Warszawa, 2005-04-07

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marszałku,

odpowiadając na oświadczenie złożone przez Pana Senatora Józefa Dziemdzielę podczas 78. posiedzenia Senatu RP w dniu 17 marca 2005 roku w sprawie wysokości części oświatowej subwencji ogólnej dla samorządów powiatowych w 2005 roku, w tym powiatów poddębickiego i zgierskiego, uprzejmie informuję.

W ustawie budżetowej na rok 2005 z dnia 22 grudnia 2004 r. (Dz.U. Nr 228, poz. 2755) w części 82 "Subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego", w dziale 758 "Różne rozliczenia", w rozdziale 75801 "Część oświatowa subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego" łączna kwota subwencji oświatowej na 2005 r. określona została w wysokości 25.917.111 tys. zł, tj. wyższej w stosunku do roku 2004 (25.082.854 tys. zł) nominalnie o 3,3%.

Ostatecznie kwoty części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego na rok 2005 określone zostały na podstawie wielkości kwotowych przyjętych w ustawie budżetowej na rok 2005, ostatecznych danych statystycznych GUS na rok szkolny 2004/2005 (zweryfikowanych przez poszczególne JST), a także rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 28 grudnia 2004 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. Nr 286 poz. 2878). Zgodnie z ustawą z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. Nr 203, poz. 1966) algorytm podziału subwencji oświatowej uzależnia wysokość przyznawanych środków od skali i struktury realizowanych zadań, mierzonych liczbą uczniów i wychowanków, z uwzględnieniem stopni awansu zawodowego nauczycieli.

Należy zaznaczyć tu, że algorytm podziału subwencji oświatowej jest corocznie modyfikowany, a potrzeba tej modyfikacji wynika z analizy wskaźników ekonomicznych obrazujących przeciętne koszty kształcenia i działalności szkół oraz placówek oświatowo-wychowawczych. Ww. rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu zmodyfikowało niektóre zasady podziału środków subwencyjnych stosowane w roku 2004. Zmiany te są przede wszystkim efektem prac i uzgodnień dokonywanych wspólnie z reprezentacją samorządów. W Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu przy współudziale Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego prowadzone były w ubiegłym roku intensywne prace mające na celu dalsze usprawnianie algorytmu podziału subwencji na rok 2005, stosownie do oczekiwań formułowanych przez poszczególne korporacje samorządowe oraz związkowe. Uwzględnione w algorytmie regulacje opierają się na rozwiązaniach dotychczasowych, polegających na zastosowaniu zasady, że "pieniądz idzie za uczniem", co oznacza naliczanie subwencji na podstawie liczby uczniów uczęszczających do szkół i placówek prowadzonych bądź dotowanych przez poszczególne gminy, powiaty i województwa samorządowe. Nowym rozwiązaniem w podziale środków subwencyjnych jest zastosowanie wskaźnika korygującego (Di) bezpośrednio nawiązującego do poziomu średnich wynagrodzeń - gwarantowanych Kartą Nauczyciela - nauczycieli zatrudnionych w grupach poszczególnych stopni awansu zawodowego. Zastosowanie tego wskaźnika umożliwiło przekazanie relatywnie wyższych kwot części oświatowej subwencji ogólnej do tych jednostek samorządu terytorialnego, w których udział zatrudnionych nauczycieli o najwyższych stopniach awansu zawodowego w relacji do ogólnej liczby zatrudnionych nauczycieli - w przeliczeniu na pełne etaty - jest wyższy niż średnio w skali kraju. Algorytm jest jednak metodą statystyczną podziału subwencji i będąc kategorią ogólną nie może uwzględniać wszystkich lokalnych problemów występujących w jednostkach samorządu terytorialnego, bowiem zatraciłby swój uniwersalny charakter.

Odnosząc się do kwestii kwot części subwencji ogólnej na rok 2005 dla Powiatu Zgierskiego oraz Powiatu Poddębickiego uprzejmie informuję:

- w szkołach prowadzonych przez Powiat Zgierski liczba uczniów w roku szkolnym 2004/2005 wynosi 6,532 uczniów, tj. o 434 uczniów mniej niż w roku szkolnym 2003/2004 czyli o 6,23%. Należy przy tym zaznaczyć że zmniejszeniu w stosunku do roku 2004 uległa również liczba uczniów przeliczeniowych z 10.302 uczniów w roku ubiegłym do 10.230 w roku 2005, tj. o 0,70%. Ostateczna kwota części oświatowej subwencji ogólnej na rok 2005 dla Powiatu Zgierskiego określona została w wysokości 28.334.021 zł i jest ona wyższa od analogicznej kwoty w roku 2004 o 4,02%. Ponadto należy zaznaczyć, że zwiększeniu - w stosunku do roku 2004 - o 10,93% uległa kwota subwencji oświatowej przypadająca na 1 ucznia rzeczywistego;

- ostateczna kwota części oświatowej subwencji ogólnej na rok 2005 dla Powiatu Poddębickiego określona została w wysokości 4.797.872 zł i również jest ona wyższa od analogicznej kwoty subwencji oświatowej w roku 2004 o 0,90%. Do szkół prowadzonych i dotowanych przez Powiat Poddębicki uczęszcza w roku szkolnym 2004/2005 1.237 uczniów tj. o 20 uczniów mniej niż w roku szkolnym 2003/2004. Należy przy tym zaznaczyć, że pomniejszeniu w stosunku do roku 2004 uległa liczba uczniów przeliczeniowych z 1.798 uczniów w roku ubiegłym do 1.732 w roku 2005, tj. 3,67%. Należy jednak podkreślić, że zwiększeniu o 4,7% uległa - w stosunku do roku 2004 - kwota części oświatowej subwencji ogólnej przypadająca na 1 ucznia przeliczeniowego.

A zatem trudno zgodzić się z opinią, że kwoty części oświatowej subwencji ogólnej na rok 2005 dla Powiatu Zgierskiego oraz Powiatu Poddębickiego zostały zaniżone w stosunku do roku 2004. Powyższe kwoty subwencji oświatowej wynikają wprost ze zmniejszenia liczby uczniów w szkołach oraz zmiany struktury realizowanych zadań przez ww. jednostki samorządu terytorialnego. Należy zaznaczyć, że zostały one skalkulowane zgodnie z postanowieniami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 28 grudnia 2004 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2005.

Jednocześnie należy podkreślić, że środki niezbędne na realizację zadań oświatowych, zagwarantowane są w dochodach jednostek samorządu terytorialnego (art. 5a ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty /Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm./). Zasilenie budżetów samorządów i jednocześnie skutki finansowe realizacji zadań oświatowych nie mogą być odnoszone wyłącznie do części oświatowej subwencji ogólnej. Zgodnie, bowiem z art. 167 Konstytucji RP dochodami jednostek samorządu terytorialnego są: dochody własne, subwencje ogólne (w tym część oświatowa subwencji) i dotacje celowe z budżetu państwa. W tej sytuacji część oświatowa subwencji ogólnej jest wyłącznie jednym ze źródeł dochodów.

Natomiast przez niektóre korporacje samorządowe postulowana jest propozycja podziału ewentualnej rezerwy celowej utworzonej na podstawie art. 48 ustawy budżetowej na rok 2005 w sposób, który pozwoli na złagodzenie różnic pomiędzy wstępną a ostateczną kwotą subwencji oświatowej na rok 2005.

Z wyrazami szacunku

w/z MINISTRA

PODSEKRETARZ STANU

Zdzisław Hensel