Warszawa, dnia 6 grudnia 2004 r.

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu RP

Nawiązując do mojego pisma z dnia 18 listopada 2004 r. znak: GIOŚ-DiiO/413.00-312/04 jp oraz pisma Pana Marszałka z dnia 22 października 2004 r. znak: BPS/DSK-043-450-04 dotyczącego oświadczenia złożonego przez senatora Krzysztofa Jurgiela podczas 70 posiedzenia Senatu RP w dniu 14 października 2004 r. w sprawie zatrucia rzeki Supraśl i niebezpieczeństwa pozbawienia mieszkańców Białegostoku wody w wyniku niewłaściwych działań instytucji odpowiedzialnych za ochronę środowiska, przekazuję poniższe informacje.

W związku ze zgłoszeniem w dniu 25 lipca 2004 r. do Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Białymstoku o zanieczyszczeniu rzeki Supraśl w m. Załuki, pracownicy Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Białymstoku dokonali oględzin terenu oraz pobrali próbki wody z rzeki poniżej m. Michałowo i poniżej m. Gródek. Wyniki badań wykazały przekroczenie wartości granicznych wskaźników jakości wody powierzchniowej w V klasie, dotyczących wskaźników: tlenowych (ChZT), biogennych (fosforany i fosfor ogólny), określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (Dz.U. Nr 32, poz. 284). W próbce wody pobranej poniżej m. Gródek stwierdzono masowy rozwój bakterii z grupy Spiryllum i Thiospira o indeksach saprobowości charakterystycznych dla środowiska gnilnego.

Kolejne badania wody rzeki Supraśl, przeprowadzone w dniach 28 i 30 lipca 2004 r. oraz 9, 11 i 16 sierpnia 2004 r., wykazały pozaklasową wartość wskaźników tlenowych (tlen rozpuszczony i ChZT-Mn) oraz wskaźników fizycznych (barwa, zapach). Woda charakteryzowała się silnym zapachem gnilnym oraz wykazywała symptomy zanieczyszczenia organicznego o charakterze gnilnym. Z powodu deficytu tlenu, przy wzroście temperatury powietrza w dniach 8-12 sierpnia 2004 r., wystąpiło śnięcie ryb.

Zanieczyszczenie wody rzeki Supraśl powstało w rejonie intensywnej gospodarki w rejonie między miejscowościami Michałowo i Gródek. Prawdopodobną przyczyną były silne opady deszczu w rejonie górnej zlewni rz. Supraśl. Wyniki badań i obserwacji Podlaski WIOŚ niezwłocznie przekazywał do Centrum Zarządzania Kryzysowego przy Podlaskim Urzędzie Wojewódzkim, Wydziału Rolnictwa i Środowiska Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego, Wodociągów Białostockich, Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego oraz do Departamentu Przeciwdziałania Poważnym Awariom Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.

Wodociągi Białostockie, z powodu pogorszenia parametrów wody w rzece, zaprzestały pobierania wody z ujęcia powierzchniowego rzeki Supraśl. Źródłem zaopatrzenia w wodę do picia mieszkańców Białegostoku stały się ujęcia wód podziemnych i infiltracyjnych. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Białymstoku prowadzi na bieżąco badania wody w ujęciu na rzece Supraśl oraz w punktach monitoringowych na sieci wodociągowej.

Wyniki badań w systemie monitoringowym w dniu 25.10.2004 r. wykazały, że wody rzeki Supraśl odpowiadały wodom niezadowalającej jakości (IV kl.) i złej jakości (V kl.). Wskaźnikami kwalifikującymi do wód IV i V klasy były wskaźniki tlenowe (ChZT-Mn, ChZT-Cr), wskaźnik fizyczny (barwa) oraz wskaźniki bakteriologiczne. Pozostałe badane wskaźniki: fizyczne (poza barwą), biogenne, zasolenia oraz metale, w tym metale ciężkie klasyfikowały wody rzeki do wód dobrej jakości (II kl.) i zadawalającej jakości (III kl.).

Z przeprowadzonego przez Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska rozpoznania wynika, że przyczyną zanieczyszczenia rzeki Supraśl był spływ wód opadowych z pastwisk zlokalizowanych powyżej miejscowości Gródek. Zdarzenie miało miejsce na obszarze zmeliorowanym o powierzchni około 800 ha. Obszar zlewni objętej opadami to przesuszony w ciągu ostatnich 4 lat teren bagienno-torfowy, w przeważającej części pokryty łąkami, na których mieszkańcy wsi Gródek, Pieńki, Mieleszki i Bielewicze wypasają bydło. Na skutek opadów deszczu i słabej drożności koryta rzeki i rowów melioracyjnych powstały liczne zastoiska wód opadowych, które wypłukując wysuszone (rozdrobnione) pokłady torfu oraz niezebrane przez rolników siano (wskutek zalania i braku dostępu), wpłynęły do rzeki.

Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Białymstoku we wrześniu br. wykonał udrożnienie koryta rzeki Supraśl powyżej miejscowości Gródek poprzez wykoszenie traw i zarośli oraz częściowe odmulenie a także koszenie dna rzeki Supraśl z roślinności w obrębie ujęcia wodnego w Sasilkowie na długości ok., 1200 mb, przystąpił do mechanicznego usuwania lokalnych przytamowań z odłożonych piasków w korycie rzek: Supraśl i Białej, od mostu drogowego Białystok-Dobrzyniewo Duże do jazu Dobrzyniewo Fabryczne. Ponadto zlecił opracowanie koncepcji gospodarowania i przepustowości wody rzeki Supraśl na odcinku jej ujścia do Narwi i w górę do jazu Nowodworce, w oparciu o wykonane pomiary geodezyjne profilu podłużnego rzeki Supraśl i przekrojów poprzecznych.

W dniu 10.11.2004 r. z inicjatywy Prezydenta Miasta Białegostoku odbyło się posiedzenie Komisji Bezpieczeństwa i Porządku poświęcone m.in. skażeniom ujęć wód, będących źródłem zaopatrzenia w wodę pitną dla miasta Białegostoku. Uczestnicy posiedzenia, w tym przedstawiciele Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska, Wodociągów Białostockich, przyjęli wniosek o konieczności stworzenia szczególnej ochrony rzeki Supraśl. Prezydent zobowiązał Wydział Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności do udziału w kolejnych etapach postępowania w tej sprawie.

SEKRETARZ STANU