Warszawa, 2004-08-12

W dniu 16 lipca br. weszła w życie ustawa z dnia 28 maja 2004 r. o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym, ustawy o wyższych szkołach zawodowych, ustawy o pożyczkach i kredytach studenckich oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 152, poz. 1598), która zrównuje prawa studentów do pomocy materialnej finansowanej z budżetu państwa oraz wprowadza korzystne dla nich zmiany w zakresie kredytów studenckich.

Zgodnie z ustawą prawo do ubiegania się o świadczenia pomocy materialnej mają wszyscy studenci, niezależnie od systemu kształcenia (dzienny, wieczorowy, zaoczny i eksternistyczny) oraz uczelni (państwowa i niepaństwowa). Zmiana ta stanowi znaczne zwiększenie uprawnień do pomocy materialnej dla większości studentów w stosunku do dotychczasowego stanu prawnego, gdzie możliwość ubiegania się o pomoc materialną mieli wyłącznie studenci studiów dziennych uczelni państwowych a także studenci studiów dziennych uczelni niepaństwowych, ale tylko w wąskim zakresie tj. stypendium socjalnego i stypendium ministra za osiągnięcia w nauce.

Ustawa wprowadza także korzystne zmiany dla studentów zamiejscowych. Od 1 października student uprawniony do zakwaterowania w domu studenckim otrzyma dodatkową kwotę, w związku z koniecznością zakwaterowania, w formie gotówkowej, a nie jak dotychczas w formie zniżki w opłacie za miejsce w akademiku (dopłaty do zakwaterowania). Dzięki temu zyska on prawo wyboru miejsca zamieszkania w domu studenckim lub kwaterze prywatnej.

Warunki oraz tryb przyznawania i wypłacania świadczeń pomocy materialnej zostały określone w ustawie, stąd nie jest konieczne uregulowanie tych kwestii dodatkowo w rozporządzeniu. Z dniem 30 stycznia 2004 r. tracą moc: rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 1991 r. w sprawie warunków, form, trybu przyznawania i wypłacania oraz wysokości świadczeń pomocy materialnej dla studentów studiów dziennych (Dz.U. Nr 9, poz. 32, z późn. zm.) oraz rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 września 1998 r. w sprawie warunków, form, trybu przyznawania i wypłacania oraz wysokości pomocy materialnej dla studentów studiów dziennych uczelni zawodowych (Dz.U. Nr 124, poz. 814).

Zmiana przepisów w zakresie wprowadzania pomocy materialnej nie powinna być zaskoczeniem zarówno dla władz uczelni, jak i dla studentów. Mimo iż prace legislacyjne nad ustawą prowadziło Ministerstwo Finansów w ramach ustaw około budżetowych, Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu już w grudniu 2003 r. rozpoczęło akcję informacyjną, w ramach której do wszystkich uczelni państwowych i niepaństwowych wysłano pisma na temat planowanych zmian, zamieszczano informacje na stronach internetowych MENiS, a także odpowiadano na indywidualne zapytania samorządów studentów i uczelni. Projekt przedmiotowej ustawy był uzgadniany z Parlamentem Studentów RP oraz Radą Główną Szkolnictwa Wyższego. Przedstawiciele studentów, Konferencji Rektorów Akademickich szkół Polskich oraz Konferencji Rektorów Uczelni Niepaństwowych brali również udział w pracach parlamentarnych nad projektem.

W dniu 24 czerwca br. zaraz po podpisaniu ustawy przez Prezydenta, czyli jeszcze przed okresem wakacyjnym, do wszystkich uczelni zostały przesłane obszerne wyjaśnienia dotyczące zmian w przepisach o pomocy materialnej dla studentów.

Na rozszerzenie systemu pomocy materialnej dla studentów w bieżącym roku przeznaczone są dodatkowe środki w rezerwie celowej przewidzianej w Załączniku Nr 2 do ustawy budżetowej na rok 2004 w wysokości 700 mln zł (dla uczelni wszystkich resortów). Rezerwa ta została uruchomiona przez Ministra Finansów w dniu 30 lipca br. W dniu 4 sierpnia br. zaakceptowałem podział dotacji na poszczególne uczelnie związany ze zmianami systemu i rozszerzeniem kręgu beneficjentów pomocy materialnej. Uczelnie zostały już powiadomione o wysokości dotacji, zaś przekazanie pierwszej transzy środków nastąpi w sierpniu br.

W okresie przejściowym trwającym od wejścia w życie ustawy do 30 września 2004 r. przyznawanie i wypłacanie uprawnionym studentom świadczeń pomocy materialnej będzie się odbywało na podstawie dotychczas obowiązujących przepisów. Do 30 września 2004 r. możliwe jest przyznawanie studentom nowo uprawnionym świadczeń pomocy materialnej dla studentów na okres do 7 miesięcy (nie jak w obowiązujących przepisach na semestr lub rok akademicki) i wypłacanie z wyrównaniem od 1 stycznia 2004 r.

Dopiero od 1 października 2004 r. obowiązywać będzie nowe brzmienie art. 152c ust. 4 ustawy o szkolnictwie wyższym oraz art. 75b ust. 3 ustawy o wyższych szkołach zawodowych dotyczące miesięcznej wysokości dochodu na osobę w rodzinie studenta, uprawniającej do ubiegania się o stypendium socjalne. Wysokość dochodu ustalana będzie na zasadach określonych w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. Nr 228, poz. 2255, z późn. zm.).

Resort edukacji dokłada wszelkich starań, aby przygotować uczelnie i środowiska studenckie do zmian w systemie pomocy materialnej i jest gotowy odpowiadać na wszelkie wątpliwości i zapytania uczelni związane z nowymi regulacjami, również w kwestiach tworzenia regulaminów i określania dochodów potrzebnych do procedur przyznawania świadczeń pomocy materialnej dla studentów.

wz. MINISTRA

PODSEKRETARZ STANU