Prezes Najwyższej Izby Kontroli przekazał odpowiedź na oświadczenie senator Zdzisławy Janowskiej, złożone na 42. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 40):
Warszawa, dnia 16 lipca 2003 r.
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowny Panie Marszałku!
W odpowiedzi na pismo nr BPS/DSK-043-284/03, zawierające prośbę o zajęcie stanowiska w sprawie oświadczenia senator Zdzisławy Janowskiej, złożonego na 42 posiedzeniu Senatu, dotyczącego rozszerzenia zakresu prowadzonej przez NIK kontroli firmy "Uniontex" S.A. w Łodzi, uprzejmie informuję co następuje:
Dokonane w trakcie trwającej aktualnie kontroli własnej Delegatury NIK w Łodzi w temacie S/03/006: "Przekształcenia własnościowe w Uniontex" S.A. w Łodzi, gospodarowanie majątkiem oraz zarządzanie finansami" ustalenia w spółce "Uniontex" S.A. w Łodzi wskazują, że od chwili przejęcia kontrolnego pakietu akcji przez Zakłady Tekstylne "Fasty" Sp. z o.o. w Białymstoku (5 stycznia 2001 r.) nastąpiło dalsze pogorszenie sytuacji finansowej "Uniontex" S.A. Kapitał własny, który w 2000 r. wynosił -92,3 mln zł, w 2002 r. osiągnął wielkość -174,3 mln zł. Zobowiązania krótkoterminowe wzrosły z 132,6 mln zł w 2000 r. do 185,5 mln zł w 2001 r. i do 217 mln w 2002 r. Istotnie pogorszyła się rentowność sprzedaży produktów z -0,04 w 2000 r. do -0,86 w 2001 roku. W 2002 r. rentowność wyniosła -0,73.
Rozpoczęty w 1999 r. proces sprzedaży 92% akcji Skarbu Państwa innemu podmiotowi, zakończył się podpisaniem w dniu 5 stycznia 2001 r., pomiędzy Skarbem Państwa a ww. Zakładami Tekstylnymi "Fasty", umowy sprzedaży akcji, na mocy której, zakupiły one za kwotę 353,3 tys. zł 1.472.111 akcji Spółki, po obniżonej cenie 1 akcji z 10 zł do 0,24 zł, przejmując 92% jej kapitału akcyjnego. Obecnie Skarb Państwa posiada w Spółce "Uniontex" S.A. 4,8% kapitału akcyjnego.
Kupujące akcje Zakłady Tekstylne "Fasty", zobowiązały się do dokonania w okresie 3 lat od daty zawarcia umowy podwyższenia kapitału akcyjnego Spółki poprzez wniesienie wkładu pieniężnego lub aportu w kwocie 3 mln zł. Źródłem finansowania podwyższonego kapitału miały być środki własne kupującego pochodzące spoza Spółki. Z dokonanych ustaleń wynika, że do chwili obecnej podwyższenie kapitału nie nastąpiło.
Badania powiązań kapitałowych pomiędzy Spółką "Uniontex" S.A. a spółkami tzw. grupy kapitałowej "Fasty", wykazały, iż "Uniontex" S.A. pomimo braku środków finansowych na bieżącą działalność, w roku 2001 nabył udziały w 5 spółkach z o.o. ww. grupy na łączną kwotę 9.955.800 zł, w tym:
"Fasty-Uniontex-Logistyka" w Białymstoku za 2.500.000 zł
Zakład Przędzy "Fasty" w Białymstoku za 1.835.800 zł
"Śieć Handlowa" w Świdnicy" za 1.520.000 zł
"Przędzalnia Uniontex" Łódź za 600.000 zł
Przedsiębiorstwo Handlu Tekstyliami "Fasty" (PHT) w Białymstoku" za 3.500.000 zł.
Nabycie udziałów następowało na podstawie porozumień kompensacyjnych z dłużnikami, w wyniku których "Uniontex" S.A. nie otrzymywał zwrotu należnych mu kwot za dostarczane spółkom wyroby, lecz udziały w spółkach. Powodowało to brak zasilenia "Uniontexu" w środki finansowe. Jak ustalono do końca 2002 r. "Uniontex" S.A. z tytułu posiadania udziałów w ww. spółkach nie uzyskał żadnych korzyści finansowych.
Dotychczasowe ustalenia kontroli wykazały również powiązania gospodarcze pomiędzy Spółką "Uniontex", a niektórymi spółkami omawianej grupy. I tak np. sprzedaż wyrobów gotowych "Uniontex" S.A. dokonywana jest głównie za pośrednictwem Przedsiębiorstwa Handlu Tekstyliami "Fasty" Sp. z o.o. w Białymstoku, które pobiera za to pośrednictwo stosowną prowizję. Stwierdzono, że od czasu prywatyzacji firmy "Unontex" znacznie wzrosła sprzedaż tkanin na rzecz firm tzw. grupy kapitałowej, np.: w 2001 r. do Przedsiębiorstwa Handlu Tekstyliami "Fasty" Sp. z o.o. sprzedano około 70% tkanin, w 2002 r. do Grupy Kapitałowej "Fasty-Uniontex-Andropol" Sp. z o.o. w Białymstoku sprzedano 50,5% tkanin, do "Polmozbytu Auto" Sp. z o.o. w Toruniu - 25,4% tkanin, a do Zakładu Przetwórstwa Bawełny "Fasty" Sp. z o.o. w Białymstoku - 17,4% tkanin.
Wstępne ustalenia kontroli wskazują na ustanawianie przez pośredników cen niekorzystnych dla Spółki "Uniontex" S.A. Mechanizm sprzedaży w 2002 r. polegał na tym, że wyroby gotowe "Uniontex" S.A. były zbywane do Grupy Kapitałowej "Fasty-Uniontex-Andropol" Sp. z o.o., a z niej do PHT "Fasty", która to firma zbywała je do odbiorców końcowych. Zaopatrzenie w surowce (np. tkaniny surowe, przędza, surowce i półfabrykaty do produkcji, węgiel) realizowane było za pośrednictwem "Polmozbytu Auto" Sp. z o.o. w Toru
niu kontrolowanej przez ww. grupę kapitałową.Badania powiązań kapitałowych spółek z firmą "Uniontex", zostały przeprowadzone poprzez dokonanie przeglądu dokumentacji rejestrowych w XII Wydziale KRS Sądu Rejonowego w Białymstoku, jak również zasięgnięcie informacji w Urzędzie Kontroli Skarbowej w Białymstoku i w II Urzędzie Skarbowym w Białymstoku oraz w 10 spółkach tzw. grupy kapitałowej "Fasty" w Białymstoku.
Przeprowadzone rozpoznanie wykazało, że udziałowcami spółek wchodzących w skład tzw. grupy kapitałowej "Fasty" są wyłącznie spółki z kapitałem prywatnym. W tej sytuacji ustawowe kompetencje kontrolne NIK nie dają podstaw do wnioskowanego przez Panią Senator rozszerzenia prowadzonej kontroli do zagadnienia funkcjonowania spółek Grupy w zakresie wpływu
podejmowanych w nich decyzji na stan finansów "Uniontex" S.A. (pkt 2 propozycji Pani Senator).Ponieważ w trakcie wstępnego rozpoznania stwierdzono, że Urząd Kontroli Skarbowej i II Urząd Skarbowy w Białymstoku przeprowadziły kontrolę części spółek tzw. grupy kapitałowej "Fasty", dokonana zostanie analiza materiałów kontroli UKS i II US, uzyskanych w trybie art. 12 pkt 1 ustawy o NIK. Wyniki tej analizy mogą być merytoryczną przesłanką skierowania w trybie art. 12 pkt 3 ustawy o NIK, wniosku do Departamentu
Kontroli Skarbowej w Ministerstwie Finansów o spowodowanie przeprowadzenia przez właściwe terenowo UKS, kontroli doraźnych m.in. w następujących podmiotach tzw. grupy kapitałowej "Fasty". "Sieć Handlowa" Sp. z o.o. w Świdnicy
"Polmozbyt Auto" Sp. z o.o. w Toruniu
spółki mające siedzibę w Andrychowie i powiązane z tzw. grupą kapitałową,
Spółdzielnia "Cotton-Tech" Kooperatywa Menedżerów z siedzibą w Warszawie.
Powyższe może stanowić realizację prośby Pani Senator zawartej w pkt 2 oświadczenia.
Zbadanie okoliczności przyczyn i skutków zawarcia w dniu 5 stycznia 2001 r. umowy prywatyzacyjnej "Uniontex" S.A., pomiędzy b. Agencją Prywatyzacji (reprezentującą Ministra Skarbu Państwa") i zakładami Tekstylnymi "Fasty" Sp. z o.o. w Białymstoku, wymaga odrębnej kontroli w Ministerstwie Skarbu Państwa. W sprawie tej, po dokonaniu stosownych uzgodnień, podjęta zostanie decyzja odnośnie dalszego kierunku działań Izby w tym zakresie (pkt 3 propozycji Pani Senator). O decyzji tej zostanie Pan Marszałek poinformowany w przypadku wyrażenia dalszego zainteresowania przestawioną powyżej sprawą.
Z wyrazami szacunku
Mirosław Sekuła