Oświadczenie złożone
przez senatora Andrzeja Anulewicza
Oświadczenie skierowane do prezesa Rady Ministrów Marka Belki
Szanowny Panie Premierze!
Realizacja dopłat bezpośrednich na rzecz polskich rolników, rozpoczęta w październiku 2004 r., to nie tylko historyczne wydarzenie, ale nade wszystko bardzo oczekiwana pomoc finansowa potrzebna temu sektorowi gospodarki.
Pozwalam sobie zainteresować pana premiera problemem, który wynikł już w trakcie realizacji dopłat.
Otóż w ostatnich miesiącach zauważalny jest masowy napływ, zarówno do centrali Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, jak i do jej struktur terenowych, korespondencji od organów komorniczych. W korespondencji tej widoczne są dwa główne nurty: pier
wszy dotyczący zajęć wierzytelności i praw, z mniej lub bardziej trafnie wskazanych tytułów; drugi dotyczący wniosków o udzielenie rozmaitych informacji, najczęściej sprowadzających się do tego, czy wskazanym dłużnikom należą się lub będą się należeć w przyszłości jakiekolwiek płatności od ARiMR i na jakie rachunki bankowe zostaną one przekazane.Do chwili obecnej do centrali ARiMR wpłynęło około dziesięciu tysięcy zajęć komorniczych oraz około pięciuset wniosków o udzielenie informacji. W skali całego kraju liczby te są znacznie wyższe, a zjawisko to ma tendencję rosnącą i jest wprost proporcjonalne do intensywności przekazywania przez media informacji o realizowanych przez ARiMR dopłatach w ramach WPR. Do chwili rozpoczęcia naliczania dopłat i poprzedzając
ego ten proces wydawania decyzji przyznających dopłaty poszczególnym beneficjentom zajęcia komornicze były bezskuteczne, w związku z przepisami krajowymi, to jest kodeksu cywilnego. Z chwilą wydania decyzji w tych sprawach, a tym samym powstania wierzytelności, doszło do kolizji prawnej zapisów kodeksu cywilnego z przepisami zarówno UE, jak i przepisami krajowymi dotyczącymi realizacji programów WPR, zgodnie z którymi dopłaty muszą być przekazane na konto wnioskodawcy lub osoby przez niego upoważnionej. Spełnienie tego wymogu uniemożliwia realizację zajęć komorniczych, która sprowadzałaby się przecież do przekazania środków finansowych nie na konto wnioskodawcy, lecz na konto komornika. Dlatego ARiMR nieustannie odmawia organom komorniczym realizacji dokonywanych przez nie zajęć wierzytelności i praw.Przysłowiową kropkę nad "i" stawia w tej materii projekt zmiany ustawy z dnia 29 grudnia 1993 r. o utworzeniu ARiMR, zawarty w druku sejmowym nr 3378, wprowadzający do wyżej wymienionej ustawy art. 11c, zgodnie z którym należności ustalane w drodze decyzji administracyjnej lub wierzytelności wynikające z umów cywilnoprawnych z tytułów płatności - ogólnie mówiąc: programów WPR - nie podlegają zajęciu na podstawie przepisów k.p.c. i ustawy o postępowaniu egzekucyjn
ym w administracji.Niewątpliwie w wyniku przyspieszenia terminu realizacji dopłat bezpośrednich i realizacji płatności od 18 października 2004 r. nie zdążono z wprowadzeniem wyżej wymienionego projektu w życie, a przepisy ujęte w tym projekcie, który oznaczony jest jako "mający na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej", są rzeczywiście niezbędne dla prawidłowej obsługi płatności w ramach WPR. Można więc powiedzieć, że do czasu zakończenia prac legislacyjnych mamy stan "niedookreślony", w którym na podstaw
ie zapisów k.p.c. i ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji organy egzekucyjne starają się wykorzystać ARiMR jako źródło informacji i zaspokojenia roszczeń.Oceniając rozwiązania przedstawione w wyżej wymienionej noweli jako prawidłowe, należy jednak zauważyć, że w dalszym ciągu w wyżej wymienionym projekcie nie zostało w sposób jednoznaczny przesądzone, czy ARiMR ma obowiązek udzielać organom egzekucyjnym informacji o swoich beneficjentach, podając między innymi numery rachunków bankowych, na kt
óre zostaną przekazane środki z tytułu płatności WPR, tak aby organy egzekucyjne mogły skutecznie przeprowadzić egzekucję poprzez zajęcie właściwych rachunków bankowych. Organy egzekucyjne cały czas występują do ARiMR z żądaniami udzielenia tego rodzaju informacji, a ARiMR sukcesywnie odmawia spełnienia tych żądań, opierając się między innymi na następujących przesłankach prawnych:- niewymienieniu w art. 2 ust. 5 ustawy o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie niektórych innych ustaw z dnia 18 września 2001 r. (DzU nr 130 poz. 1452) Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa jako jednego z podmiotów zobligowanych do udzielenia informacji;
- wyłączeniu na mocy zapisów art. 5 ust. 3 oraz art. 6 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności (DzU nr 10 poz. 76) możliwości przekazania danych indywidualnych beneficjentów, które mogą być udostępniane wyłącznie organom statystyk
i publicznej, ponadto agencja zobowiązana jest zapewnić ochronę i zabezpieczenie wyżej wymienionych danych przed nieuprawnionym dostępem do nich;- jak również na zapisach ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (DzU z 2002 r. nr 101 p
oz. 926 ze zmianami).Ze względu na fakt, iż przedstawiona nowelizacja zarówno powinna w sposób ostateczny przesądzić sprawy zajęć płatności na etapie ARiMR (co realizuje projekt nowelizacji w art. 11c), jak również powinna jednoznacznie wskazać, że ARiMR nie będzie centralną agencją informacyjną dla organów egzekucyjnych, wnoszę o uzupełnienie projektu o - przykładowo - art. 11d, o następującej treści: "Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa nie udziela organom egzekucyjnym informacji żądanych
na podstawie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, dotyczących płatności określonych w art. 11c".Wprowadzenie takich jednoznacznych zapisów zwolni ARiMR od prowadzenia masowej i bezproduktywnej korespondencji z organami egzekucyjnymi, która absorbuje znaczne zasoby ludzkie i która w efekcie skończyć się musi - stosownie do wskazanych powyżej przepisów - odmową udzielenia informacji. Ponadto z jednej strony skieruje to aktywność służb egzekucyjnych na właściwe i efektywne tory, a z drugiej strony pozwoli uniknąć wystąpienia między agencją a organami egzekucyjnymi wielu kwestii spornych, których część - na przykład procesy o grzywny nakładane na pracowników ARiMR przez komorników - mogłaby się toczyć jeszcze latami.
Dziękuję za zainteresowanie zgłoszonym problemem.
Z poważaniem
Andrzej Anulewicz
senator RP