Warszawa, 2005-03-10

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marszałku,

W związku z przesłanym przy piśmie z dnia 10 lutego br. znak: BPS/DSK-043-59/05 oświadczeniem złożonym przez senatora Krzysztofa Jurgiela 76 posiedzenia Senatu RP w dniu 3 lutego 2005 r. dotyczącym m.in. zbierania, przetwarzania i przekazywania Komisji Europejskiej danych dotyczących sytuacji dochodowej polskich rolników, uwzględniając informacje otrzymane z Głównego Urzędu Statystycznego - uprzejmie informuję Pana Marszałka, co następuje.

W Polsce rachunki ekonomiczne dla rolnictwa opracowywane są według najnowszej i aktualnie obowiązującej w UE metodologii "Manual on the Economic Accounts for the Agriculture and Forestry" wspólnie przez Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - Państwowy Instytut Badawczy oraz Departament Statystyki Rolnictwa i Środowiska Głównego Urzędu Statystycznego. Główny Urząd Statystyczny opracowuje dane dotyczące: produkcji roślinnej i zwierzęcej, cen skupu produktów rolnych i środków do produkcji rolnej, nakładów inwestycyjnych na środki trwałe (np. budynki, urządzenia, maszyny itp.), szacowanych nakładów pracy w rolnictwie w przeliczeniu na umowne jednostki pracy, natomiast Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej m.in. opracowuje rachunki ekonomiczne rolnictwa wg rodzajów działalności zgodnie ze standardami UE, opracowuje dane dotyczące szacunkowych dopłat do produktów i produkcji, sporządza pierwszy i drugi szacunek rachunków ekonomicznych dla rolnictwa, a także opracowuje całkowite zestawienie rachunków według metodologii rachunków ekonomicznych dla rolnictwa.

Do EUROSTAT-u przekazane zostały rachunki ekonomiczne dla rolnictwa za lata 1998-2003 oraz szacunki za 2004 rok (w cenach bieżących). EUROSTAT przetwarza, zestawia oraz sporządza porównania danych otrzymywanych ze wszystkich krajów członkowskich, przelicza wartości EAA (tj. rachunki makroekonomiczne dla rolnictwa) w walutach narodowych na euro oraz przelicza do analiz dane na roczne jednostki pracy w rolnictwie.

Rachunki ekonomiczne dla rolnictwa publikowane są przez Urząd Statystyczny Wspólnoty Europejskiej od 1964 roku. Zasady opracowywania tych rachunków reguluje Rozporządzenie (WE) Nr 138/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 grudnia 2003 r. dotyczące rachunków ekonomicznych dla rolnictwa we Wspólnocie. Rachunek ekonomiczny dla rolnictwa jest rachunkiem satelitarnym w stosunku do dochodu liczonego dl rolnictwa metodą rachunków narodowych, dostarczającym dodatkowych informacji i koncepcji adoptowanych do szczególnego charakteru działalności rolniczej.

Opublikowane przez EUROSTAT w grudniu ubiegłego roku zmiany w dochodach rolnictwa w 2004 r. w przeliczeniu na 1 umowną jednostkę pracy (AWU), w tym dotyczące Polski, opracowane zostały na podstawie przekazywanych przez państwa członkowskie UE pierwszych wstępnych wskaźników zmian wolumenu i cen produkcji rolniczej, usług rolniczych, drugorzędnych niewydzielonych działalności pozarolniczych, zużycia pośredniego, tj. zużycia środków produkcji (np. nawozów, pasz, materiałów budowlanych itp.) oraz dopłat (subsydiów).

Szacunek wskaźników zmian produkcji rolniczej został opracowany na podstawie przedwynikowego szacunku głównych ziemiopłodów rolnych i ogrodniczych, badań pogłowia zwierząt gospodarskich (badania GUS), oceny ekspertów IERiGŻ (głównie w przypadku roślin i zwierząt rzadko występujących). Ceny skupu produktów rolnych, które były podstawą do wyszacowania wskaźników zmian cen produktów rolnych wyliczono na podstawie danych z półrocznego sprawozdania statystycznego (R-10) i miesięcznych danych meldunkowych z okresu lipiec-październik oraz szacunków za miesiąc listopad i grudzień. Bazą dla wyszacowania zmian w drugorzędnej niewydzielonej działalności pozarolniczej były informacje o ilości i cenie skupionego mleka, zmiany cen produktów mleczarskich, oceny ekspertów.

Należy podkreślić, że dane te dotyczą całego rolnictwa bez względu na formę organizacyjno-prawną gospodarstwa.

Z opublikowanych przez EUROSTAT danych wynika, iż dochody rolnictwa w Polsce w przeliczeniu na 1 umowną jednostkę pracy w 2004 r. w porównaniu z 2003 r. wzrosły o 73,5%. Na taki wzrost wpływ miały bardzo dobre wyniki produkcyjne. Odnotowano wzrost wartości produkcji roślinnej o 15,1%, zwierzęcej o 18,4%, usług rolniczych o 3,3%, drugorzędnej niewydzielonej działalności pozarolniczej o 19,1%. Ogółem wartość produkcji rolniczej według szacunku w listopadzie 2004 r. wzrosła o 16,3%, wolumen był większy o 6,9%, a ceny o 8,8%. Według pierwszych szacunków wartość zużycia pośredniego była wyższa niż w roku 2003 o 6,7%. Największy wzrost odnotowano w dopłatach (subsydiach). W listopadzie 2004 r. szacowano, że do końca ubiegłego roku będą zrealizowane wypłaty w kwocie 3.958,09 mln zł, tj. w wysokości wyższej niż w 2003 r. o ok. 1.172% niż w 2003 r.

W 2004 roku udział dopłat w produkcji globalnej wyniósł 6,7% (w 2003 r. - 0,6%), a w wartości czynników produkcji (dochodów) - 17,9% (przed rokiem - 2,5%).

Po wyeliminowaniu dopłat wartość pozostałych czynników dochodów w 2004 r. w porównaniu z 2003 r. wzrosła o 50,2%. Wpływ na to miały zmiany w wartości produkcji i wartości zużycia pośredniego.

Jednocześnie pragnę poinformować, że zgodnie z harmonogramem opracowywania rachunków ekonomicznych rolnictwa w styczniu 2005 r. został przygotowany i przekazany do EUROSTAT-u drugi szacunek. Najnowsze dane Głównego Urzędu Statystycznego dotyczące zmian cen środków produkcji dla rolnictwa oraz korekty wprowadzone przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi do poziomu zrealizowanych dopłat spowodowały, że dochody są wyższe niż przed rokiem, ale wzrost nie jest tak znaczący, jak to wyszacowano w listopadzie ubiegłego roku. W produkcji rolniczej odnotowano nieznaczne zmiany w porównaniu z pierwszym szacunkiem. Wartość produkcji roślinnej jest większa niż w 2003 r. o 17,4%, wartość produkcji zwierzęcej o 18,4%, usług rolniczych o 5,5%. Ogółem wartość produkcji rolniczej wzrosła o 16,4%. Według drugiego szacunku wartość zużycia pośredniego była wyższa niż w 2003 r. o 13,8%. Pomimo znacznej korekty w poziomie dopłat odnotowano w tej pozycji największy wzrost, z 311,2 mln zł w 2003 r. do 1.992,9 mln zł w 2004 r. (wskaźnik dynamiki wyniósł 640,4%). Udział dopłat w produkcji globalnej wyniósł 3,3%, a w wartości czynników produkcji (dochodów) - 11,1%.

Wprowadzone korekty spowodowały, że według szacunku opracowanego w styczniu br., w 2004 r. w porównaniu z 2003 r. dochody były wyższe o 45,4%, a po wyeliminowaniu dopłat o 32,7%.

Należy podkreślić, że powyższe dane wskazują na kierunki zmian w dochodach rolnictwa, natomiast nie oceniają poziomu dochodów rolników.

Z poważaniem

MINISTER

Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Wojciech Olejniczak