Warszawa, 2005-06-03

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marszałku

odpowiadając na oświadczenie złożone przez Pana Senatora Witolda Gładkowskiego podczas 81. posiedzenia Senatu RP w dniu 19 maja 2005 roku w sprawie wysokości części oświatowej subwencji ogólnej dla Powiatu Sławieńskiego w 2005 roku, uprzejmie informuję.

Wstępne kwoty części oświatowej subwencji ogólnej na 2005 r. dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego naliczone zostały na podstawie:

- określonej w projekcie ustawy budżetowej na rok 2005 r. wysokości części oświatowej subwencji ogólnej,

- wstępnego projektu rozporządzenia w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2005 przedstawionego Zespołowi ds. Edukacji, Kultury i Sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego na posiedzeniu w dniu 24 września 2004 r.,

- wstępnej bazy danych o liczbie uczniów na dzień 10 września 2004 r. (meldunek o liczbie uczniów EN-8) w zakresie kwoty bazowej SOA,

- danych dotyczących liczby nauczycieli poszczególnych stopni awansu zawodowego wykazanych w sprawozdaniach EN-3 na rok szkolny 2003/2004,

- danych statystycznych zawartych w sprawozdaniach GUS (druki typu S) na rok szkolny 2003/2004 w zakresie kwoty uzupełniającej SOB i kwoty na realizację zadań pozaszkolnych SOC.

Wykorzystane do naliczenia planowanych na 2005 r. kwot części oświatowej subwencji ogólnej dane o liczbie uczniów w roku szkolnym 2004/2005 wg stanu na dzień 10 września 2004 r. (druki EN-8) nie były danymi ostatecznymi.

Ostateczne kwoty części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego na rok 2005 określone zostały na podstawie wielkości kwotowych przyjętych w ustawie budżetowej na rok 2005, ostatecznych danych statystycznych GUS na rok szkolny 2004/2005 (zweryfikowanych przez poszczególne JST), a także rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 28 grudnia 2004 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2005 (Dz.U. Nr 286 poz. 2878). Zgodnie z ustawą z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. Nr 203, poz. 1966) algorytm podziału subwencji oświatowej uzależnia wysokość przyznawanych środków od skali i struktury realizowanych zadań, mierzonych liczbą uczniów i wychowanków, z uwzględnieniem stopni awansu zawodowego nauczycieli.

Należy tu zaznaczyć, że algorytm podziału subwencji oświatowej jest corocznie modyfikowany, a potrzeba tej modyfikacji wynika z analizy wskaźników ekonomicznych obrazujących przeciętne koszty kształcenia i działalności szkół oraz placówek oświatowo-wychowawczych. Ww. rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu zmodyfikowało niektóre zasady podziału środków subwencyjnych stosowane w roku 2004. Zmiany te są przede wszystkim efektem prac i uzgodnień dokonywanych wspólnie z reprezentacją samorządów. W Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu przy współudziale Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego prowadzone były w ubiegłym roku intensywne prace mające n celu dalsze usprawnianie algorytmu podziału subwencji na rok 2005, stosownie do oczekiwań formułowanych przez poszczególne korporacje samorządowe oraz związkowe. Uwzględnione w algorytmie regulacje opierają się na rozwiązaniach dotychczasowych, polegających na zastosowaniu zasady, że "pieniądz idzie za uczniem", co oznacza naliczanie subwencji na podstawie liczby uczniów uczęszczających do szkół i placówek prowadzonych bądź dotowanych przez poszczególne gminy, powiaty i województwa samorządowe. Nowym rozwiązaniem w podziale środków subwencyjnych jest zastosowanie wskaźnika korygującego (Di) bezpośrednio nawiązującego do poziomu średnich wynagrodzeń - gwarantowanych Kartą Nauczyciela - nauczycieli zatrudnionych w grupach poszczególnych stopni awansu zawodowego. Zastosowanie tego wskaźnika umożliwiło przekazanie relatywnie wyższych kwot części oświatowej subwencji ogólnej do tych jednostek samorządu terytorialnego, w których udział zatrudnionych nauczycieli o najwyższych stopniach awansu zawodowego w relacji do ogólnej liczby zatrudnionych nauczycieli - w przeliczeniu na pełne etaty - jest wyższy niż średnio w skali kraju. Algorytm jest jednak metodą statystyczną podziału subwencji i będąc kategorią ogólną nie może uwzględniać wszystkich lokalnych problemów występujących w jednostkach samorządu terytorialnego, bowiem zatraciłby swój uniwersalny charakter.

Odnosząc się do kwestii kwoty części oświatowej subwencji ogólnej na rok 2005 dla Powiatu Sławieńskiego uprzejmie informuję, że w szkołach prowadzonych przez powiat liczba uczniów w roku szkolnym 2004/2005 wynosi 2.454 uczniów, tj. o 95 uczniów mniej niż w roku szkolnym 2003/2004 czyli o 3,73%. Należy przy tym zaznaczyć, że zmniejszeniu w stosunku do roku 2004 uległa również liczba uczniów przeliczeniowych z 4.774 uczniów w roku ubiegłym do 4.560 w roku 2005, tj. o 4,48%.

Ostateczna kwota części oświatowej subwencji ogólnej na rok 2005 dla Powiatu Sławieńskiego określona została w wysokości 12.630.571 zł. Ponadto należy zaznaczyć, że zwiększeniu - w stosunku do roku 2004 - 2,28% uległa kwota subwencji oświatowej przypadająca na 1 ucznia rzeczywistego.

Odnosząc się natomiast do różnicy w wysokościach kwoty wstępnej subwencji oświatowej i kwoty ostatecznej to wynika ona w głównej mierze z faktu, iż do wyliczenia kwot wstępnych obowiązywał projekt algorytmu w dużym stopniu różniący się od algorytmu obowiązującego w roku 2005.

Należy zaznaczyć, że ostateczna kwota części oświatowej subwencji ogólnej na rok 2005 została skalkulowana zgodnie z postanowieniami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 28 grudnia 2004 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2005.

Natomiast z przeprowadzonej analizy wykonania wydatków bieżących za 2004 r. na zadania z zakresu oświaty i wychowania oraz edukacyjnej opieki wychowawczej (opartej na sprawozdaniu Rb-28S w dz. 801 i 854), z wyłączeniem następujących rozdziałów klasyfikacji budżetowej:

- 80104 "Przedszkola",

- 80113 "Dowożenie uczniów do szkół",

- 85404 "Przedszkola",

wynika, że Powiat Sławieński wykorzystał w ubiegłym roku na potrzeby szkół i placówek oświatowych tylko 98,6% przekazanych środków finansowych z budżetu państwa w formie części oświatowej subwencji ogólnej i dotacji na zadania bieżące. A zatem można przypuszczać, że kwota subwencji oświatowej przekazana w roku 2004 Powiatowi Sławieńskiemu była wyższa od realnego zapotrzebowania JST, skoro 191.851 zł powiat przeznaczył na inne cele niż wydatki bieżące w oświacie.

Ponadto uprzejmie Pana Marszałka informuję, że w roku 2005 ostateczne kwoty części oświatowej subwencji ogólnej mogą być zwiększone ze środków rezerwy ustawowej, która od 1 stycznia br. wynosi 0,6% kwoty części oświatowej subwencji ogólnej oraz ewentualnej rezerwy utworzonej na podstawie art. 48 ustawy budżetowej na rok 2005. Podział środków finansowych z 0,6% rezerwy dokonywany jest wyłącznie w oparciu o kryteria jej rozdysponowania, które zostały przyjęte przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego na posiedzeniu plenarnym w dniu 30 marca br. O tytułach kryteriów, wymaganych dokumentach i terminach składania wniosków w zakresie poszczególnych kryteriów wszystkie jednostki samorządu terytorialnego zostały poinformowane pismem MENiS z dnia 10 marca 2005 r. Nr DE-3-339/18/05. Ponadto kryteria te zostały zamieszczone na stronie internetowej resortu edukacji narodowej i sportu (www.menis. gov.pl).

Natomiast przez niektóre korporacje samorządowe postulowana jest propozycja podziału ewentualnej rezerwy celowej utworzonej na podstawie art. 48 ustawy budżetowej na rok 2005 w sposób, który pozwoli na złagodzenie różnic pomiędzy wstępną a ostateczną kwotą subwencji oświatowej na rok 2005.

Jednocześnie należy podkreślić, że środki niezbędne na realizację zadań oświatowych, zagwarantowane są w dochodach jednostek samorządu terytorialnego (art. 5a ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty /Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 z późn. zm./). Zasilenie budżetów samorządów i jednocześnie skutki finansowe realizacji zadań oświatowych nie mogą być odnoszone wyłącznie do części oświatowej subwencji ogólnej. Zgodnie, bowiem z art. 167 Konstytucji RP dochodami jednostek samorządu terytorialnego są: dochody własne, subwencje ogólne (w tym część oświatowa subwencji) i dotacje celowe z budżetu państwa. W tej sytuacji część oświatowa subwencji ogólnej jest wyłącznie jednym ze źródeł dochodów.

Z wyrazami szacunku

w/z MINISTRA

PODSEKRETARZ STANU

Zdzisław Hensel