Minister Gospodarki i Pracy przestawił stanowisko w związku z oświadczeniem senatora Krzysztofa Jurgiela, złożonym na 72. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 75):
Warszawa, 17 grudnia 2004 r.
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu RP
Szanowny Panie Marszałku,
W odpowiedzi na oświadczenie złożone przez Pana Senatora Krzysztofa Jurgiela (znak: BPS/DSK-043-496/04) w sprawie algorytmu zastosowanego przy podziale środków funduszy strukturalnych przeznaczonych na realizację Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, przedstawiam następujące stanowisko.
Podstawowe zasady podziału środków publicznych na województwa w ramach polityki rozwoju regionalnego państwa na lata 2001-2006 zostały określone w Narodowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2001-2006 przyjętej przez Radę Ministrów w grudniu 2000 roku, zgodnie z którą wielkość alokacji przeznaczonej na realizację polityki regionalnej państwa w poszczególnych województwach obliczana jest na podstawie następujących wskaźników:
poziomu PKB na mieszkańca - ze wskazaniem preferencji dla obszarów, w których poziom PKB na mieszkańca nie przekracza 80% średniej krajowej, przy czym ze względu na duże zróżnicowanie regionalne poziomu PKB możliwe jest stosowanie danych na poziomie podregionów (NTS III).
stopy bezrobocia - ze wskazaniem preferencji dla obszarów, w których stopa bezrobocia z ostatnich trzech lat przekracza 150% średniej krajowej. Ze względu na koncentrację terytorialną bezrobocia, dopuszczalne jest dokonywanie kalkulacji alokacji wojewódzkich na podstawie danych obliczonych na poziomie podregionów (NTS III) lub powiatów (NTS IV).
odniesionych do liczby mieszkańców województwa lub też odpowiednio podregionów (NTS III) i powiatów.
Ówczesne Ministerstwo Gospodarki, wykorzystując powyższe wytyczne w celu wypracowania optymalnego sposobu podziału środków funduszy strukturalnych oraz środków budżetu państwa w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR) przedstawiało Przewodniczącemu Konwentu Marszałków, marszałkom oraz bezpośrednio członkom grup roboczych w poszczególnych województwach, różne warianty podziału środków pomiędzy województwa na lata 2004-2006. Po wnikliwym zapoznaniu się z uwagami zgłaszanymi do tych propozycji przez urzędy marszałkowskie oraz wojewódzkie, przygotowując projekt ZPORR, zaproponowany został podział oparty o zasady "Narodowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2001-2006", przyjęty przez Rząd w Programie Wsparcia na lata 2001-2003 i stanowiący podstawę przeznaczania środków budżetu państwa i Programu Phare na realizację kontraktów wojewódzkich. Dlatego też zastosowano następujące kryteria podziału:
80% środków podzielono pomiędzy wszystkie województwa proporcjonalnie do liczby mieszkańców,
10% środków podzielono proporcjonalnie do liczby mieszkańców w województwach, w których średni poziom produktu krajowego brutto (PKB) na mieszkańca z trzech lat (tj. 1997, 1998,1999) był niższy od 80% średniego poziomu PKB na mieszkańca w kraju,
10% środków podzielono proporcjonalnie do liczby mieszkańców w powiatach, w których średnia stopa bezrobocia z trzech ostatnich lat (tj. 1999, 2000, 2001) przekraczała 150% średniej krajowej stopy bezrobocia.
Zasady te były przedmiotem licznych dyskusji, zarówno podczas spotkań warsztatowych z przedstawicielami urzędów marszałkowskich, jak i podczas szerokich, przeprowadzonych przez ówczesne Ministerstwo Gospodarki w okresie lipiec - wrzesień 2002 r. - konsultacji społecznych. W efekcie powyższe kryteria podziału zostały utrzymane w ramach ZPORR, przyjętym Rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 1 lipca 2004 r. w sprawie przyjęcia Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004-2006 (Dz.U. 2004 nr 166 poz. 1745) oraz zatwierdzonym decyzją Komisji Europejskiej z dnia 13 lipca br. Ten sam algorytm zastosowano w Programie Wsparcia na rok 2004, przyjętym przez Radę Ministrów w dniu 16 marca br.
Model podziału środków finansowych przedstawionych do dyspozycji w ramach ZPORR pozostaje w pełnej zgodności z regulacjami Unii Europejskiej w tym zakresie (tj. Rozporządzeniem Rady z dnia 21 czerwca 1999 r. wprowadzającym ogólne przepisy dotyczące funduszy strukturalnych (1260/99/WE). Należy zwrócić uwagę, iż alokacja na mieszkańca w województwach: świętokrzyskim, warmińsko-mazurskim, lubelskim, podlaskim i podkarpackim jest najwyższa (str. 130 ZPORR). Algorytm podziału środków wykorzystujący poziom bezrobocia w powiatach, pozwala uwzględnić istniejące w Polsce duże zróżnicowania międzyregionalne w zakresie tego zjawiska.
Jednocześnie na podkreślenie zasługuje fakt, że zaprezentowany w ZPORR podział środków z funduszy strukturalnych na województwa ma wyłącznie indykatywny charakter, a ich wykorzystanie zależeć będzie od spełnienia szeregu warunków, składających się na ogólne pojęcie zdolności do efektywnej absorpcji.
Pragnę dodać, że indykatywna tabela alokacji funduszy strukturalnych w ramach ZPORR w podziale na działania i województwa zawarta jest w Uzupełnieniu ZPORR, przyjętym rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 25 sierpnia 2004 r. Ciałem uprawnionym do wprowadzania zmian do Uzupełnienia ZPORR jest Komitet Monitorujący ZPORR.
Procedura realokacji środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego pomiędzy poszczególnymi działaniami ZPORR oraz pomiędzy komponentami regionalnymi ZPORR (województwami) będzie dyskutowana na kolejnym posiedzeniu Komitetu Monitorującego ZPORR, które przewidziane jest na 16 grudnia br. Ewentualna decyzja o realokacji poprzedzona będzie musiała być jednak jednak dogłębną analizą postępu we wdrażaniu Programu co najmniej do pierwszego kwartału 2005 r. Źródłem informacji w tym zakresie będą m.in. sprawozdania monitoringowe przygotowywane na poziomie regionalnym i przyjmowane przez regionalne komitety monitoringowe.
Informuję również, że ewentualna zmiana kryteriów podziału środków na województwa możliwa będzie dopiero w toku dyskusji nad dokumentami programowymi na lata 2007-2013. W procesie przygotowań Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013 znaczącą rolę odgrywały będą wnioski wyciągnięte z wdrażania funduszy strukturalnych w Polsce w obecnym okresie programowania.
Z poważaniem,
MINISTER
z up. Marek Szczepański
Podsekretarz Stanu