Informację w związku z oświadczeniem senator Marii Berny, złożonym na 46. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 48), przekazał Minister Spraw Zagranicznych:
Warszawa, 30 października 2003 r.
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu RP
Szanowny Panie Marszałku,
W odpowiedzi na oświadczenie Pani Senator Marii Berny (pismo nr BPS/DSK-043-442/03 z dn. 15 października 2003 r.) w sprawie bieżących negocjacji usługowych w ramach GATS, uprzejmie informuję:
Układ Ogólny w sprawie Handlu Usługami GATS jest wielostronnym porozumieniem ustanawiającym prawno-traktatowe ramy handlu usługami. Celem GATS jest zapewnienie partnerom lepszego dostępu do rynków poprzez ograniczenie lub zniesienie środków oddziaływujących niekorzystnie na handel usługami, przy uwzględnieniu poziomu rozwoju oraz celów polityki narodowej krajów członkowskich. Układ GATS nie nakłada obowiązku prywatyzacji czy deregulacji jakiegokolwiek sektora usługowego.
Postanowienia Układu GATS stosuje się kompleksowo do wszystkich usług we wszystkich sektorach usługowych (oprócz niektórych usług transportu lotniczego). Nie stosuje się natomiast postanowień GATS wobec usług świadczonych w wykonywaniu funkcji władczych, czyli będących w gestii władz rządowych. Usługi takie nie są dostarczane ani na zasadach handlowych, ani też w ramach konkurencji z jednym lub większą liczbą usługodawców.
Polska jest członkiem GATS od lipca 1995 roku. W ramach negocjacji usługowych nie podjęliśmy żadnych zobowiązań w zakresie dystrybucji wody. W odniesieniu do dystrybucji wody i wszystkich innych usług o charakterze publicznym, członkowie mogą podjąć następujące działania:
- zachować monopol publiczny lub prywatny w sektorze usługowym;
- otworzyć sektor usług dla usługodawców konkurencyjnych, ale ograniczyć dostęp tylko do firm krajowych;
- podjąć zobowiązania obejmujące prawo firm zagranicznych do świadczenia usług, które stanowiłyby uzupełnienie dla usługodawców krajowych.
W przypadku podjęcia przez kraj członkowski zobowiązań, układ GATS zapewnia określone gwarancje jakości, bezpieczeństwa i powszechnej dostępności świadczonej usługi w jakimkolwiek sektorze. Przede wszystkim, liberalizacja w ramach GATS uwzględnia uzasadnione cele polityki narodowej. Ponadto kraj członkowski zachowuje prawo do stosowania narodowych środków prawnych niezbędnych dla ochrony m.in. moralności lub porządku publicznego, zdrowia lub życia ludzi. Dodatkową gwarancją jakości i bezpieczeństwa jest traktowanie zagranicznych usługodawców na zasadzie narodowej, co oznacza, że takie same przepisy mają zastosowanie do usługodawców krajowych i zagranicznych.
Polskie prawo chroni konsumenta, zabraniając wykorzystywania przez usługodawcę pozycji dominującej na rynku, jak też stosowania wyzysku względem odbiorcy usługi. Usługodawca zagraniczny nie przestrzegający warunków kontraktu lub regulacji krajowych, spotkałby się z takimi samymi sankcjami jak firma krajowa, łącznie z rozwiązaniem kontraktu.
Wszelkie istotne dla interesów gospodarczych Polski kwestie w zakresie międzynarodowego handlu usługami, w szczególności dotyczące liberalizacji, są podejmowane zespołowo, konsultowane z wszystkimi resortami, urzędami, organizacjami pozarządowymi i samorządowymi. Nie są nam znane protesty ze strony polskich organizacji pozarządowych, skierowane przeciwko GATS.
Podzielając w pełni troskę Pani Senator Marii Berny w sferze dostępności usług sektora publicznego, chcę zapewnić, iż funkcjonowanie wielostronnego Układu w sprawie Handlu Usługami nie stoi na przeszkodzie realizowania celów polityki społecznej rządu.
Kwestia zwiększenia przejrzystości działań Światowej Organizacji Handlu WTO jest od paru lat przedmiotem dyskusji na forum WTO i Polska także w niej uczestniczy.
Z wyrazami szacunku
Włodzimierz Cimoszewicz