Minister Finansów przekazał wyjaśnienie w związku z oświadczeniem senatora Witolda Gładkowskiego, złożonym na 43. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 42):
Warszawa, 2003-08-14
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek
Szanowny Panie Marszałku,
W związku z wystąpieniem Pana Marszałka z dnia 17 lipca 2003 r., przy którym załączono Oświadczenie złożone przez Senatora Pana Witolda Gładkowskiego na 43 posiedzeniu Senatu w dniu 10 lipca 2003 r., uprzejmie wyjaśniam.
Kwestia likwidacji tzw. ulgi uczniowskiej stanowi niewątpliwie złożony i trudny do jednoznacznej oceny problem zwłaszcza, że jak zauważył Pan Senator w swoich Oświadczeniu, ulga ta - z racji tak długiego już okresu jej stosowania - postrzegana jest przez wielu podatników jako stały element funkcjonującego systemu prawno-podatkowego.
Niemniej jednak, wraz z projektowaną rezygnacją z tej premii podatkowej a także z innych ulg, odliczeń i pomniejszeń podatku, nastąpi znaczne uproszczenie istniejącego systemu podatkowego, który - jak podkreślają właśnie pracodawcy i przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą - między innymi z powodu tak licznych ulg podatkowych stał się zawiły, skomplikowany i dla nich mało czytelny.
Chcę jednak poinformować Pana Senatora, że przyjęte na posiedzeniu w dniu 25 lipca 2003 r. przez Radę Ministrów projekty ustaw nowelizujących ustawy podatkowe, tj. ustawę z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowych od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176
z późn. zm.) oraz ustawę z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930 z późn. zm.) przewidując likwidację tzw. ulgi uczniowskiej, zakładają jednocześnie korzystanie przez podatników z omawianego przywileju na zasadzie praw nabytych. Zakładają także, że z ulgi nadal korzystać będą podatnicy, którzy podpisali stosowne umowy i rozpoczęli praktyczną naukę zawodu lub szkolenie w celu przygotowania zawodowego nie później niż w roku szkolnym 2003-2004. Tak więc w przypadku uchwalenia przedłożonych nowelizacji zarówno podatnicy, którzy nabędą prawo do ulgi pod rządami dotychczasowych przepisów, jak również ci, którzy rozpoczną realizację przedsięwzięć jakim jest prowadzenie szkoleń, będą mieli zagwarantowane prawo odpowiednio: do wykorzystania przyznanego im przywileju lub do ubiegania się o przyznanie im tych praw.Pragnę zauważyć, że likwidacja ulg, w tym również ulgi uczniowskiej, ma na celu zrekompensowanie obniżki stawki podatku dochodowego od osób prawnych z 27% do 19% oraz zakładanego podwyższenia - w podatku dochodowym od osób fizycznych - kwoty nie powodującej powstania obowiązku podatkowego. System podatkowy powinien być neutralny w stosunku do obowiązku pań
stwa związanego z szeroko pojętą edukacją. Rezygnacja w przedłożonych nowelizacjach z ulgi uczniowskiej ma zatem swoje pełne uzasadnienie.Należy jednak zwrócić uwagę na okoliczność, że na sfinansowanie umów o naukę zawodu w budżecie państwa zostaną zagwarantowane środki w wysokości ok. 350 mln zł. Natomiast budżetowy koszt ulg z tytułu szkolenia uczniów łącznie, tj. podatek dochodowy płacony na zasadach ogólnych oraz podatek zryczałtowany, szacowano na kwotę ok. 300 mln zł. Zatem w końcowym efekcie, pomoc
dla przedsiębiorców w omawianym zakresie, jak prognozuje się, będzie większa niż dotychczas.Nie sposób też pominąć faktu, który bardzo przemawia za takim rozwiązaniem, że w okresie funkcjonowania przepisów w sprawie ulg z tytułu wyszkolenia uczniów nierzadko dochodziło do znacznych nieprawidłowości w ich stosowaniu, skutkujących wszczęciem przez organy podatkowe i zakończeniem na niekorzyść podatników wielu postępowań. Sprawy te wielokrotnie swój finał miały w Naczelnym Sądzie Administracyjnym.
Ponadto z danych, którymi dysponuje Ministerstwo Finansów wynikają wnioski o małej efektywności omawianej ulgi z powodu kumulacji ulg oraz ograniczenia możliwości skorzystania z niej wyłącznie do wysokości płaconego przez podatników podatku dochodowego. Według danych za 2001 r. różnica między kwotą przyznanych przez urzędy skarbowe ulg za wyszkolenie uczniów a kwotą ulg odliczonych w zeznaniach wyniosła 112 mln zł.
Z poważaniem
Z upoważnienia Ministra Finansów
Podsekretarz Stanu
Elżbieta Mucha