Minister Edukacji Narodowej i Sportu przekazał informację w związku z oświadczeniem senatora Witolda Gładkowskiego, złożonym na 36. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 35):
Warszawa, 8 kwietnia 2003 r.
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowny Panie Marszałku,
w nawiązaniu do oświadczenia złożonego przez Pana Senatora Witolda Gładkowskiego na 36. posiedzeniu Senatu w dniu 20 marca br. w sprawie planowanego przez samorządy lokalne gmin Puńsk i Sejny ograniczenia sieci szkół z językiem litewskim, uprzejmie proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień:
Problemy związane z utrzymaniem dotychczasowego stanu sieci szkół z nauką w języku litewskim starałam się możliwie szybko i wyczerpująco przedstawić w piśmie z 28 marca br., będącym odpowiedzią na przekazane przez Pana Marszałka pismo Wójta Gminy Puńsk.
Ponadto informuję, że problem powyższy był jednym z głównych tematów poruszanych podczas wyjazdowego posiedzenia Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej 2 kwietnia br. w Hajnówce. W posiedzeniu Komisji uczestniczyli m.in. przedstawiciele Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu, Podlaskiego Kuratorium Oświaty, władz samorządowych oraz reprezentanci środowiska mniejszości litewskiej w Polsce.
Wnioski władz samorządowych w sprawie likwidacji niektórych szkół z językiem litewskim nie uzyskały akceptacji Podlaskiego Kuratora Oświaty, co oznacza, że decyzje rady gminy powinny być uchylone.
Ponieważ jednak sprawa dotyczy małych szkół podstawowych (np. Szkoła w Przystawańcach liczy 10 uczniów, szkoła w Wojtokiemiach -11, szkoła w Krasnowie - 16 uczniów) pozostaje problem znalezienia środków finansowych, które wspomogłyby ich dalsze funkcjonowanie.
Współczynnik preferencyjny, zwiększający subwencję oświatową o 50%, który został wprowadzony głównie z myślą o trudnościach finansowych małych szkół z nauką języka litewskiego, nie rozwiązuje problemu niedoboru finansowego w tych placówkach. Problemu tego prawdopodobnie nie rozwiąże również przekazanie organom prowadzącym dodatkowych środków z jednoprocentowej rezerwy subwencji ogólnej. Brak w budżecie państwa rezerw celowych przeznaczonych na wspomaganie szkolnictwa dla mniejszości narodowych ogranicza zakres dalszej pomocy finansowej dla tych placówek.
Podczas wspomnianego posiedzenia Sejmowej Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych rozważano możliwość rozwiązania niedoborów finansowych oświaty poprzez reorganizację sieci w ograniczonym zakresie, np. poprzez połączenie dwu najmniejszych placówek w Gminie Puńsk (wraz z koncentracją przekazywanych środków finansowych). Podkreślano jednak, że rozwiązanie takie musiałoby uzyskać akceptację całego środowiska lokalnego: władz samorządowych, rodziców i działaczy organizac
ji mniejszości litewskiej.Warunkiem realizacji takich decyzji jest zorganizowanie takich warunków nauki i dojazdu do szkoły, aby każdy uczeń miał zapewnioną kontynuację nauki w języku litewskim. Zmniejszenie liczby placówek w żadnym przypadku nie mogłoby powodować zmniejszenia liczby uczniów pobierających naukę języka litewskiego.
Analiza wariantów rozwiązania problemu sieci szkolnej oświaty litewskiej w Polsce oraz wybór rozwiązania optymalnego leżą w kompetencjach władz samorządowych, w których znaczący udział mają przedstawiciele mniejszości litewskiej.
Zdaję sobie sprawę, że problemy oświaty litewskiej w Polsce są bacznie obserwowane przez stronę litewską i mogą budzić jej zaniepokojenie. Jeszcze raz zatem pragnę zapewnić, że szkolnictwo dla mniejszości litewskiej w Polsce otaczane jest szczególną troską władz oświatowych. Większość decyzji związanych z usprawnianiem procesu dydaktycznego i finansowaniem oświaty dla mniejszości narodowych w Polsce wynika z dążenia do ochrony praw edukacyjnych najmniej l
icznych środowisk mniejszości narodowych w Polsce, a do takich należy mniejszość litewska (liczba dzieci i młodzieży pobierających naukę języka litewskiego wynosi w bieżącym roku szkolnym 710 uczniów).W związku ze szczególnymi potrzebami szkolnictwa dla mniejszości narodowych pragnę przedstawione wyżej wyjaśnienia zakończyć ponowieniem prośby o zwrócenie uwagi Parlamentu na potrzebę ustanowienia dodatkowych rezerw służących wspomaganiu tych specyficznych placówek szkolnictwa publicznego w Polsce.
Z wyrazami szacunku
Krystyna Łybacka