Szanowny Panie Marszałku,

Odpowiadając na przekazane przy piśmie z dnia 12 marca 2003 r., znak: LP/043/87/03/V, oświadczenie Pana Senatora Adama Bieli, złożone na 35 posiedzeniu Senatu w dniu 7 marca 2003 r., a dotyczące przestrzegania przepisów prawa pracy w HETMAN Sp. z o.o. w Elblągu, uprzejmie wyjaśniam:

Stan przestrzegania przepisów prawa pracy w HETMAN sp. z o.o. jest przedmiotem zainteresowania Państwowej Inspekcji Pracy od dnia powstania spółki.

Kontrole dotyczyły zagadnień objętych zakresem skarg oraz wybranych problemów z zakresu prawa pracy, w tym bezpieczeństwa i higieny pracy.

Skargi złożone do Państwowej Inspekcji Pracy w latach 1997-2001 dotyczyły niewłaściwego ustalania wysokości wynagrodzeń za pracę, niewypłacenia wynagrodzenia za pracę w dniach dodatkowo wolnych od pracy, wypowiedzenia umowy o pracę pracownicy będącej w ciąży.

Kontrole potwierdziły zasadność skarg. W toku kontroli stwierdzano ponadto nieprzestrzeganie przez pracodawcę przepisów prawnej ochrony pracy oraz przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, które nie miały jednak charakteru rażącego naruszenia prawa pracy, czy bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia lub życia pracowników.

Pracodawca realizował decyzje oraz wnioski inspektorów pracy.

Do końca 2001 r. nie zgłaszano do Państwowej Inspekcji Pracy skarg w zakresie nieterminowego wypłacania wynagrodzenia za pracę pracownikom.

Skargi w tym zakresie zgłoszono ustnie w Oddziale PIP w Elblągu dopiero w lutym 2002 r.

W wyniku kontroli przeprowadzonej 21 lutego 2002 r. stwierdzono, że wynagrodzenie za prace wypłacane jest nieterminowo i w ratach.

W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami inspektor pracy skierował do pracodawcy środki prawne przewidziane ustawą o Państwowej Inspekcji Pracy, w tym wystąpienie o niezwłoczne wypłacenie wynagrodzenia za styczeń 2002 r. Ponadto pracodawca ukarany został grzywną w drodze mandatu karnego.

Kolejna kontrola w PPHU J.I. Przezpolewscy w Elblągu przeprowadzona została w dniach 26 i 29 listopada 2002 r. (przedmiotem kontroli było w szczególności rozpatrzenie skargi pracowniczej dotyczącej wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia zamiast umowy o pracę).

W dniu 20 grudnia 2002 r. do Oddziału Państwowej Inspekcji Pracy w Elblągu zgłosili się członkowie rodzin pracownic skierowanych na okres świąteczny do pracy w oddziale spółki w Giżycku, z pytaniem, czy pracownice mają obowiązek wykonać to polecenie. Jednocześnie złożono informację, że pracownicy zakładu nie otrzymali należnego wynagrodzenia za pracę za listopad 2002 r.

W dniu 27 grudnia 2002 r. Zarząd Regionu NSZZ "Solidarność" w Elblągu wniósł o pilną kontrolę w zakresie przestrzegania przepisów prawa pracy oraz o interwencję w sprawie szykanowania pracowników Spółki z powodu ich przynależności do związku zawodowego.

Kontrolę inspektor pracy przeprowadził w dniach 6 - 8 stycznia 2003 r.

W toku kontroli stwierdzono w szczególności, że:

- wynagrodzenie za pracę wypłacano w 2002 r. nieterminowo i w ratach,

- pracodawca rozwiązał stosunek pracy bez wypowiedzenia z 9 członkami Tymczasowej Komisji Zakładowej NSZZ "Solidarność" z rażącym naruszeniem przepisów prawa pracy, tj. bez zgody Tymczasowej Komisji Zakładowej, oraz bez podania szczegółowej przyczyny rozwiązania umów o pracę,

- pracodawca rozwiązał stosunek pracy bez wypowiedzenia z 25 członkami zakładowej organizacji związkowej NSZZ "Solidarność" bez zasięgnięcia opinii Tymczasowej Komisji Zakładowej,

- nie przestrzegano przepisów prawa pracy dotyczących udzielania pracownikom urlopów wypoczynkowych,

W związku ze stwierdzonymi wykroczeniami przeciwko prawom pracownika określonymi w art. 281 pkt 3, 282 § 1 pkt 1 i 283 § 1 kodeksu pracy oraz art. 12 a ust. 1 ustawy z dnia 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych inspektor pracy skierował wniosek o ukaranie pracodawcy do Sądu Grodzkiego w Elblągu.

W toku kontroli ustalono ponadto, że nieterminowe wypłacenie wynagrodzenia za pracę oraz nieudzielanie pracownikom świadczeń z funduszu socjalnego wynikało z trudności finansowych pracodawcy. Pracodawca próbował zrekompensować opóźnienia w wypłacie wynagrodzenia za pracę w I półroczu 2002 r., wydając w okresie letnim 2002 r. pracownicom talony o wartości 50 zł do własnego sklepu.

W trakcie spotkania pracodawca poinformował, że przywrócił do pracy 25 pracownic, zwolnionych w trybie art. 52 Kp w dniach 27 i 31 grudnia 2002 r. W przypadku pozostałych 9 pracownic pracodawca oświadczył, iż zastosuje się do wyroku sądu. Sprawa ta nie została jednak jeszcze rozstrzygnięta.

W wyniku kolejnej kontroli, przeprowadzonej 21 i 22 stycznia 2003 r. ustalono, że nie wypłacono 172 pracownikom wynagrodzenia za pracę za grudzień 2002 roku w kwocie 182 073,94 zł. W związku z tym inspektor pracy wydał decyzję nakazującą natychmiastowe wypłacenie należnego wynagrodzenia.

Na skutek braku zasadniczych zmian trybu wypłaty świadczeń pracowniczych (płatności nieterminowe i w ratach) inspektor pracy, w dniu 18 marca 2003 r., skierował do Prokuratury Rejonowej w Elblągu drugie zawiadomienie o popełnieniu przez Jana Przezpolewskiego przestępstwa z art. 218 Kodeksu karnego, polegającego na uporczywym naruszaniu prawa pracowniczych.

Z informacji przekazanych przez Okręgowego Inspektora Pracy w Olsztynie, wynika, że ostatnio Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Elblągu również sporządził zawiadomienie Prokuratury zawierające zarzuty dotyczące nieodprowadzania przez HETMAN sp. z o.o. składek na ubezpieczenie społeczne w łącznej kwocie 1 800 000 zł za okres ostatnich dwóch lat.

Ze swej strony pragnę zapewnić, że stan praworządności w ww. spółce będzie nadal przez Państwową Inspekcję Pracy na bieżąco monitorowany i stosowane będą odpowiednie środki prawne.