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

odnosząc się do treści oświadczenia złożonego przez Panią Senator Apolonię Klepacz w sprawie młodzieżowych ośrodków wychowawczych (pismo znak: BPS/DSK-043-258-04) uprzejmie wyjaśniam:

2. W związku z objęciem od 1 stycznia 2004 r. działalności młodzieżowych ośrodków wychowawczych i młodzieżowych ośrodków socjoterapii przepisami ustawy o systemie oświaty oraz przesunięciem środków finansowych z dotacji celowych (z działu 853 - opieka społeczna) do części oświatowej subwencji ogólnej, powstała konieczność uwzględnienia wychowanków MOW-ów i MOS-ów w sposobie podziału środków subwencyjnych na 2004 r. z przepisami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 22 grudnia 2003 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2004 (Dz.U. Nr 225, poz. 2231) wychowankowie internatów Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych i Młodzieżowych Ośrodków Socjoterapii przeliczani są wagą P₂₅ = 6,000.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że projekt przedmiotowego rozporządzenia był konsultowany z przedstawicielami wszystkich korporacji samorządowych i z partnerami społecznymi. Został on pozytywnie zaopiniowany przez Zespół ds. Edukacji, Kultury i Sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego na posiedzeniu w dniu 6 listopada 2003 r. Uzyskał również pozytywną opinię na posiedzeniu plenarnym Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego w dniu 10 grudnia 2003 r.

Ponadto uprzejmie informuję, że ostateczne kwoty części oświatowej subwencji ogólnej mogą być zwiększone jedynie ze środków 1% rezerwy ustawowej. Na posiedzeniu w dniu 16 stycznia br. Zespół ds. Edukacji, Kultury i Sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego zatwierdził kryteria podziału 1% rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej na rok 2004. O kryteriach podziału 1% rezerwy subwencji, w tym również o wymaganych dokumentach oraz możliwych terminach składania wniosków przez jednostki samorządu terytorialnego, MENiS poinformowało wszystkie JST pismem z dnia 21 stycznia br. Nr DE-III-3117/9/os-og/04.

Uprzejmie informuję, że w resorcie edukacji narodowej i sportu przeprowadzane były analizy dotyczące funkcjonowania internatów MOW-ów i MOS-ów pod kątem skutków finansowych dla poszczególnych JST spowodowanych zmianą sposobu ich finansowania w roku 2004. Ministerstwo, na posiedzeniu Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu KWRiST w dniu 12 maja br. przedstawiło Stronie Samorządowej wyniki tych analiz oraz zaproponowało dofinansowanie poszczególnych samorządów prowadzących ww. ośrodki z 1% rezerwy ustawowej. W efekcie tych działań 40 samorządów prowadzących młodzieżowe ośrodki wychowawcze otrzymało dofinansowanie z 1% rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że w obowiązującym stanie prawnym źródłem finansowania przez jednostki samorządu terytorialnego zadań oświatowych są dochody samorządów. Zgodnie z art. 5a ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 z późn. zm.) środki niezbędne na realizację tych zadań, w tym na wynagrodzenia nauczycieli oraz utrzymanie szkół i placówek, zagwarantowane są w dochodach jednostek samorządu terytorialnego. W myśl art. 167 ust. 2 Konstytucji RP dochodami jednostek samorządu terytorialnego są: dochody własne, subwencje ogólne i dotacje celowe z budżetu państwa. Przepisy konstytucyjne w tym względzie jedynie dopełnia ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. Nr 203, poz. 1966). Ustawa ta w odniesieniu do jednostek samorządu terytorialnego określa źródła dochodów, zasady i tryb ustalania i przekazywania subwencji ogólnych oraz dotacji. Jak widać subwencja oświatowa jest jedynie jednym ze źródeł dochodów JST. Państwo finansuje zadania oświatowe również poprzez zdecentralizowanie udziału w podatkach.

3. Brak aktu wykonawczego w sprawie kierowania nieletnich, wobec których zastosowano środek wychowawczy w postaci umieszczenia w młodzieżowym ośrodku wychowawczym lub młodzieżowym ośrodku socjoterapii nie powinien być przeszkodą w realizacji tego zadania. Kompetencje do wydania skierowania do każdego z ośrodków wymienionych w art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 z późn. zm.) dla ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego posiada starosta powiatu. W związku z tym, że we wszystkich młodzieżowych ośrodkach wychowawczych działają szkoły specjalne dla uczniów niedostosowanych społecznie, starostowie powiatów mogą kierować do młodzieżowych ośrodków wychowawczych uczniów niedostosowanych społecznie, zagrożonych niedostosowaniem społecznym, zagrożonych uzależnieniem, z zaburzeniami zachowania na podstawie art. 71 ust. 5b ustawy o systemie oświaty. Wymaganym dokumentem jest orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego zawierające zalecenia dotyczące dalszego kształcenia i resocjalizacji.

4. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie szczegółowych zasad kierowania, przyjmowania, przenoszenia, zwalniania i pobytu nieletnich w młodzieżowym ośrodku wychowawczym oraz młodzieżowym ośrodku socjoterapii przewiduje, że zadanie związane ze wskazaniem odpowiedniego ośrodka dla nieletniego, wobec którego sąd zastosował środek wychowawczy w postaci umieszczenia w młodzieżowym ośrodku wychowawczym lub młodzieżowym ośrodku socjoterapii będzie realizowało Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej. Tam będzie znajdował się centralny bank informacji o wolnych miejscach w poszczególnych ośrodkach na terenie kraju.

Zwrócenie się do Państwa Starostów o nadsyłanie dokumentów nieletnich, wobec których zastosowano środek wychowawczy w postaci umieszczenia w młodzieżowym ośrodku wychowawczym lub młodzieżowym ośrodku socjoterapii miało na celu uporządkowanie stanu, o którym mowa wyżej, nie wskazywało jednak na zatrzymanie procedury kierowania nieletnich do tych ośrodków przez starostów powiatów, do czasu wejścia w życie cytowanego projektu rozporządzenia.

Zapewniam Pana Marszałka oraz Panią Senator, że opisane problemy są przedmiotem mojej szczególnej uwagi, zwłaszcza, że po przejęciu młodzieżowych ośrodków wychowawczych i młodzieżowych ośrodków socjoterapii do systemu oświaty wiele spraw wymaga uregulowania i poprawy funkcjonowania, w szczególności w zakresie metod resocjalizacji i terapii oraz sprawowania nadzoru pedagogicznego nad tymi ośrodkami.

w/z MINISTRA

SEKRETARZ STANU

Tadeusz Szulc