Zwracam się do Pana Ministra z uprzejmą prośbą o wyjaśnienie, w jaki sposób będą rekompensowane dochody gmin utracone w wyniku zastosowanych ulg ustawowych, na przykład ulg inwestycyjnych, zgodnie z art. 13 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (DzU z 1993 r. nr 94 poz. 431, z poźn. zm.)

O wyjaśnienie opisanej poniżej sprawy zwrócił się do mnie burmistrz miasta Kietrz z województwa opolskiego. Kietrz jest gminą typowo rolniczą, gdzie podatek rolny jest jednym z głównych źródeł dochodów gminy. Na jej terenie funkcjonuje Kombinat Rolny Kietrz spółka z o.o., który zrealizował inwestycję, fermę krów na tysiąc pięćdziesiąt sześć sztuk, za kwotę 11 milionów 156 tysięcy 613 zł i 83 gr. W związku z tym na podstawie art. 13 ust. 1 pkt 1 wyżej wymienionej ustawy przysługuje ulga w podatku rolnym na wniosek podatnika, Kombinatu Rolnego Kietrz spółka z .o.o, na kwotę 2 milionów 789 tysięcy 153 zł i 50 gr.

Podatek rolny kombinatu za rok 2004 wynosi 603 tysiące 71 zł 40 gr, co oznacza, że przez okres niespełna pięciu lat gmina utraci dochody z tytułu podatku rolnego w łącznej kwocie 2 milionów 789 tysięcy 153 zł i 50 gr. Budżet gminy na rok 2004 został opracowany i uchwalony w 2003 r., czyli przed faktem udzielenia przedmiotowej ulgi. Planowane w budżecie gminy na 2004 r. dochody podatkowe - w myśl art. 20 ust. 3 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, DzU nr 203 poz. 1966 - wynoszą 5 milionów 814 tysięcy 190 zł.

W związku z obowiązkiem udzielenia wyżej wymienionej ulgi inwestycyjnej, dochody te będą pomniejszone o kwotę 603 tysięcy 71 zł 40 gr, co stanowi 10,4% dochodów podatkowych. Brak kompensaty tych dochodów w roku bieżącym spowoduje konieczność zaciągnięcia kredytu na sfinansowanie wydatków nieznajdujących pokrycia w planowanych dochodach. W związku z tym gmina poniesie dodatkowo koszty obsługi długu publicznego związane z prowizją i odsetkami od kredytu. Według jej wyliczeń w latach 2004 i 2005 utraci ona dochody z tytułu podatku rolnego w kwocie około 1 miliona 206 tysięcy 142 zł.

Pomniejszone o ulgę inwestycyjną dochody podatkowe za rok 2004 będą stanowiły podstawę do ustalenia wskaźnika G dla celów określenia subwencji wyrównawczej dla gminy na rok 2006 - to jest z dwuletnim opóźnieniem. Zakładając, że na rok 2006 subwencja podstawowa będzie liczona według danych za rok 2004 z uwzględnieniem udzielonej ulgi, czyli  dochodów podatkowych gminy pomniejszonych o kwotę udzielonej ulgi, dochody gminy z tytułu subwencji podstawowej wzrosną o 482 tysiące 306 zł. Ale będzie to dopiero w 2006 r., a budżet gminy traci z tytułu ulgi 603 tysiące 71 zł. Różnicę w kwocie 120 tysięcy 765 zł budżet gminy traci bezpowrotnie. Przez okres pięciu lat, w którym płatnik podatku rolnego będzie korzystał z udzielonej ulgi, gmina utraci dochody w kwocie około 558 tysięcy zł. Jest to różnica między udzieloną ulgą inwestycyjną a subwencją wyrównawczą otrzymywaną przez okres pięciu lat, w którym ulga będzie realizowana.

Powyższa sytuacja nastąpiła w związku ze zmianą ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego przy jednoczesnym utrzymaniu ulg ustawowych. Z uwagi na specyfikę gminy Kietrz przy obecnym stanie prawnym nie jest możliwe realne planowanie budżetu. W trakcie roku budżetowego 2004 będzie ona zmuszona dokonać korekty, czyli zmniejszenia planu dochodów z tytułu podatku rolnego o kwotę 603 tysięcy 71 zł i 40 gr. Planowane dochody budżetowe wynosić będą wówczas 14 milionów 734 tysiące 64 zł. Stan zobowiązań finansowych gminy na dzień 31 grudnia 2003 r. wynosi 3 miliony 570 tysięcy 771 zł. Planowane przychody z tytułu zaciągniętych pożyczek i kredytów w roku 2004 - łącznie z kwotą 603 tysięcy 71 zł - wynoszą 1 milion 268 tysięcy 71 zł. Łączna kwota długu gminy wynosić będzie 32,8%, co w sytuacji, gdy gmina ponosi 96% wydatków bieżących, z których nie może zrezygnować ani których nie może pomniejszyć - w tym 53,3% to oświata - jest bardzo dużym obciążeniem i zagrożeniem dla utrzymania płynności finansowej firmy.