Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi przekazał wyjaśnienie w związku z oświadczeniem senatora Januarego Bienia, złożonym na 10. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 9):
Warszawa, 2002-03-29
Pan
Ryszard Jarzembowski
Wicemarszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
W nawiązaniu do pisma Pana Marszałka z dnia 5 marca 2002 roku znak: RJ/043/73/02/V, przy którym przekazany został tekst oświadczenia złożonego przez Senatora Rzeczypospolitej Polskiej Pana Januarego Bienia na 10 posiedzeniu Senatu w dniu 27 lutego 2002 r. w sprawie realizacji ustawy z dnia 8 czerwca 2001 roku o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia (Dz.U. Nr 73, poz. 764) - w porozumieniu z Ministrem Środowiska pozwalam sobie przedstawić następujące wyjaśnienia w tej sprawie.
Przepisy wymienionej ustawy nie zawierają zapisu bezpośrednio wskazującego, że grunty rolne poddawane zalesieniom muszą być uprzednio przeznaczone na te cele w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
Jednak z treści przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 1999 r. Nr 15 poz. 139 z późn. zm.) wynika, że ustalenie przeznaczenia i zasad zagospodarowania terenu dokonywane jest w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego z zachowaniem warunków określonych w ustawach, a ustalenie przeznaczenia i zasad zagospodarowania terenu należy do zadań własnych gminy.
W związku z tym akceptacja przez radę gminy zmiany charakteru użytkowania gruntu z rolnego na leśny, o czym jest mowa w art. 3 ust. 7 ustawy z dnia 8 czerwca 2001 roku o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia, powinna być zgodna z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Wówczas wyeliminowane zostałyby przypadki zalesienia gruntów rolnych przewidzianych w planie zagospodarowania na inne cele i tym samym ograniczone byłyby przypadki nieprawidłowej wypłaty ekwiwalentów.
Jednocześnie pozwalam sobie poinformować, że przepisy wymienionej ustawy dotyczą tylko osób fizycznych będących właścicielami gruntów rolnych, dla których ekwiwalent uzyskany z tytułu zalesienia gruntów i prowadzenia na nich uprawy leśnej stanowiłby główne źródło utrzymania.
Wprawdzie art. 3 ust. 4 ustawy mówi o "właścicielu gruntu" i nie określa, czy dotyczy to osoby fizycznej czy prawnej, ale dalsze zapisy ustawy dotyczące wypłaty ekwiwalentów, nabywania prawa do emerytury lub renty, spadkobrania itp. świadczą o tym, że ustawa nie dotyczy właścicieli gruntów będących osobami prawnymi.
Zalesienie gruntów stanowiących własność osób prawnych może natomiast nastąpić na podstawie dotychczas obowiązujących przepisów ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz.U. z 2000 r. Nr 56, poz. 679). Zgodnie z treścią przepisu art. 14, ust. 5 tej ustawy właściciele lub użytkownicy wieczyści gruntów mogą otrzymać dotacje z budżetu państwa na całkowite lub częściowe pokrycie kosztów zalesienia gruntów. Decyzje w sprawie przyznania środków na pokrycie tych kosztów wydaje starosta na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego, po zaopiniowaniu przez zarząd gminy.
W przypadku wnioskowania do zalesienia gruntów rolnych wymienionych w art. 3 ust. 1 pkt 2 i 4, starosta we własnym zakresie powinien ustalić, że wnioskowane grunty położone są na stoku o średnim nachyleniu powyżej 15% lub że są gruntami zdegradowanymi w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Wynika to stąd, że jest on organem właściwym w sprawach ochrony gruntów rolnych oraz ewidencji gruntów i budynków i powinien posiadać szczegółowe informacje o występowaniu takich gruntów.
Odpowiadając na pytanie Pana Senatora, dlaczego ustawa nie przewiduje wypłacenia ekwiwalentów za zalesianie nieużytków, mogę wyrazić jedynie pogląd, że ustawodawca miał na celu pomoc socjalną dla tych rolników, którzy uzyskują niskie dochody z upraw rolnych na słabych gruntach i z tego powodu poddadzą je zalesieniu, a nie dla tych, którzy zalesią posiadane nieużytki.
Podniesiona przez Pana Senatora sprawa niemożności sprawdzenia prawidłowości zalesienia dokonanego jesienią jest często zgłaszana przez starostów. Wyrażam jednak pogląd, że z uwagi na uwarunkowania przyrodnicze i potrzebę właściwego przygotowania gleby, zalesienia powinny być dokonywane głównie wiosną, wówczas nie będzie problemów z oceną prawidłowości dokonania tych zabiegów.
Ustawa zawiera niewątpliwie sporo niespójności utrudniających jej stosowanie. Z tego względu w celu jej doprecyzowania przygotowywany jest jak mi wiadomo poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia, który zapewne usunie dostrzeżone uchybienia.
Niezależnie od tego resort rolnictwa prowadzi monitoring problemów, które zgłaszają starostowie, a które wyłaniają się w toku realizacji ustawy. Ma to na celu ustalenie jednolitej wykładni przepisów ustawy, którą wkrótce przekażę starostom w celu jednolitego stosowania ustawy.
MINISTER
z up. Kazimierz Gutowski
PODSEKRETEARZ STANU