Warszawa, dnia 10.09. 2003 r.

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Według informacji pochodzących z Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Olkusz zapotrzebowanie na wodę pitną gmin: Bolesław, Bukowno, Klucze i Olkusz kształtuje się na poziomie 20 m³/min (1200 m³/godz.).

W celu utrzymania stabilnej eksploatacji wód podziemnych w czasie odwadniania kopalń i możliwości gospodarczego wykorzystania tych wód opracowana została - na zlecenie Zakładów Górniczo-Hutniczych "Bolesław" - dokumentacja hydrogeologiczna, w której zostały udokumentowane zasoby wód podziemnych, pochodzące z odwodnienia kopalni rud cynku i ołowiu rejonu Olkusz-Pomorzany. Na podstawie tej dokumentacji Minister Środowiska (wówczas Minister Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa) w roku 1998 zatwierdził zasoby wód podziemnych w ilości 110 m³/min. (6600 m³/godz.) - wód pitnych i w takiej samej ilości wód przemysłowych.

Zaprzestanie odwadniania górniczego w zlikwidowanej kopalni "Bolesław" i planowane po roku 2010 zaniechanie odwadniania kopalni "Pomorzany", a tym samym powrót zwierciadła wód podziemnych do warunków pierwotnych, przy istnieniu udokumentowanych hydrogeologicznych połączeń hydraulicznych w poziomie triasowym, może spowodować niekorzystne zmiany jakości wód podziemnych zarówno w kopalni "Olkusz", w zlokalizowanych w tym rejonie ujęciach komunalnych, jak i w udokumentowanym Głównym Zbiorniku Wód Podziemnych Nr 454 "Olkusz-Zawiercie". Skutki takich zamierzeń mogą być widoczne dopiero po wielu latach, niemniej jednak pierwsze symptomy tych zmian mogą być zauważone wcześniej - po zaprzestaniu odwadniania kopalń. Sytuacja taka zaistniała na przykład w związku ze zlikwidowaniem i zatopieniem kopalni "Bolesław", co spowodowało, że wody podziemne z tego rejonu (w tym także zdegradowane jakościowo wody z wyrobisk kopalnianych, mogące zawierać podwyższone koncentracje siarczanów, wapnia, magnezu, cynku, żelaza, manganu i ołowiu) mogą przepływać do wyrobisk kopalń "Olkusz" i "Pomorzany".

Aby zbadać te zjawiska, powinna być pilnie opracowana hydrogeologiczna i środowiskowa prognoza wielkości takich zmian. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze zobowiązuje (art. 42), by przed podjęciem czynności likwidacyjnych i w związku z zamiarem zaprzestania lub zmianą poziomu odwadniania przewidzianej do likwidacji kopalni opracowana została właściwa dokumentacja hydrogeologiczna, zdefiniowana w przepisach jako dokumentacja hydrogeologiczna określająca warunki hydrogeologiczne w związku z zakończeniem lub zmianą poziomu odwadniania likwidowanych zakładów górniczych. W roku 2000 Ministerstwo Środowiska zgłosiło do Ministerstwa Gospodarki potrzebę opracowania takiej dokumentacji dla projektowanych do likwidacji kopalń w rejonie olkuskim.

Należy przypuszczać, że ww. dokumentacja nie tylko określi (w formie prognozy) przewidywane zmiany w środowisku i w jakości wód podziemnych poziomu triasowego w rejonie olkuskim, ale oceni także konieczność zweryfikowania ustalonych w 1998 r. zasobów wód podziemnych rejonu Olkusz - Pomorzany. Weryfikacja ta powinna dać odpowiedź na pytanie, czy w przyszłości będzie można eksploatować w rejonie Olkusza dobrej jakości wody podziemne w ilości około 75 m³/min. O takiej wielkości wspomina pan senator Janusz Bargieł w swoim oświadczeniu.

Niezależnie od powyższego, dnia 19 stycznia 2000 r. w siedzibie Zakładów Górniczo-Hutniczych "Bolesław" w Bukownie powołano "Zespół koordynacyjny ds. zaopatrzenia w wodę rejonu olkuskiego po likwidacji górnictwa rudy cynkowo-ołowiowej" z udziałem władz lokalnych, dyrekcji ZGH "Bolesław" i naukowców z AGH i PAN w Krakowie. W efekcie pracy Zespołu koordynacyjnego powstało pod kierunkiem prof. dr. hab. inż. Jacka Motyki z AGH opracowanie "Koncepcja możliwości, sposobu i zasad zaopatrzenia w wodę kopalnianą do celów pitnych po zakończeniu eksploatacji rud cynku i ołowiu". Opracowanie to składa się z sześciu etapów, poczynając od wariantów likwidacji kopalń, przez modelowanie kształtowania się zwierciadła wód podziemnych, ich analizę jakościowo-ilościową, aż po analizę ekonomiczną. Wnioski Zespołu koordynacyjnego wynikające z przeprowadzonych analiz są następujące:

• jedynym wariantem likwidacji kopalń ZGH "Bolesław", umożliwiającym w dalszym ciągu korzystanie z wód kopalnianych do celów pitnych, dodatkowo przy wykorzystaniu infrastruktury Stacji Uzdatniania Wód PWiK Olkusz oraz istniejącej sieci wodociągowej, jest utrzymanie odwadniania podziemnego kopalni "Olkusz" w postaci komory pomp głównego odwadniania szybu Bronisław-Stefan, eliminującego podniesienie się zwierciadła wód podziemnych i wymywanie produktów wietrzenia minerałów siarczkowych budujących złoże rudy Zn-Pb;

• alternatywą dla powyższego rozwiązania jest zwiększenie do ok. 20 m³/min. aktualnych możliwości eksploatacyjnych istniejących ujęć wód podziemnych, ujmujących studniami wierconymi wody pitne dobrej jakości, zalegające w węglanowych skałach triasu na wschód od Olkusza, co wymaga analizy stanu infrastruktury wodociągowej, warunków hydrogeologicznych, stosunków własnościowych powierzchni terenu itp.

Problem zagospodarowania wód pochodzących z odwadniania zamykanych kopalń dotyczy nie tylko rejonu olkuskiego, ale znacznej części regionu wodnego Małej Wisły. Zagadnienie wykorzystania zasobów tych wód zostanie niewątpliwie rozważone w trakcie prac nad planem zagospodarowania wodami w obszarze dorzecza Wisły, którego projekt ma powstać w końcu 2006 roku. Dopiero na tym etapie będzie można wskazać możliwości zagospodarowania wód kopalnianych z rejonu olkuskiego. Należy podkreślić, że aspekt ekonomiczny jest tu bardzo istotny i w znacznej mierze determinuje możliwości wykorzystania tych wód.

Przedstawiając powyższe, pragnę zapewnić, że Ministerstwo Środowiska dokłada wszelkich starań, aby zapewnić jak najbardziej racjonalne wykorzystanie zasobów wód, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, uwzględniając zaspokajanie potrzeb ludności. Mam nadzieję, że powyższe wyjaśnienia przyczynią się do uporządkowania całości spraw związanych z odwadnianiem kopalń i gospodarczym wykorzystaniem tych wód w rejonie Olkusza.

z up. MINISTRA

SEKRETARZ STANU