Minister w Urzędzie Komitetu Integracji Europejskiej przekazał wyjaśnienie w związku z oświadczeniem senator Genowefy Grabowskiej, złożonym na 44. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 44):
Warszawa, 12 WRZ. 2003 roku
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Dot.: Oświadczenie Senator Genowefy Grabowskiej w sprawie zmiany przepisów "Praktycznego przewodnika procedur zawierania umów dla programów Phare, ISPA, Sapard" (PRAG)
Szanowny Panie Marszałku,
W nawiązaniu do pisma z dnia 13 sierpnia 2003 r. (BPS/DSK-043-380/03) przekazującego oświadczenie Senator Genowefy Grabowskiej złożone w dniu 8 sierpnia 2003 r. pragnę wyjaśnić, iż sytuacja przedstawiona w przesłanym do UKIE oświadczeniu, a dotycząca zmian w zasadach przeprowadzania przetargów i zawierania kontraktów w realizacji instrumentów przedakcesyjnych określonych w tzw. "Praktycznym przewodniku procedur zawierania umów w ramach Phare, ISPA i SAPARD" (PRAG) jest mi dobrze znana.
Poniżej przekazuję szczegółowe wyjaśnienie nt. sytuacji, jaka zaistniała w wyniku wprowadzenia zmian w PRAG w odniesieniu do projektu realizowanego przez miasto Ruda Śląska, jak również przez pozostałych beneficejentów pomocy w ramach funduszu ISPA.
"Praktyczny przewodnik procedur zawierania umów w ramach Phare, ISPA i SAPARD" jest przygotowywany przez służby Komisji Europejskiej i obowiązuje wszystkie kraje kandydujące. Zmiana ww. podręcznika nastąpiła w związku z wejściem w życie w dniu 1 stycznia 2003 r. nowego rozporządzenia finansowego Komisji Europejskiej. Należy zatem podkreślić, iż strona polska nie miała wpływu na zakres wprowadzonych zmian ani ich terminy.
Strona polska, jak i pozostałe kraje wstępujące do UE, została poinformowana o zamiarze zmiany podręcznika podczas seminarium pod koniec marca 2003 r. Na tym etapie prac Komisja Europejska nie dysponowała zmodyfikowanym tekstem PRAG. Pismem z dnia 15 maja br. Urząd Komitetu Integracji Europejskiej przekazał Przedstawicielstwu KE swoje stanowisko wyrażające zaniepokojenie związane z brakiem wystarczającej wiedzy na temat nowych procedur i wymagań w zmodyfikowanym PRAG. Jednocześnie Urząd KIE zwrócił się z prośbą o dostarczenie szczegółowych informacji na temat nowych zasad, jak również wskazał na potrzebę zorganizowania szkolenia na ten temat. Szkolenie takie odbyło się już po wejściu w życie zmienionego PRAG, w dniach 12-13 czerwca br. i było przeznaczone przede wszystkim dla jednostek wdrażających projekty przedakcesyjne.
W dniu 6 czerwca br. Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej poinformowało równocześnie wszystkie instytucje odpowiedzialne za realizację projektów ISPA i Phare oraz Narodowego Koordynatora Pomocy w Urzędzie KIE o zmianie PRAG. W przesłanym piśmie Komisja Europejska zawarła instrukcję dotyczącą sposobu postępowania z dokumentacją przetargową. Z instrukcji wynikało, iż dokumentacja dostarczona do Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej począwszy od daty przekazania ww. pisma winna odpowiadać nowym wymogom.
Biorąc pod uwagę bardzo krótki termin wprowadzenia zmian, jak również brak okresu przejściowego dla strony polskiej, Urząd KIE skierował pismem z dnia 12 czerwca br. prośbę do Przedstawicielstwa KE o zastosowanie przynajmniej jednomiesięcznego okresu przejściowego. Zdaniem Urzędu, zastosowanie takiego rozwiązania na tym etapie umożliwiłoby przekazanie do Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej dokumentacji przetargowych, których przygotowanie było w tym okresie dalece zaawansowane, na wcześniej obowiązujących zasadach, tak aby praca już wykonana nie została zaprzepaszczona.
W związku z brakiem pisemnego stanowiska Komisji Europejskiej odnośnie do prośby strony polskiej i uwzględniając znaczenie problemów, które będą wynikały z wprowadzenia zmian w tak krótkim terminie, w dniu 26 czerwca br. skierowałam pismo do Komisarza Gűnter'a Verheugen'a z kopią do Komisarza Michela Barnier, w którym między innymi wyraziłam po raz kolejny głębokie zaniepokojenie zaistniałą sytuacją i prosiłam o zajęcie stanowiska w tej sprawie. W przesłanej w dniu 28 sierpnia 2003 r. odpowiedzi Komisarz Verheugen ubolewa nad niefortunnym trybem wprowadzenia nowego podręcznika i zgadza się na dwumiesięczne przedłużenie okresu kontraktowania dla wszystkich projektów Phare 2001. Odpowiedź nie odnosi się jednak do projektów funduszu ISPA. W tej sprawie strona polska przeprowadzi dodatkowe konsultacje ze służbami Komisji Europejskiej.
W związku z zaistniałą sytuacją, szczególnie trudną w realizacji projektów ISPA w sektorze ochrony środowiska, w dniu 25 lipca br. Urząd Komitetu Integracji Europejskiej zaprosił na spotkanie w tej kwestii szefa jednostki odpowiedzialnej za wdrażanie ISPA w Dyrekcji Generalnej Polityka Regionalna. Spotkanie to odbyło się przy udziale przedstawicieli resortu środowiska. W trakcie spotkania wyjaśniono następujące kwestie i ostatecznie ustalono, co następuje:
Ze strony Dyrekcji Generalnej Rozszerzenie były podejmowane próby wprowadzenia okresu przejściowego dla krajów wstępujących. Niestety, ostatecznie Komisja Europejska w porozumieniu z Komisją Kontroli Budżetu Parlamentu Europejskiego podjęła decyzję o niezwłocznym wprowadzeniu zmienionego PRAG dla wszystkich państw wstępujących.
Komisja Europejska wskazała możliwości i źródła finansowania prac nad dokumentacjami przetargowymi ze środków unijnych. Wskazano dotychczas wykorzystywany projekt pomocy doradczej z ISPA 2000 oraz nowo zatwierdzony przez Komisję Europejską projekt pomocy doradczej w ramach ISPA 2003.
Obecni na spotkaniu przedstawiciele Komisji Europejskiej obiecali przychylne rozpatrzenie wniosku o dokonanie niezbędnych zmian w dokumentacjach przetargowych przy pomocy ekspertów zewnętrznych, którzy przygotowywali je w ramach kontraktu ramowego dla ISPA środowisko.
Podzielając Pański niepokój z powodu zaistniałej sytuacji, chciałbym zarazem wyrazić głębokie przekonanie, iż Urząd Komitetu Integracji Europejskiej podjął w tej sprawie wszelkie możliwe działania zmierzające do złagodzenia skutków niefortunnej decyzji Komisji Europejskiej. Mam nadzieję, że ostatnie ustalenia z Komisją europejską w znacznej mierze przyczynią się do zmniejszenia uciążliwości związanych z tą decyzją dla beneficjentów ISPA.
Zarazem będą wdzięczna Panu Marszałkowi za ewentualne podniesienie omawianej kwestii w kontaktach Senatu z Parlamentem Europejskim, gdyż jak sądzę winniśmy wspólnie dążyć do wyeliminowania w przyszłości podobnych praktyk Komisji Europejskiej.
Z wyrazami szacunku
Z up. Sekretarza Komitetu
Integracji Europejskiej
PODSEKRETARZ STANU
Tadeusz Kozek