Oświadczenie to dotyczy wprowadzenia do rozporządzenia Rady Ministrów, o którym mowa w art. 159 ustawy o gospodarce nieruchomościami, a które ma zostać wydane, zapisów dotyczących wyceny nieruchomości zabytków, takich zapisów, aby nieruchomość podobna, o której mowa w art. 4 pkt 16 ustawy o gospodarce nieruchomościami, była rzeczywiście nieruchomością podobną.

W obrocie nieruchomościami występują nieruchomości zabytkowe, w przypadku których wykorzystanie prawa własności jest mocno ograniczone przepisami ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami - DzU nr 162 pozycja 1568.

Właściciel takiej nieruchomości musi, zgodnie z przepisami tej ustawy, sprawować opiekę nad zabytkiem, w ramach której jest zobowiązany zapewnić warunki do: naukowego badania i dokumentowania zabytków, prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytku, zabezpieczenia i utrzymania zabytku oraz jego otoczenia w jak najlepszym stanie, korzystania z zabytku w sposób zapewniający trwałe zachowanie jego wartości, popularyzowania i upowszechniania wiedzy o zabytku oraz jego znaczeniu dla historii i kultury.

Czynnikami wyróżniającymi nieruchomości zabytkowe wśród innych nieruchomości są: integralność ich traktowania wraz z przestrzenią i bezpośrednim otoczeniem, na przykład gruntem, układem przestrzennym, percepcją i wzajemnymi relacjami widoków z nieruchomości i widokiem na nieruchomość, jej tłem, kulisami i obrzeżami; sporadyczność ich pojawiania się w powszechnym obrocie rynkowym; częsta utrata lub pogorszenie standardu przestrzennego, funkcjonalnego i użytkowego przypisanego ich pierwotnej funkcji.

Obowiązki wynikające z tak pojętej ochrony i opieki nad zabytkami wymagają posiadania przez właściciela znacznych środków finansowych, a fakt, że jest to zabytek, przeznaczony chociażby na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie bankowości, biurowości czy w zakresie handlowo-gastronomicznym, nie pozwala na uzyskanie wystarczających środków finansowych z tytułu najmu pomieszczeń na prowadzenie takiej działalności. Prowadzenie działalności w zakresie bankowości, działalności biurowej czy handlowo-gastronomicznej wymaga obecnie specjalnego i wyrafinowanego sprzętu, co jest nieodłącznie związane z budową nowych instalacji, klimatyzacji oraz przystosowania pomieszczeń. Ponadto niezbędne są dogodne dojazdy, miejsca parkingowe, a także otoczenie stwarzające obraz nowoczesności.

Powoduje to, że coraz mniej jest chętnych do najmu pomieszczeń w budynkach zabytkowych, a aktualni najemcy wypowiadają najem i przeprowadzają się do nowych budynków wznoszonych już według obecnych wymagań. Zabytki w tej sytuacji już nie pracują na swoje utrzymanie, a ich właściciele muszą pozyskiwać z innych źródeł środki finansowe na prawidłowe, normalne utrzymanie posiadanego zabytku. Brak środków oznacza powolne niszczenie zabytku i w konsekwencji zagładę świadectwa naszego dorobku kulturowego.

Nabycie nieruchomości zabytkowej następuje w oparciu o przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Uzyskanie prawa własności wymaga uiszczenia tylko 50% ceny nabycia, a w przypadku uzyskania prawa wieczystego użytkowania do nieruchomości gruntowej wnosi się opłatę pierwszą oraz opłaty roczne od połowy ceny nabycia. W umowie nabycia zabytku umieszcza się obowiązki nabywcy wynikające z ochrony i opieki nad zabytkami oraz termin ich realizacji, którego niedotrzymanie grozi rozwiązaniem umowy.

Użytkownik wieczysty nieruchomości gruntowej będącej zabytkiem lub nieruchomości, na której gruncie znajduje się sprzedany zabytek, wnosi corocznie z góry do dnia 31 marca opłaty roczne, których procentowa wysokość, określona przepisami ustawy i uwidoczniona w umowie, jest zależna od celu, na jaki nieruchomość jest przeznaczona w planie zagospodarowania przestrzennego, uwzględniającego naturalnie rodzaj zabytku. Wnoszone opłaty roczne są aktualizowane, aby ich wysokość była zawsze związana z aktualną wartością rynkową nieruchomości gruntowej. Zasada aktualizacji jest słuszna, ale jej skutki w przypadku nieruchomości zabytkowych przynoszą, niezamierzone przez ustawodawcę, ujemne efekty.

Chodzi o to, aby po pierwsze, ustalona została procentowa stawka opłat rocznych dla nieruchomości zabytkowych w wysokości: 0,5% wartości nieruchomości zabytkowej wykorzystywanej do realizacji celów mieszkaniowych, kulturalno-oświatowych, muzealnych i nieruchomości o podobnym przeznaczeniu i 1% wartości nieruchomości zabytkowej wykorzystywanej do prowadzenia działalności gospodarczej, mam tu na myśli na przykład banki, biura, gastronomię, hotele itp. - z zachowaniem dotychczasowej bonifikaty, o której mowa w art. 68 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Po drugie, należy wprowadzić do rozporządzenia Rady Ministrów, o którym mowa w art. 159 ustawy o gospodarce nieruchomościami i które ma niebawem zostać wydane w związku z dokonaną w dniu 28 listopada 2003 r. aktualizacją przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami, wyraźne i jednoznaczne sformułowania, aby przy określaniu wartości nieruchomości zabytkowych, jeżeli na rynku nieruchomości nie ma obrotu nieruchomościami zabytkowymi, brać pod uwagę nieruchomości o podobnej zabudowie i przeznaczeniu, z uwzględnieniem okresu, w którym ta zabudowa i przeznaczenie nastąpiło. Konkretnie chodzi o to, aby wyeliminować aktualizację opłat rocznych dla nieruchomości zabytkowych w oparciu o ceny gruntów niezabudowanych o przeznaczeniu podobnym jak przeznaczenie nieruchomości zabytkowej, co ma miejsce w Warszawie. Niezbędny jest konkretny zapis, aby nieruchomość podobna, o której mowa w art. 4 pkt 16 ustawy o gospodarce nieruchomościami, była rzeczywiście nieruchomością podobną.