Oświadczenie złożone przez senatora Gerarda Czaję
Oświadczenie skierowane do ministra finansów Marka Belki oraz ministra pracy i polityki społecznej Jerzego Hausnera.
W ostatnim czasie, kiedy ujawnił się kryzys finansów publicznych, zaczęto wysuwać propozycje zmierzające do dokonania drastycznych oszczędności w systemie finansowego wspierania zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Upowszechniony w Internecie i w przekazach prasowych projekt zakłada przekształcenie dotychczasowego zwrotu części VAT, przysługującego zakładom pracy chronionej, w dotację uzależnioną od stopnia niepełnosprawności zatrudnionych osób.
Pragnę wyjaśnić, że obecny kształt systemu ekonomicznego wspierania zatrudnienia osób niepełnosprawnych oparty jest na przepisach ustawy z sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych.
Fundamentalnym elementem systemu wspierania zatrudnienia osób niepełnosprawnych w zakładach pracy chronionej jest jednak system zwolnienia z podatku VAT, stanowiący rekompensatę podwyższonych kosztów i zachętę do prowadzenia zakładów pracy chronionej.
Przeprowadzane zmiany, które są przedmiotem dyskusji w rządzie, zakładają obliczenia, z których wynika, że korzyści budżetowe z proponowanej zmiany wyniosłyby około 600 mln zł. Kwota ta wynika z następującej kalkulacji: likwidacja, zniesienie ulgi VAT przyniesie 1 mld 100 mln zł wpływu do budżetu, a dotacja to 500 mln zł kosztów budżetowych. Prosty, zdawałoby się matematyczny rachunek nie uwzględnia kosztów zmiany systemu podatkowego dla ZPCh. Spodziewane efekty dla budżetu są znacznie zawyżone, a społeczne i prawne konsekwencje - w związku z tym i ekonomiczne - zupełnie pominięte.
Wprowadzenie w takim trybie zmian o takim charakterze i w takim zakresie naruszyłoby równocześnie konstytucyjne zasady potwierdzone orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego. Godzi się jednocześnie zauważyć, że wprowadzenie tych zmian może zaowocować załamaniem i redukcją zatrudnienia osób niepełnosprawnych o ponad sto tysięcy. Zatem zamiast spodziewanych oszczędności budżetowych mogą wystąpić straty oraz ogromne, trudne do oszacowania dodatkowe koszty społeczne i moralne.
Na podstawie art. 49 pkt 4 Regulaminu Senatu Rzeczypospolitej Polskiej kieruję niniejsze oświadczenie do ministra finansów oraz ministra pracy i polityki społecznej.
Senator RP
Gerard Czaja