Wymieniona przeze mnie grupa wydatków budżetowych jest o tyle istotna, że wiąże się z najbardziej opłacalną ze wszystkich rodzajów inwestycji. Mam tutaj na myśli inwestowanie w człowieka. W uzasadnieniu do ustawy budżetowej trafnie zauważono, że wydatki związane z nauką i edukacją przyczyniają się do rozwoju cywilizacyjnego oraz gospodarczego państwa. Niezaprzeczalne znaczenie nauki i edukacji powinno znaleźć odzwierciedlenie w sumie środków finansowych, które przeznacza się na zabezpieczenie tych wydatków.

Jednak, jeśli dokładniej zweryfikujemy przyjętą koncepcję wydatkowania środków budżetowych, to zauważymy, że ustawa w swojej konsekwencji podtrzymuje dotychczasowy zastój w przeznaczaniu nakładów finansowych na oświatę. Dla poparcia tej teorii podam, że w 2005 r. planowany udział wydatków budżetowych na oświatę i wychowanie oraz edukacyjną opiekę wychowawczą w produkcie krajowym brutto wyniesie 2,88%, podczas gdy w 2004 r. wymieniony wskaźnik osiągnął wartość 2,99%. Zmniejsza się również partycypacja wydatków oświatowych w ogólnej kwocie wydatków budżetu państwa. Zgodnie z przedłożonym projektem wydatki na oświatę będą stanowić 13,16% ogółu wydatków budżetu, podczas gdy w latach 2004 i 2003 stanowiły odpowiednio 13,23% i 13,45%.

Pomimo spadku wskaźników procentowych, w ostatecznym rozrachunku obserwujemy nieznaczne zwiększenie nakładów budżetowych na oświatę. Eskalacja wydatków oświatowych jest zjawiskiem pozytywnym, ponieważ przyniesie wymierne efekty społeczne. Jest to w głównej mierze konsekwencja poprawy sytuacji gospodarczej kraju i związanego z tym faktu zwiększenia dochodów państwa oraz stopy PKB. Niestety, wyraźny progres gospodarczy nie przekłada się na odpowiednią poprawę systemu oświaty, a tymczasem należałoby wykorzystać niewątpliwy sukces, jakim jest ożywienie gospodarcze i zainwestować osiągnięte dochody w inwestycje naukowe oraz edukacyjne. Szczególnie niezrozumiałe jest poważne obniżenie wydatków na pracownie internetowe do kwoty zaledwie 29 milionów zł. I dlaczego całkowicie odstępuje się od finansowania letniego wypoczynku dla dzieci z rodzin byłych pracowników państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej? Czy Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu nie mogłoby przejąć również i tych zadań od Agencji Nieruchomości Rolnych? Obciążenie budżetu z tego tytułu nie byłoby nadmierne.

Prawdziwy problem, który jest powielany w kolejnych ustawach budżetowych, to nieadekwatność kwoty przeznaczonej na wydatki z rzeczywistą sumą zadań ustawowych nakładanych na jednostki samorządu terytorialnego. W konsekwencji brakuje śmiałych inwestycji, które mogłyby przynieść efekt w postaci wyraźnej poprawy jakości wykształcenia i znacznie zmniejszyć bezrobocie.

Projekt podziału środków budżetowych na naukę i edukację powinien być skorelowany z wyraźnym wskazaniem poszczególnych zadań oświatowych nakładanych na jednostki samorządu terytorialnego. Wobec braku konkretyzacji powstaje obawa, że samorządy zbyt dowolnie potraktują przyznaną im część oświatową subwencji ogólnej i mogą pominąć należytą realizację pobocznych zadań, takich jak waloryzacja wynagrodzeń pracowników oświaty.