Z wielu stron kraju otrzymuję sygnały od właścicieli lub też dzierżawców gruntów rolnych, którzy postanowili jako rolnicy zająć się uprawą wierzby krzewiastej. Rolnicy ci działali według wskazań wyrażanych przez specjalistów w publikacjach naukowych i rządowych, z których wynikały korzyści z uprawy wierzby krzewiastej. Istotną cechą wierzby krzewiastej jest jej wysoka wartość energetyczna, porównywalna z miałem węglowym. Roślina ta ma również wiele cech przydatnych z punktu widzenia ekologicznego.

Z uwagi na planowany w krajach Unii Europejskiej, jak również w Polsce, wzrost udziału w produkcji energii pochodzącej z ekologicznych odnawialnych źródeł, uprawa wierzby krzewiastej jest szansą dla polskich rolników, w szczególności tych, którzy gospodarują na glebach średniej klasy i podmokłych oraz na glebach odłogowanych, szczególnie po byłych PGR.

Pragnę jednak zasygnalizować Panu Prezesowi poważny problem, na który natrafiają plantatorzy, a który do tej pory umknął wszystkim wspomnianym autorytetom naukowym oraz autorom dokumentów rządowych. Otóż załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 marca 1997 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (DzU z 1997 r. nr 42, poz. 264, z 1999 r. nr 92, poz. 1045, z 2001 r. nr 12, poz. 94) nie wymienia nigdzie wierzby krzewiastej. W związku z tym powstaje problem. Czy wierzba krzewiasta jest uprawą rolną czy leśną? Czy opisaną roślinę można zaliczyć do grupy 01.11.93-00.90, to jest produktów roślinnych pozostałych, osobno niewymienionych?

Spotkałem się bowiem z poglądem, że wierzba krzewiasta powinna być zakwalifikowana jako wiklina, a konkretnie jako pędy wikliny jednoroczne lub wieloletnie, bądź jako surowce do celów energetycznych, czyli drewno opałowe. Wiklina w okresie obowiązywania SWW oznaczona była symbolem 4074 i umieszczona w dziale Produktów Upraw Polowych i Łąkowych oraz Plantacji Pozostałych. Wówczas więc wiklina była uprawą rolną. W obowiązującej obecnie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) pędy wikliny umieszczono w sekcji A, dział 02 "Produkty gospodarki leśnej i usługi związane z leśnictwem", oznaczone symbolem PKWiU 02.01.42-00.14. Odpowiadający jej symbol SWW to 4074-1. A więc zaliczono wiklinę do upraw leśnych.

Stanowisko to wyraża GUS kwalifikując krzew wierzby krzewiastej jako roślinę leśną. Mam wrażenie, że stanowisko GUS kwalifikujące krzew wierzby jako roślinę leśną wynika z zapisów dyrektywy UE nr 1444/2002 z dnia 24 lipca 2002 r., gdzie w pozycji "Uprawy leśne" wpisano: "choinki oraz drzewa i krzewy przeznaczone głównie do produkcji energii i to niezależnie od przeznaczenia gdzie rosną". Stanowisko wyrażone w dyrektywie uzależnia klasyfikację upraw roślinnych od ich przeznaczenia, w tym przypadku na cele energetyczne! Stanowisko wyrażone w dyrektywie dotyczy Polski, w Szwecji bowiem wierzba jest uprawą rolną objętą dopłatami bezpośrednimi.

Ewentualne sklasyfikowanie wierzby krzewiastej jako produktu gospodarki leśnej będzie miało bardzo poważne negatywne konsekwencje dla rolników prowadzących plantacje tej rośliny. Uniemożliwi zakładanie plantacji na terenach dzierżawionych od Agencji Nieruchomości Rolnej, ANR bowiem nie uznaje tej uprawy jako uprawy rolnej.

Gerard Czaja