Warszawa, 2005.08.05

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu RP

Szanowny Panie Marszałku!

Odpowiadając na oświadczenie w sprawie sytuacji Krajowej Spółki Cukrowej i polskich producentów buraków cukrowych po wprowadzeniu planowanej przez Unię Europejską reformy rynku cukru, złożone przez Pana Senatora Sławomira Izdebskiego podczas 86. posiedzenia Senatu RP w dniu 22 lipca 2005 r. (pismo z dnia 29 lipca 2005 r., znak BPS/DSK-043-365/05), uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

Polska uznając za słuszne podstawowe cele reformy: poprawę konkurencyjności sektora, dążenie do niezakłócania handlu na rynku światowym, stabilizację warunków produkcji oraz obniżkę cen cukru dla konsumentów, nie może akceptować rozwiązań prowadzących do drastycznego ograniczenia uprawy buraków cukrowych i ich przetwórstwa. Sektor cukrowniczy w Polsce był pozbawiony takich warunków rozwoju jak w krajach UE-15 i jednocześnie dotknięty wysokimi kosztami zmian wymuszonymi przez proces dostosowania przemysłu do organizacji rynku cukru w krajach Wspólnoty.

Polska zgłasza szereg zastrzeżeń wobec najważniejszych elementów reformy, w szczególności do:

• alokacji kwot.

Polska sprzeciwia się łączeniu kwot produkcji cukru A i B. Utrzymanie rozróżnienia na kwotę A i B jest konieczne dla zidentyfikowania, którą kwotę należałoby najpierw redukować. Utrzymanie podziału na kwotę A i B pozwoliłoby na ewentualne wprowadzenie zróżnicowania wysokości opłat na fundusz restrukturyzacyjny - większych dla kwoty B i mniejszych dla kwoty A.

• programu restrukturyzacji.

Wprowadzenie zaproponowanego przez Komisję Europejską programu restrukturyzacji będzie miało dla Polski niekorzystne skutki. Przy zaproponowanej dużej zachęcie producenci będą skłaniać się do rezygnacji z produkcji. Dodatkowym dużym zagrożeniem dla krajowych firm jest obciążenie ich kosztami finansowania tego funduszu. Skala tego obciążenia będzie także ważnym czynnikiem do podjęcia decyzji, co do rezygnacji z kwot, a tym samym zaniechania uprawy buraków cukrowych.

• interwencji i cen.

Polska jest za utrzymaniem mechanizmu inwentaryzacji na rynku cukru i ceny interwencyjnej. Nieuzasadniona jest również tak znaczna obniżka minimalnych cen buraków cukrowych. Zaproponowany poziom cen surowca stanowi realne zagrożenie spadku opłacalności uprawy buraków cukrowych w Polsce.

Proponowana redukcja ceny minimalnej za buraki cukrowe oznaczać będzie istotne pogorszenie dochodów plantatorów.

• dodatkowej kwoty cukrowej.

Propozycja ta jest sprzeczna z głównym celem reformy jakim jest obciążenie wspólnotowej produkcji cukru. Możliwość zakupu dodatkowej kwoty z cukru C w jednym kraju członkowskim (przez producenta cukru posiadającego zakłady produkcyjne w różnych krajach członkowskich) i zaprzestania produkcji wiążącego się z oddaniem kwoty w innym kraju członkowskim, w zamian za pomoc restrukturyzacyjną, stwarza możliwość "ukrytego" transferu kwot między państwami członkowskimi.

• terminu wprowadzenia reformy

Zgodnie z obecnym projektem reforma ma wejść w życie począwszy od sezonu 2006/2007. Biorąc pod uwagę propozycje Komisji dotyczące funkcjonowania rynku cukru po reformie, Polska jest za dalszym przesunięciem terminu wprowadzenia reformy w życie, ponieważ wdrożenie reformy już w roku gospodarczym 2006/2007 nie pozwoli na dokończenie rozpoczętych procesów restrukturyzacji tego przemysłu.

• rekompensaty dla plantatorów buraków cukrowych.

Polska nie popiera projektu rozporządzenia nowelizującego rozporządzenie (WE) nr 1782/2003 ustanawiające wspólne przepisy dotyczące schematów bezpośredniego wsparcia w ramach wspólnej polityki rolnej i ustanawiającego pewne schematy wsparcia dla rolników. Polska wnioskuje o wprowadzenie takich rozwiązań, które pozwolą Polsce przekazać rekompensaty z tytułu wdrożenia reformy rynku cukru jedynie plantatorom buraków cukrowych.

Powyższe stanowisko Polska prezentowała na różnych forach unijnych, w tym na posiedzeniach Grupy Roboczej Rady ds. Cukru i Izoglukozy, Specjalnego Komitetu Rolnego oraz Radzie Ministrów UE ds. Rolnictwa i Rybołówstwa.

Przewidywane przez reformę zmiany mogłyby mieć ogromny wpływ nie tylko na sytuację panującą na rynku wewnętrznym UE i w Polsce, ale również na sytuację na rynkach światowych.

Wprowadzenie nowych regulacji stwarza wiele zagrożeń dla sektora cukrowniczego w Polsce, w tym również dla Krajowej Spółki Cukrowej S.A., która jest dopiero w fazie restrukturyzacji oraz plantatorów buraka cukrowego. Z głównych zagrożeń należy wymienić m. in.:

1) polska branża nie jest jeszcze w pełni dostosowana do warunków konkurencyjnych panujących w Unii Europejskiej, w związku z czym reforma powinna być wprowadzona w późniejszym okresie, by umożliwić zmniejszenie różnic panujących pomiędzy nowymi państwami członkowskimi a krajami "piętnastki" (lepsze parametry produkcji, większa wydajność pracy itp.),

2) tak znaczna redukcja cen (cukru oraz buraków cukrowych) spowoduje drastyczny spadek dochodów zarówno u producentów cukru jak i u plantatorów buraka cukrowego,

3) może to w polskich warunkach spowodować nieopłacalność produkcji zarówno buraków cukrowych jak i cukru, a w najlepszym wypadku brak środków na konieczną modernizację i inwestycje zmierzające do poprawy konkurencyjności,

4) plantatorzy buraka cukrowego mogą w rezultacie zaniechać dalszych upraw,

5) konieczna będzie bardziej zaawansowana restrukturyzacja przemysłu cukrowniczego i zamykanie kolejnych zakładów produkcyjnych,

6) w konsekwencji wiele osób (całe gospodarstwa domowe związane z branżą cukrowniczą) mogą stracić stałe źródło dochodów,

7) zliberalizowanie handlu z krajami trzecimi (zgodnie z zaleceniami WTO) spowoduje zwiększenie napływu do Unii Europejskiej cukru trzcinowego.

W stanowisku Polska podkreśla, że wytyczone cele reformy sektora cukru mogą być osiągnięte m.in. za pomocą:

- eliminacji kwoty B cukru (eksport cukru z dopłatami),

- w dalszej kolejności redukcji cukru C (cukier wyprodukowany ponad cukier objęty kwotami A+B, który nie może być wprowadzony na rynek wewnętrzny Wspólnoty a jedynie wyeksportowany do krajów trzecich bez dopłat),

- utrzymania mechanizmu ceny interwencyjnej, przy czym poziom tej ceny powinien zostać ustalony po określeniu warunków wynikających z negocjacji w ramach WTO,

- zintegrowania pomocy świadczonej państwom AKP (Afryki, Karaibów i Pacyfiku) i LDC (najsłabiej rozwiniętym państwom) z całościową reformą wspólnego rynku cukru w Unii Europejskiej i wprowadzenia przejrzystych reguł monitorowania i kontroli cukru pochodzącego z państw trzecich i sprowadzanych na rynek Wspólnoty na preferencyjnych warunkach.

Z wyrazami szacunku

MINISTER

Rolnictwa i Rozwoju Wsi

J. Jerzy Pilarczyk