Ustawa z dnia 21 stycznia 2000 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem administracji publicznej w art. 64 przekazała placówki opiekuńczo-wychowawcze, wcześniej podlegające ministrowi edukacji narodowej, Ministerstwu Pracy i Polityki Społecznej. Po dwóch latach funkcjonowania tych placówek w nowym układzie kompetencyjnym coraz głośniej mówi się o podjęciu dyskusji w sprawie dalszego ich funkcjonowania w takiej postaci oraz o tym, iż to rozwiązanie było błędem pociągającym za sobą drastyczne pogorszenie warunków pobytu i pracy wychowanków i pracowników.

Brakuje środków finansowych na zaspokojenie podstawowych potrzeb socjalno-bytowych wychowanków. Likwiduje się szkoły w placówkach, odbierając tym samym szansę ukończenia ich przez młodzież, rezygnuje się z zatrudniania specjalistów: psychologów, pedagogów, terapeutów, logopedów i innych.

Z powodów oszczędnościowych oraz z powodu braku zrozumienia przez organy prowadzące roli i znaczenia placówek opiekuńczo-wychowawczych ogranicza się lub wręcz uniemożliwia realizację najważniejszego ich zadania, jakim jest zaspokajanie potrzeb edukacyjnych, wychowawczych i emocjonalnych wychowanków. Całkowicie zlekceważono znaczenie nadzoru pedagogicznego, odbierając go kuratorom i powierzając przypadkowym służbom wojewody. Narasta niezadowolenie kadry pedagogicznej sprowadzonej do roli opiekunów, potęgowane kolejnymi próbami zmiany statusu zawodowego tych nauczycieli.

Zarząd Główny Związku Nauczycielstwa Polskiego stoi na stanowisku, iż dalsze funkcjonowanie placówek opiekuńczo-wychowawczych w obecnym usytuowaniu formalnoprawnym grozi całkowitym ograniczeniem ich roli wyłącznie do funkcji socjalnych i opiekuńczych. ZNP domaga się przywrócenia przedmiotowych placówek do systemu oświaty, zwłaszcza placówek interwencyjnych, socjoterapeutycznych i resocjalizacyjnych, prowadzących szkoły, a także określenia nowej sieci placówek interwencyjnych i resocjalizacyjnych, dla których organem prowadzącym z uwagi na rosnące potrzeby w tym zakresie powinien być urząd marszałkowski. W obecnej sytuacji ekonomicznej nie wszystkie powiaty są w stanie udźwignąć ciężar związany z prowadzeniem tych placówek.

ZNP za niedopuszczalną uznał praktykę likwidacji szkół w placówkach interwencyjnych, bowiem to właśnie te szkoły stwarzają wychowankom realną szansę ukończenia edukacji przynajmniej na szczeblu gimnazjum, co w szkołach "masowych" jest niemożliwe. Zarząd Główny ZNP podkreśla także, iż nie ma racjonalnego uzasadnienia dla odbierania wychowawcom, pedagogom i innym nauczycielom w przedmiotowych placówkach statusu nauczycieli w rozumieniu ustawy - Karta Nauczyciela. Ścisłe powiązanie zadań dydaktycznych i wychowawczych, realizowanych przez zatrudnioną w placówkach kadrę pedagogiczną oraz jej specjalistyczne przygotowanie pedagogiczne jednoznacznie przemawiają za utrzymaniem wobec tych pracowników statusu nauczycielskiego. Karta Nauczyciela, regulująca pragmatykę zawodową tej branży, to nie tylko przywileje, to także bardzo wysokie wymagania stawiane nauczycielom.

Zarząd ZNP zwraca również uwagę parlamentarzystów na konieczność odbiurokratyzowania i uproszczenia procedury kierowania do przedmiotowych placówek, albowiem obecny system jest bardzo skomplikowany i niewydolny.

Jestem zdania, że poruszona przeze mnie problematyka winna jak najszybciej stać się przedmiotem fachowej dyskusji i sensownych zmian legislacyjnych.