Warszawa, 02 czerwca 2005 r.

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marszałku,

Nawiązując do pisma z dnia 5 maja 2005 r., o sygn. BPS/DSK-043-188/05, przekazującego oświadczenie Senatora RP Pana Władysława Bułki w spawie budowy platformy odpraw celnych w Zwardoniu - Skalite, uprzejmie przedstawiam następujące informacje.

Zgodnie z Umową między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Słowackiej o przejściach granicznych, przekraczaniu granicy na szlakach turystycznych przecinających granicę państwową oraz zasad przekraczania granicy państwowej poza przejściami granicznymi, sporządzoną w Trstenie dnia 1 lipca 1999 r. przewidziane jest otwarcie dla ruchu osobowego i towarowego drogowego przejścia granicznego Zwardoń -Skalite.

Inwestycja powyższa była ujęta w "Strategii Zintegrowanego Zarządzania Granicą" przyjętej w dniu 6 czerwca 2000 r. przez Radę Ministrów, a także w planach zagospodarowania granicy państwowej na kolejne lata. Zadanie inwestycyjne pod nazwą "Drogowe przejście graniczne Zwardoń - Myto" zostało wpisane do ustawy budżetowej jako inwestycja wieloletnia. Jak wynika z informacji uzyskanych od Wojewody Śląskiego, inwestycja w Zwardoniu co roku była kontrolowana przez Najwyższą Izbę Kontroli - Delegatura w Katowicach, w ramach kontroli w Śląskim Urzędzie Wojewódzkim przeprowadzanej w zakresie wykonania budżetu za rok poprzedni. Najwyższa Izba Kontroli w wystąpieniach pokontrolnych pozytywnie oceniała realizację przedmiotowej inwestycji wieloletniej i nigdy nie przedstawiła wniosku, który nakazałby zaniechanie realizacji tego zadania. Wojewoda Śląski poinformował, że wszystkie wnioski sformułowane przez NIK w latach ubiegłych zostały zrealizowane.

W związku z planowanym przystąpieniem Polski i Słowacji do Unii Europejskiej, Wojewoda Śląski w 2003 roku przeprowadził weryfikację zakresu rzeczowego i finansowego tego przedsięwzięcia. Wartość kosztorysowa została zmniejszona z 149.439 tys. zł do 78.016 tys. zł, natomiast zakres rzeczowy inwestycji został dostosowany do nowych potrzeb i uwarunkowań tak, aby możliwe było dokonywanie sprawnej i skutecznej kontroli granicznej. Zrezygnowano wówczas między innymi z budowy 6 pawilonów kontroli, 2 obiektów administracyjnych, monitoringu drogi celnej, hal przeszukań na platformie osobowej i towarowej oraz instalacji wag statycznych.

W grudniu 2004 r. Wojewoda Śląski poinformował Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji o zakończeniu prac związanych z budową przejścia granicznego. Korzystanie z przejścia wymaga wybudowania po stronie słowackiej odcinka drogi dojazdowej do przejścia granicznego (położenie nawierzchni asfaltowej na odcinku ok. 200 m), co ma nastąpić w czerwcu 2005 r. Ze względu na parametry techniczne układu drogowego po obu stronach granicy państwowej (po stronie słowackiej dopuszczony ruch samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej do 12 t, a po stronie polskiej do 7,5 t), do czasu wybudowania autostrady po stronie słowackiej i drogi ekspresowej po stronie polskiej, ruch ciężarowy w przejściu granicznym będzie ograniczony do 7,5 t.

Projekt noty dyplomatycznej w sprawie otwarcia przejścia granicznego znajduje się na etapie uzgodnień międzyresortowych (przesłany w dniu 9 maja 2005 r. z terminem 14 dniowym zgłaszania uwag).

Informacje o postępach prac przy budowie przejścia granicznego oraz dróg dojazdowych były również wymieniane ze Stroną słowacką m.in. na forum Grupy Roboczej ds. Przejść Granicznych i Transportu Polsko - Słowackiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Transgranicznej. Zakup wyposażenia i sprzętu niezbędnego do dokonywania sprawnej i skutecznej kontroli granicznej został zrealizowany zgodnie z obowiązkiem wojewody, wynikającym z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1991 r. w sprawie określenia zakresu obowiązków organów obowiązanych do utrzymania przejść granicznych oraz źródeł finansowania tych przedsięwzięć, a także określenia organów zobowiązanych do osadzania i utrzymywania znaków granicznych na morskich wodach wewnętrznych (Dz.U. nr 49, poz. 215).

Strażnica Straży Granicznej w Zwardoniu została wyłączona z systemu ochrony granicy państwowej z dniem 3 stycznia 2003 r., natomiast w Rycerce z dniem 15 września 2004 r. Obydwie strażnice SG, w ramach reorganizacji Straży Granicznej, zostały połączone z Graniczną Placówką Kontrolną Straży Granicznej w Zwardoniu. Nie miało to związku z budową przejścia granicznego Zwardoń - Skalite, którego budowę ukończono później. Graniczna Placówka Kontrolna SG w Zwardoniu miała wówczas siedzibę w kolejowym przejściu granicznym w Zwardoniu.

Nie można zgodzić się z argumentacją, że obiekty przejścia granicznego nie będą wykorzystane zgodnie z ich przeznaczeniem. Uzasadnia to między innymi fakt, że termin przystąpienia Polski i Słowacji do Systemu Schengen nie jest ustalony i do czasu zniesienia kontroli granicznej będzie on dokonywana na dotychczasowych zasadach, przyjętych dla granicy wewnętrznej Unii Europejskiej. Poza kontrolą graniczną w przejściu granicznym będzie również dokonywana kontrola ruchu drogowego, międzynarodowego transportu drogowego, radiometryczna oraz transportowania przez granicę państwową materiałów niebezpiecznych i odpadów.

Stosowanie przez Polskę dorobku prawnego Schengen w pełnym zakresie, z którym związane jest zniesienie kontroli granicznej, nie oznacza braku celowości utrzymywania infrastruktury przejścia granicznego. Zgodnie z art. 2 ust. 2 Konwencji Wykonawczej do Układu w Schengen z dnia 14 czerwca 1985 r. istnieje bowiem możliwość przywrócenia kontroli granicznej. Zgodnie ze znowelizowaną ustawą o Straży Granicznej (podpisaną przez Prezydenta RP w dniu 12 maja 2005 r.), Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia rodzaje obiektów i wyposażenia, których utrzymanie jest niezbędne do sprawnego przywrócenia kontroli granicznej.

Straż Graniczna przewiduje wykorzystywanie obiektów i wyposażenia przejścia granicznego również po zniesieniu kontroli granicznej. Obiekty przejścia granicznego w Zwardoniu - Mycie będą także wykorzystywane jako parkingi dla samochodów ciężarowych, co jest istotne w związku z obowiązującymi w Unii Europejskiej zakazami ruchu samochodów ciężarowych w soboty, niedziele, dni świąteczne oraz ograniczeniami w tym ruchu wprowadzonymi w związku ze szczególnie wysokimi temperaturami.

Wobec powyższego wydaje się, że brak jest uzasadnienia dla - wnioskowanego przez pana Senatora - powołania specjalnej komisji.

Z wyrazami szacunku

MINISTER

Spraw Wewnętrznych i Administracji

z up. Paweł DAKOWSKI

Podsekretarz Stanu