Minister Środowiska przedstawił stanowisko w związku z oświadczeniem senatora Janusza Bargieła, złożonym na 57. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 58):
Warszawa, dnia 6 kwietnia 2004 r.
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowny Panie Marszałku,
W związku z oświadczeniem senatora Janusza Bargieła, złożonym podczas 57 posiedzenia Senatu w dniu 4 marca 2004 r., w sprawie finansowania inwestycji wodno-ściekowej w zlewni rzeki Białej Przemszy, przedstawiam stanowisko w tej sprawie.
Zlewnia w Białej Przemszy, co podkreśla Pan Senator w swoim oświadczeniu, należy do terenów bardzo ciekawych pod względem przyrodniczym. Jest jednak również obszarem rażącego konfliktu pomiędzy bogactwem natury (walory przyrodniczo-krajobrazowe, bogate zasoby wód podziemnych, występowanie złóż rud cynku i ołowiu) a działalnością człowieka (dewastacje powierzchni ziemi, powstawanie lejów depresyjnych, zanieczyszczenia wód przez lokalne górnictwo i przemysł).
Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej i poprawa stanu czystości wód w zlewni Przemszy jest pierwszoplanowym zadaniem z zakresu gospodarki wodnej na tym obszarze, które z jednej strony powinno zapewnić ochronę ujęć wody, zaś z drugiej strony stworzyć lepsze możliwości wykorzystania walorów przyrodniczo-krajobrazowych tego regionu w celach rekreacyjno-turystycznych.
Głównym zadaniem w zlewni Białej Przemszy jest uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej w gminach: Bolesław, Bukowno, Dąbrowa Górnicza, Jaworzno, Klucze, Olkusz, Sławków, Sosnowiec, Trzyciąż i Wolbrom.
Jednym z najważniejszych elementów polityki ekologicznej państwa w zakresie poprawy jakości wód jest sporządzony przez Ministra Środowiska "Krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych". Dokument ten, zatwierdzony 16 grudnia 2003 r. przez Radę Ministrów, zasadniczo opiera się na analizie i ocenie danych przekazywanych przez gminy i wyznaczonych przedstawicieli wojewodów. Pragnę podkreślić, iż wymienione gminy, które znajdują się w zlewni Białej Przemszy, z wyjątkiem Wolbromia i Trzyciąża, zostały ujęte w "Krajowym programie oczyszczania ścieków komunalnych". W ramach tego programu zostaną wyremontowane lub zmodernizowane wszystkie oczyszczalnie ścieków obsługujące te gminy. Przewiduje się również wybudowanie dodatkowych ciągów kanalizacyjnych. Planuje się, że 60% inwestycji zostanie wybudowanych do 2010 r., a realizacja całego przedsięwzięcia zakończy się w 2015 r.
Zgodnie z ustawą z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, sprawy odprowadzania i oczyszczania ścieków należą do zadań własnych gminy, a zatem obowiązek zapewnienia środków finansowych na inwestycje z tego zakresu ciąży na samorządach i podległych im przedsiębiorstwach wodociągowo-kanalizacyjnych. Zdaję sobie sprawę z tego, iż dla wielu gmin realizacja tego zadania to ogromny wysiłek finansowy. Dlatego też działania te są systematycznie wspierane przez państwo. Niezależnie od środków własnych gminy oraz funduszy krajowych, w tym celowych funduszy ekologicznych, istnieje możliwość skorzystania ze środków unijnych (np. SAPARD, Fundusz Spójności, Fundusz Rozwoju Regionalnego). Gminy ujęte w KPOŚK będą miały preferencje w uzyskaniu środków na realizację inwestycji, i ze swej strony deklaruję, że resort środowiska w miarę swoich możliwości będzie wspierał działania tych gmin w uzyskaniu środków z Funduszu Spójności.
Jeśli chodzi natomiast o pozostałe gminy, nieujęte dotychczas w KPOŚK, to moim zdaniem powinny one również dążyć do opracowania kompleksowych programów porządkowania gospodarki wodno-ściekowej, tak aby móc z tych preferencji skorzystać. W przeciwnym wypadku każda z gmin może oczywiście także ubiegać się o dofinansowanie przedsięwzięć ze środków funduszy ekologicznych, jednak już nie na zasadach preferencyjnych, a ogólnych. Biorąc pod uwagę rozmiar potrzeb, jeśli chodzi o budowę i o dofinansowanie przedsięwzięć z tego zakresu w skali kraju, proces pozyskania środków na zasadach ogólnych będzie na pewno znacznie dłuższy niż na zasadach preferencyjnych. Dlatego moim zdaniem, w pierwszej kolejności należałoby zintensyfikować działania na rzecz opracowania kompleksowych programów porządkowania gospodarki wodno-ściekowej, a następnie udzielać gminom wsparcia w przygotowywaniu aplikacji i wniosków wymaganych przy ubieganiu się o środki finansowe. Dużą rolę w uczynieniu tych działań najbardziej efektywnymi mogą moim zdaniem odegrać różnego rodzaju organizacje społeczne i stowarzyszenia, takie jak stowarzyszenie "Szansa Białej Przemszy".
Przywrócenie walorów przyrodniczych dolinie Białej Przemszy i jej dopływów jest zadaniem, które powinno być podjęte w terminie umożliwiającym uzyskanie do 2015 roku, zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną UE, dobrego stanu zasobów wodnych. Dlatego też zadanie to zostanie ujęte w planie gospodarowania wodami dla obszaru dorzecza Wisły. Prace nad przygotowaniem materiałów wyjściowych do sporządzenia planu dorzecza rozpoczęły się w bieżącym roku, a projekt planu, zgodnie z wymaganiami Ramowej Dyrektywy Wodnej, ma być przedstawiony do konsultacji społecznych w połowie 2008 r. Materiały i dokumentacje przygotowywane w tym okresie, przed ostatecznym opracowaniem planu, będą przedkładane do opinii Radzie Regionu Wodnego Małej Wisły, w której zasiadają również przedstawiciele gmin i organizacji działających w zlewni Białej Przemszy. Będą one zatem mogły aktywnie uczestniczyć w procesie przygotowania planu gospodarowania wodami dla obszaru dorzecza Wisły, a tym samym ukierunkowania działań zmierzających do przywrócenia walorów przyrodniczych i krajobrazowych zlewni Przemszy.
Z poważaniem
z up. MINISTRA
SEKRETARZ STANU
dr hab. Krzysztof Szamałek