Warszawa, 18.05.2004 r.

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej i funkcjonowanie w warunkach jednolitego, wspólnego rynku stwarza jej obywatelom możliwość urzeczywistnienia zasady swobodnego przepływu osób jak również wolność przepływu towarów. Przy niewątpliwych korzyściach płynących z tego faktu, zniesienie barier celnych chroniących polski rynek przed napływem towarów z innych państw członkowskich może wpłynąć na obniżenie się konkurencyjności krajowych producentów. Nie można jednak poprzez kolejne obniżki stawki akcyzy dążyć do wyrównania cen, bowiem występujące różnice poziomu cen między Polską, a innymi krajami członkowskimi wynikają również z innych niż obciążenia podatkowe czynników. Same zmiany stawek akcyzy nie ochronią polskiego przemysłu przed konkurencją na rynku unijnym Z posiadanych przez resort danych wynika, że pomimo zróżnicowania stawek akcyzy na alkohol etylowy i napoje alkoholowe destylowane, średnia cena brutto polskiej wódki jest porównywalna z ceną podobnego wyrobu stosowaną w Czechach, Słowacji czy na Litwie. Odnosząc ją do warunków rynku niemieckiego należy stwierdzić, że to właśnie Niemcy kupują w Polsce wódkę. Tym niemniej należy spodziewać się, iż nastąpić może zwiększony przywóz, tańszych niż polskie, wyrobów branży spirytusowej, w tym pochodzących z tzw. importu prywatnego. Nie bez znaczenia dla powyższego pozostawać będzie zapewne regulacja wynikająca z Dyrektywy 92/12/EEC, a zawarta w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 19 kwietnia 2004 r. w sprawie ilości wyrobów akcyzowych zharmonizowanych (...), umożliwiająca m.in. wzrost dotychczasowego limitu przywozu przez osoby prywatne na użytek własny m.in. napojów alkoholowych destylowanych. Oceniając skalę zagrożenia utraty części wpływów do budżetu z tego powodu nie można przyjąć, co czynią przedstawiciele branży spirytusowej, iż każdy polski turysta przekraczający granicę przywozi 10 l tego wyrobu. Należy bowiem mieć na względzie, iż część polskich turystów przyjeżdżających do kraju nie dokonuje zakupu, są i tacy, których przyzwyczajenia i preferencje zakupowe nakierowane są na wyroby rodzimej produkcji. Ponadto należy zauważyć, iż problem ten raczej będzie dotyczył obszaru przygranicznego nie zaś całego kraju. Dalsze zaś obniżenie stawki akcyzy na wyroby tej branży mogłoby doprowadzić do nasilenia negatywnych zjawisk społecznych, wywołanych zwiększonym spożyciem napojów alkoholowych destylowanych. Wzrost ten z pewnością nie jest pożądany ze względów społecznych jak i ekonomicznych. Natomiast pozostały legalny przywóz tych wyrobów w celu wprowadzenia do obrotu będzie objęty taką samą stawką akcyzy jak wyroby polskie. W takim więc przypadku stawka akcyzy jest neutralna wobec konkurencyjności polskich producentów. Ponadto od 1 maja br. wschodnia granica Polski stała się wschodnią granicą UE. Wiązało się to z koniecznością stworzenia dodatkowego zaplecza technicznego, jak również wzrostu liczby funkcjonariuszy celnych, co stworzyło warunki zwiększonej wykrywalności prób nielegalnego przywozu przez wschodnią granicę, rokując tym samym zmniejszenie skali przemytu.

Ministerstwo Finansów dostrzega zarówno szanse jak i zagrożenia związane ze wstąpieniem do UE. Na bieżąco śledzi kondycję polskiej gospodarki. Uważnie obserwuje procesy zachodzące na rynku wszystkich napojów alkoholowych analizując wpływ różnych czynników na występujące w poszczególnych branżach zjawiska by móc reagować stosownie do zmieniających się warunków otwartej konkurencji, w granicach wyznaczonych aktualnym stanem prawnym i możliwościami budżetu. Resort finansów w pełni podziela troskę zainteresowanych o przyszłość polskich przedsiębiorstw, również branży spirytusowej, o utrzymanie poziomu zatrudnienia. Dostrzega potrzebę wypracowania takich warunków, które pozwolą na konkurowanie na wspólnotowym rynku UE. Nie można jednak zgodzić się ze stwierdzeniem, iż stawka akcyzy jest tym instrumentem, który rozwiąże problem konkurencji i zatrudnienia. Realizowana polityka cenowa, promocja polskich produktów, naszych narodowych marek, to zadania stojące przed branżą napojów alkoholowych. Aktualna sytuacja na rynku alkoholu etylowego przedstawia się stabilnie. Wpływy z podatku akcyzowego za okres pierwszych trzech miesięcy br. wzrosły w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego. Dynamika tego wzrostu osiągnęła poziom 115,7%. Takiego poziomu nie odnotował krajowy rynek piwa czy też wina.

W tym miejscu chciałbym podkreślić, iż realizowana nadal przez resort finansów polityka nie podnoszenia stawki akcyzy dla alkoholu etylowego jak również regulacje rozporządzenia w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego, w powiązaniu z szeregiem nowych, bardzo istotnych instytucji zapisanych w nowej ustawie o podatku akcyzowym mają wspomagać krajowych producentów w podejmowanych przez tę branżę działaniach zmierzających do podjęcia konkurencji na unijnym rynku. Należy jednak zaznaczyć, iż dopiero wspólny wysiłek, tj. połączenie działań i korelacja prowadzonej przez rząd polityki akcyzowej z realizowaną przez branżę polityką cenową i promocyjną w odniesieniu do polskich wyrobów tej branży pozwoli na zminimalizowanie ewentualnych niekorzystnych skutków włączenia Polski w obszar wspólnego rynku. Pamiętać należy, że prowadzona polityka podatkowa ma za zadanie zabezpieczenie założonych wpływów budżetowych przy równoczesnym wypełnieniu wymogów prawa wspólnotowego w zakresie wszystkich wyrobów akcyzowych. Oczywistym jest zatem, że powyższe determinuje podejmowane przez resort decyzje, również w zakresie przedmiotowych stawek akcyzy. Podkreślenia wymaga fakt, iż w ustawie budżetowej określono wpływy z podatku akcyzowego na 2004 r. przy niezmiennej stawce akcyzy dla napojów alkoholowych, w tym również dla alkoholu etylowego. Zatem obniżenie poziomu tych stawek może spowodować niezrealizowanie wpływów budżetowych.

PODSEKRETARZ STANU