Stanowisko w związku z oświadczeniem senatora Kazimierza Drożdża, złożonym na 4. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 3), przekazała Minister Sprawiedliwości:
Warszawa, dnia 15 grudnia 2001 r.
Pan
Kazimierz Drożdż
Senator
Rzeczypospolitej Polskiej
W odpowiedzi na oświadczenie Pana Senatora złożone podczas 4. posiedzenia Senatu RP w dniu 29 listopada 2001 r. w sprawie kuratorów sądowych oraz terminu wejścia w życie ustawy o kuratorach sądowych, uprzejmie przedstawiam stanowisko w przedmiotowej sprawie.
Ustawa z 27 lipca 2001 r. o kuratorach sądowych (Dz. U. Nr 98, poz. 1071) w sposób kompleksowy reguluje status kuratorów, tworząc w dużym stopniu nowe struktury organizacyjne i metodologię pracy kuratorów zawodowych i społecznych. Nowe przepisy o organizacji służby kuratorskiej są ściśle powiązane z przepisami ustrojowymi i pragmatycznymi ustawy. Oznacza to, że w zasadzie ustawa powinna być wdrażana całościowo, a nie w kilku etapach. Oczywiście jest możliwe stopni
owe wprowadzanie w życie zawartych w niej rozwiązań, co wiąże się z koniecznością rozważenia wszystkich skutków finansowych dla budżetu resortu, jakie ustawa ta za sobą niesie. Skutki te są poważne. Powodują je między innymi nowe regulacje dotyczące zasad wynagradzania kuratorów zawodowych. Dotychczasowy system tych wynagrodzeń obejmuje:- wynagrodzenia zasadnicze, wynoszące dla kuratora 1,1, dla starszego kuratora - 1,2 i dla kuratora specjalisty - 1,4 kwoty bazowej,
- dodatek funkcyjny, przysługujący każdemu kuratorowi zawodowemu w wysokości dla kuratora - do 35%, dla starszego kuratora - do 65% i dla kuratora specjalisty - do 95% najniższego wynagrodzenia zasadniczego urzędników sądowych (obecnie kwota ta wynosi 760-1500 złotych),
- dodatek za staż pracy,
- dodatek specjalny (fakultatywny),
- nie wchodzące w skład wynagrodzenia ryczałty za dozory, tj. w wysokości do 3% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w kwartale poprzedzającym wypłatę tej należności - za jeden dozór.
Natomiast nowy system obejmuje:
- wynagrodzenie zasadnicze, mające wynosić przeciętnie 1,8% kwoty bazowej dla wszystkich kuratorów zawodowych,
- dodatek za pracę terenową w wysokości 50% kwoty bazowej, mający zastąpić uprawnienie do ryczałtów za dozory lub nadzory,
- dodatek za staż pracy,
- dodatek patronacki (za pracę z aplikantem kuratorskim),
- dodatek specjalny (fakultatywny),
- dodatek funkcyjny, przysługujący tylko kuratorowi okręgowemu, jego zastępcy oraz kierownikowi zespołu kuratorskiej służby sądowej.
Dla realizowania nowych zasad wynagradzania kuratorów zawodowych trzeba by dokonać następujących pociągnięć budżetowych:
- przesunąć środki dotychczas przeznaczone na ryczałty dla kuratorów zawodowych do pozycji wynagrodzenia zasadniczego, co pokryłoby zaledwie część wymaganego podwyższenia płac zasadniczych,
- podwyższyć środki na wynagrodzenia kuratorów zawodowych,
- uzyskać środki na dodatki patronackie,
- uzyskać środki na dodatki terenowe w kwocie 805 złotych miesięcznie na jeden etat kuratorski (kwota ok. 50 mln złotych w skali roku).
Trzeba przy tym zauważyć, że przesunięcie środków, przeznaczonych dotychczas na ryczałty za dozory i nadzory do wynagrodzenia kuratorów sądowych, nie będzie w 2002 roku możliwe ze względu na decyzję o zamrożeniu funduszy płac w tzw. "budżetówce". Ponadto ta sama kwota wypłacana tytułem ryczałtów wymaga znacznego zwiększenia i podwyższenia o niezbędne obciążenie (składki na ubezpieczenie społeczne). Należy też mieć na uwadze, że z uwagi na brak środków finansowych w budżecie resortu, obecnie przysłu
gujące kuratorom zawodowym ryczałty za dozory i nadzory nie są wypłacane w całości i powstają z tego tytułu zaległości.Ponadto pewne koszty muszą powstać dla zrealizowania zasad organizacji służby kuratorskiej. Wymagają one dodatkowych etatów urzędniczych dla obsługi zespołów kuratorskich.
Według wyliczeń Departamentu Kadr i Szkolenia oraz Departament Budżetu i Majątku Skarbu Państwa pełna realizacja ustawy wymaga wzrostu środków budżetowych w pierwszym roku jej stosowania w wysokości 96 mln złotych oraz 40 etatów dla utworzenia sekretariatów zespołów kuratorskich z obciążeniem 1,2 mln złotych.
Wydaje się, że wprowadzenie ustawy bez nowych regulacji płacowych - tj. z wprowadzeniem przepisów przejściowych na pewien czas, np. rok - byłoby niewłaściwe, bowiem nie zostaną zagwarantowane środki na wynagrodzenia, rekompensujące prawo do ryczałtów, zaś kuratorzy będą zobowiązani do wykonywania dozorów i nadzorów w ramach podstawowych obowiązków. Również nie wydaje się uzasadnione wdrożenie nowych przepisów dotycząc
ych pragmatyki zawodowej kuratorów bez zapewnienia wynagrodzeń odpowiednich do zakresu obowiązków i zadań kuratorów, ustawowo obecnie określonych.Decyzja o skierowaniu do Sejmu projektu ustawy przesuwającej do końca 2002 r. wejście w życie całej ustawy, a nie tylko jej przepisów płacowych, została podjęta przy uwzględnieniu całokształtu przedstawionych powyżej problemów.
Niezależnie od powyższego pragnę poinformować Pana Senatora, iż Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka na posiedzeniu w dniu 6 grudnia 2001 r. wniosła do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej o uchwalenie ustawy zmieniającej ustawę - Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawę o prokuraturze oraz ustawę o kuratorach sądowych, która przewiduje zmianę ustawy o kuratorach sądowych w części dotycząc
ej regulacji powodujących dodatkowe skutki finansowe dla budżetu Państwa w 2002 r. W pozostałym zakresie ustawa o kuratorach sądowych zaczęłaby obowiązywać od dnia 01 stycznia 2001 roku.Gdyby Parlament RP uchwalił przedmiotową ustawę w takiej wersji, pragnę Pana Senatora zapewnić, iż resort sprawiedliwości dołoży wszelkich starań, umożliwiających wprowadzenie ustawy w życie.
Z wyrazami szacunku
Barbara Piwnik