Warszawa, dn. 06.04.2004 r.

w mln USD

• Produkty pochodzenia zwierzęcego
• Produkty przemysłu chemicznego
• Wyroby różne
• Metale nieszlachetne i wyroby z nich
• Wyroby z kamieni, szkło i wyroby ze szkła

Z ważniejszych towarów eksportowych należy wymienić mięso, drób, art. mleczarskie, kazeinę, alkohol, wyroby ze szkła, lekarstwa, wyroby walcowane, art. chemiczne, meble, łożyska, przyrządy lekarskie.

Trzeba podkreślić, że jedną z przyczyn niskiej wartości polskiego eksportu do Japonii było zahamowanie popytu wewnętrznego, spowodowane dekoniunkturą gospodarczą w Japonii. Dalszymi czynnikami hamującymi rozwój naszego eksportu pozostawały nadal wysokie koszty działań promocyjnych, trudności formalne (nieprzejrzyste regulacje i praktyki handlowe, wymogi certyfikacji, badań homologacji, norm jakościowych JIS itd.) oraz duże nakłady związane z wprowadzeniem nowych produktów na rynek japoński.

Istotną kwestią dla polskiego eksportu jest fakt, że rynek japoński jest w bardzo wysokim stopniu ukierunkowany na markę i ona określa pozycję towaru. Wyrobienie zaś marki wymaga dużych nakładów finansowych na promocję i konsekwentnej wieloletniej strategii sprzedaży. Niestety niewiele polskich firm ma wypracowaną strategię wobec rynku japońskiego, a jeszcze mniej stać na ponoszenie wysokich kosztów reklamy. Słabo są także rozwinięte kanały dystrybucji polskich towarów na terenie Japonii. Przez wiele lat podstawową rolę spełniała firma Agropol, reprezentująca głównie swoich udziałowców. W 1998 roku uległa ona likwidacji, co także pogorszyło sytuację polskich eksporterów.

O ile w latach 70-tych polski import z Japonii obejmował przede wszystkim sprzęt inwestycyjny - kompletne fabryki, linie technologiczne oraz pojedyncze maszyny i urządzenia dla różnych gałęzi przemysłu (m.in. przemysłu łożyskowego, hutnictwa, przemysłu chemicznego, odzieżowego, elektronicznego itp.) - to w latach 90-tych dominującą pozycję zajęły samochody osobowe oraz elektroniczny sprzęt powszechnego użytku.

Rząd japoński zgodził się na wykorzystanie 150 mln USD wkładu do funduszu stabilizacyjnego na cele reformowania polskiego systemu bankowego. Na uwagę zasługuje również udział Japonii w finansowaniu pomocy technicznej i szkolenia specjalistów. Aktywna jest w tym względzie japońska agencja JICA.

Z pożyteczną inicjatywą wystąpiła w 1993 roku organizacja promocji handlu JETRO, która zaoferowała 3-letni program SPEED wspierania marketingu i eksportu wybranych polskich produktów rolno-spożywczych do Japonii, realizowany do marca 1997 roku.

Pomimo okresowych perturbacji w gospodarce Japonii, kraj ten pozostaje jednym z największych eksporterów kapitału. Nowoczesna technologia i know-how czynią go jednym z najbardziej atrakcyjnych partnerów inwestycyjnych na świecie. Uznanie przez Japonię statusu Polski jako lidera przemian gospodarczych w regionie oraz rosnące zainteresowanie japońskiego biznesu inwestycjami w naszym kraju, pozwalają na optymistyczną ocenę dalszego wzrostu japońskiego zaangażowania kapitałowego w Polsce.

Do roku 1993 włącznie zaangażowanie firm japońskich w Polsce ograniczało się do sfery organizowania sieci handlowo-serwisowej, głównie samochodów i sprzętu elektronicznego. Istnieje kilka dobrze funkcjonujących joint-ventures (z przewagą lub 100% udziałem kapitału japońskiego), lecz ogólny wkład kapitałowy partnera w tych spółkach jest w sumie niewielki, szacowany na ok. 10 mln USD.

W 1995 r. uruchomiono w Gnieźnie pierwszą japońską inwestycję o charakterze produkcyjnym - Philips Matsushita Battery Poland. Jest to nowoczesna fabryka baterii przeznaczonych w 80% na eksport do Europy Zachodniej. Był to przełomowy moment w dotychczasowej współpracy inwestycyjnej i finansowej. Wartość tej inwestycji na koniec 1998 roku wynosiła 19,0 mln USD. Matsushita zapowiada dalsze inwestycje w Polsce. Trzeba tu podkreślić, że Matsushita Battery jest pierwszą firmą japońską, która korzysta z pożyczki Exim Banku na cele inwestycyjne w Polsce typu joint venture. Po podjęciu decyzji przez Matsuhitę o inwestycji w Polsce znacznie wzrosło zainteresowanie ze strony firm japońskich inwestowaniem w naszym kraju.

Ważnym wydarzeniem w stosunkach polsko - japońskich była decyzja Isuzu Motors Ltd. o budowie fabryki silników wysokoprężnych w Katowickiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej (o wartości ok. 350 mln DM).

W 1997 roku zakończono negocjacje w sprawie nabycia przez firmy japońskie 80% akcji Fabryki Łożysk Tocznych "Iskra" w Kielcach: firma NSK nabyła 70% akcji, a firma Nichimen 10%. Całość zakładu wyceniono na 56 mln USD. Partnerzy japońscy zobowiązali się dokonać w ciągu 5 lat inwestycji wartych ok. 46 mln USD czyli mniej więcej tyle ile wynosił ich początkowy wkład kapitałowy. Ocenia się, że 50% produkcji zakładu trafia do dotychczasowych krajów Unii Europejskiej, a 50% na rynki Europy Środkowo-Wschodniej.

Inną inwestycją jest joint venture zakładów Stomil Poznań i firmy Bridgestone w zakresie produkcji opon samochodowych.

W 1999 roku podjęta została decyzja przez firmę Toyota o wejściu na polski rynek i budowie zakładu produkcji przekładni samochodowych w Wałbrzyskiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej. Kolejne inwestycje Toyoty to budowa fabryki silników samochodów oraz innych części na potrzeby przemysłu samochodowego.

MINISTRA GOSPODARKI, PRACY

SEKRETARZ STANU

Jacek Piechota