Informację w związku z oświadczeniem senatora Krzysztofa Jurgiela, złożonym na 63. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 65), przekazał Minister Finansów:
Warszawa, 30 lipca 2004 r.
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu RP
Szanowny Panie Marszałku,
W odpowiadając na oświadczenie Pana Senatora Krzysztofa Jurgiela, z dnia 30 czerwca 2004 r., w sprawie zwolnienia z podatku od nieruchomości podmiotów prowadzących szkoły, nadesłaną przy piśmie Marszałka Senatu z dnia 8 czerwca br., znak: BPS/DSK-043-257-04, uprzejmie informuję.
Na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2002 r. Nr 9, poz. 84 ze zm.) zwolnione z podatku od nieruchomości są szkoły, placówki, zakłady kształcenia i placówki doskonalenia nauczycieli - publiczne jak i niepubliczne, oraz organy prowadzące te szkoły, placówki i zakłady.
Wymienione podmioty korzystają ze zwolnienia, jeżeli nieruchomości szkolne znajdują się w ich zarządzie, są przedmiotem użytkowania lub użytkowania wieczystego i nie są zajęte na działalność gospodarczą inną niż działalność oświatowa.
Istniejące zróżnicowanie szkół i placówek oświatowych, ze względu na formy prawne władania nieruchomością (zarząd, użytkowanie, użytkowanie wieczyste) powoduje, że zwolnienie dotyczy przede wszystkim szkół, które posiadają nieruchomości, będące własnością Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Zwolnienie nie dotyczy natomiast właścicieli nieruchomości, o których mowa w art. 7 pkt 2 ustawy. Nie jest to jednak równoznaczne z brakiem możliwości zastosowania zwolnienia w stosunku do szkół niepublicznych, gdyż mogą one, tak samo jak szkoły publiczne korzystać z nieruchomości na podstawie wyżej wymienionych umów (w tym na podstawie użytkowania wieczystego.
Odnośnie dochodów osiąganych przez szkoły niepubliczne w kontekście obowiązku zapłaty podatku od nieruchomości, należy zauważyć, że cechą charakterystyczną szkolnictwa niepublicznego jest jego odpłatność, właściwa dla prowadzenia działalności gospodarczej. Zarówno szkoły społeczne, jak i prywatne pobierają od każdego ucznia określone czesne, stanowiące dochód szkoły lub placówki.
Pomimo tego faktu, działalność w zakresie prowadzenia szkół niepublicznych nie jest traktowana przez ustawodawcę jak typowa działalność gospodarcza.
Wyrazem tego jest zapis art. 83a ustawy o systemie oświaty (Dz.U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 ze zm.), zgodnie z którym do prowadzenia szkoły mają zastosowanie przepisy o działalności gospodarczej. W związku z powyższym, przedmioty opodatkowania zajęte na prowadzenie działalności oświatowej, nieobjęte zwolnieniem na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, opodatkowane są kilkakrotnie niższą stawką podatku od nieruchomości niż stawka przewidziana dla przedmiotów opodatkowania związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Jest to stawka właściwa dla gruntów i budynków "pozostałych".
Preferencje dotyczące fiskalnych obciążeń działalności oświatowej wyrażają się również w zasadach przyznawania części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez szkoły i placówki oświatowe. Przyjęty w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 22 grudnia 2003 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2004 (Dz.U. Nr 225, poz. 2231) sposób podziału subwencji nie wprowadza zróżnicowania szkół i placówek w zależności od organu prowadzącego te szkoły i placówki (mogą je otrzymać jednostki samorządu terytorialnego, i inne osoby prawne a także osoby fizyczne). Subwencje otrzymują więc na tych samych zasadach, zarówno szkoły publiczne jak i niepubliczne.
Należy również zauważyć, iż o zakresie i przedmiocie ulg i zwolnień podatkowych decydują przesłanki o charakterze ekonomicznym i społecznym. Powyższe jest realizacją zasady władztwa podatkowego państwa wyrażonej w art. 217 Konstytucji stanowiącym, iż nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy. Zgodnie z tą zasadą, państwo ma prawo ustanawiania ulg i zwolnień w stosunku do poszczególnych kategorii podmiotów, w związku z finansowaniem ich zadań. Szkoły publiczne nie pobierają opłat za nauczanie (nie osiągają więc dochodów z tego tytułu). Realizują natomiast prawo do bezpłatnego nauczania, a zarazem obowiązek nauki do 18 roku życia, zagwarantowane w art. 70 Konstytucji RP.
Jednocześnie informuję, że na podstawie art. 7 ust. 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, rada gminy może uchwalić na swoim terenie zwolnienia inne niż określone w ustawie. Rada gminy może zatem zwolnić nieruchomości szkolne stanowiące własność podatników prowadzących szkoły.
Łączę wyrazy szacunku
Z upoważnienia Ministra Finansów
PODSEKRETARZ STANU
Elżbieta Mucha