W dniu 24 października 2001 r. weszła w życie ustawa z dnia 26 lipca 2001 r. o nabywaniu przez użytkowników wieczystych prawa własności nieruchomości. Ustawa ta dotyczy Ziem Odzyskanych, co precyzuje jej art. 1 ust. 1. Ściślej rzecz biorąc, ustawa ta określa zakres geograficzny swego obowiązywania, powołując się na dekret z dnia 6 września 1951 r. o ochronie i uregulowaniu własności osadniczych gospodarstw chłopskich na obszarze Ziem Odzyskanych. Jego art. 13 ust. 2 ustala, że przez obszar Ziem Odzyskanych rozumie się również teren byłego Wolnego Miasta Gdańska

Niestety, w odpowiedzi na składane wnioski niektóre samorządy terytorialne wydają decyzje odmowne, a niektóre wstrzymują się z podjęciem jakiejkolwiek decyzji w przedmiotowej kwestii. Uzasadniając decyzje odmowne, urzędnicy wielu gmin dokonują swoistej interpretacji przepisów art. 1 ust. 1 ustawy, zawężając krąg osób upoważnionych do tych, którym nadano ziemię na mocy dekretu wymienionego w tym artykule. W ten sposób całkowicie ignoruje się wskazanie, od którego rozpoczyna się art. 1 ustawy: "Osobom fizycznym będącym w dniu 26 maja 1990 r. oraz w dniu wejścia w życie ustawy użytkownikami wieczystymi lub współużytkownikami wieczystymi nieruchomości..." We wskazaniu tym nie ma przecież żadnego zawężenia kręgu osób upoważnionych. Do nabycia prawa własności są więc uprawnieni obywatele, którzy nabyli prawo użytkowania wieczystego do 26 maja 1990 r. na jakiejkolwiek podstawie prawnej, byleby nieruchomość, do której uzyskali to prawo, była położona na obszarach państwa polskiego wymienionych w dekrecie z dnia 6 września 1951 r. o ochronie i uregulowaniu własności osadniczych gospodarstw chłopskich na obszarze Ziem Odzyskanych oraz byleby zabudowana była na cele mieszkaniowe lub stanowiła nieruchomość rolną.

Jaka była wola ustawodawcy? Zarówno wypowiedzi posłów, odtworzone na podstawie sprawozdań stenograficznych ze sto trzynastego posiedzenia Sejmu w dniu 18 lipca oraz ze sto czternastego posiedzenia Sejmu w dniu 26 lipca 2001 r., jak i wyniki głosowania wskazują jednoznacznie, że wolą ustawodawcy sejmowego było danie prawa do nabycia własności wszystkim użytkownikom wieczystym, którzy nabyli prawo użytkowania wieczystego przed datą przekazania gminom nieruchomości na Ziemiach Odzyskanych. W czasie drugiego czytania projektu posłowie wyraźnie podkreślali, że dotyczy on nieruchomości gruntowych, co do których osoby fizyczne miały prawo użytkowania wieczystego przed 27 maja 1990 r., a więc przed wejściem w życie przepisów wprowadzających ustawę o samorządzie terytorialnym. Również reprezentant rządu, wiceprezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, wskazał, iż przepisy ustawy miałyby zastosowanie tylko do tych osób, które miały prawo użytkowania wieczystego przed 27 maja 1990 r. i posiadały to prawo przed dniem wejścia ustawy w życie. Trzecie czytanie projektu omawianej ustawy odbyło się w dniu 26 maja 2001 r. Wszystkie wprowadzone w czasie drugiego czytania poprawki były przez marszałka prowadzącego obrady czytane wyraźnie i nie było żadnych wątpliwości co do woli posłów głosujących za ich przyjęciem.

Najważniejsza z przyjętych poprawek, dotycząca ust. 1 w art. 1, została przedstawiona przez wicemarszałka Króla następująco: w poprawce pierwszej do art. 1 ust. 1 wnioskodawca proponuje, aby osobom fizycznym będącym w dniu 26 maja 1990 r. oraz w dniu wejścia w życie ustawy użytkownikami wieczystymi lub współużytkownikami wieczystymi nieruchomości położonych na obszarach państwa polskiego, wymienionych w dekrecie o ochronie i uregulowaniu własności osadniczych gospodarstw chłopskich na obszarze Ziem Odzyskanych, zabudowanych na cele mieszkaniowe lub stanowiących nieruchomości rolne, przysługiwało roszczenie o nieodpłatne nabycie tych nieruchomości. W sprawie tej poprawki głosowało 360 posłów, z czego za jej przyjęciem było 308, przeciw - 48, a 4 wstrzymało się od głosu. W głosowaniu nad całością projektu wzięło udział 357 posłów, z czego 319 było za przyjęciem ustawy, 31 głosowało przeciw, zaś 7 posłów wstrzymało się od głosu. Wyniki tych głosowań są więc bardzo wymownym dowodem woli Sejmu w sprawie nadania własności na Ziemiach Odzyskanych, do czego użytkownicy wieczyści uzyskali prawo przed 27 maja 1990 r.

Dalsze losy ustawy uchwalonej przez Sejm 26 lipca 2001 r. potoczyły się prosto: Senat na mocy swojej uchwały przyjął ustawę sejmową bez poprawek i wkrótce po tym prezydent Rzeczypospolitej Polskiej złożył pod nią swój podpis. Ustawa o nabywaniu przez użytkowników wieczystych prawa własności nieruchomości została opublikowana w "Dzienniku Ustaw" w dniu 9 października 2001 r., a w życie weszła 24 października 2001 r. Byłoby bardzo wskazane, gdyby została ona wkrótce skutecznie zrealizowana.