Warszawa, dnia 5 listopada 2003 r.

Pan
Kazimierz Kutz
Wicemarszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

W odpowiedzi na pismo Pana Marszałka z dnia 15 października BPS/DSK-043-445/03, przy którym zostało przekazane oświadczenie Pana Senatora Andrzeja Anulewicza złożone na 46 posiedzeniu Senatu w dniu 9 października 2003 r. dotyczące zmiany rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowego sposobu prowadzenia rejestrów wchodzących w skład Krajowego Rejestru Sądowego oraz szczegółowej treści wpisów w tych rejestrach (Dz.U. Nr 117, poz. 1237 z późn. zm.), uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

Zgodnie z art. 240 § 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz.U. z 1995 r. Nr 54 poz. 288 z późn. zm.), spółdzielnie mogą zakładać związki rewizyjne i przystępować do takich związków. Z treści § 4 tego przepisu wynika zaś, że związek rewizyjny nabywa osobowość prawną z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego. Nie budzi wątpliwości także fakt, iż związek rewizyjny spółdzielni nie jest spółdzielnią, tylko działa na podstawie ustawy - Prawo spółdzielcze oraz statutu (art. 240 § 4 powołanej ustawy).

Z brzmienia art. 36 pkt 8 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. z 2001 r. Nr 17, poz. 209 z późn. zm., dalej: ustawa o KRS) wynika wprost, iż związku rewizyjnego spółdzielni (nie będącego przecież spółdzielnią) nie wpisuje się do rejestru przedsiębiorców. Na podstawie tego przepisu do rejestru przedsiębiorców, objętego Krajowym Rejestrem Sądowym, wpisuje się wyłącznie spółdzielnie, nie zaś organizacje zrzeszające spółdzielnie.

Wydane w ramach wykonania delegacji ustawowej rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowego sposobu prowadzenia rejestrów wchodzących w skład Krajowego Rejestru Sądowego oraz szczegółowej treści wpisów w tych rejestrach (Dz.U. z 2000 r. Nr 117, poz. 1237 z późn. zm.), w § 62 pkt 1 ppkt a, jednoznacznie nakazuje wpisywać dla spółdzielni - jako oznaczenie formy prawnej - wyraz "spółdzielnia". Wyklucza to rejestrację w oparciu o art. 36 pkt 8 ustawy o KRS innych podmiotów niż same spółdzielnie. Związki rewizyjne spółdzielni nie są w tym znaczeniu spółdzielniami, lecz "innymi organizacjami społecznymi i zawodowymi, które na mocy przepisów szczególnych podlegają wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego", w rozumieniu pkt 29 załącznika Nr 3 do wymienionego wyżej rozporządzenia.

Związek rewizyjny ma zadania, które zostały ściśle określone art. 240 § 3 Prawa spółdzielczego. Są one odmienne do zadań spółdzielni. Konstrukcja normująca funkcjonowanie związków rewizyjnych odwołuje się wprawdzie do przepisów ustawy - Prawo spółdzielcze, jednakże nakazuje je stosować jedynie odpowiednio (art. 257 § 1 ustawy), z wyraźnie zakreślonymi wyłączeniami (w szczególności art. 67 i 75 do 78).

Zważyć nadto należy, iż powołane w piśmie DSP IV 5002/327/02 z dnia 27 stycznia 2003 r. orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Warszawie, sygn. I A Ca 566/97, dotyczy jedynie kwestii możliwości prowadzenia przez związki rewizyjne działalności gospodarczej. Powołane orzeczenie odmawia związkowi rewizyjnemu możliwości prowadzenia działalności gospodarczej. W przypadku odrzucenia wniosków i wywodów prawnych zawartych w powołanym orzeczeniu, zawsze istnieje możliwość dokonania wpisu związku rewizyjnego wpisanego uprzednio (lub równocześnie) do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej, do rejestru przedsiębiorców na zasadzie art. 36 pkt 13 ustawy o KRS. Ten właśnie przepis umożliwia wpisanie w rejestrze przedsiębiorców innych osób prawnych, jeżeli wykonują działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu do tego rejestru.

Godzi się podnieść, iż problem rejestracji związków rewizyjnych nie powinien być rozstrzygany według kryterium sposobu ich wcześniejszej rejestracji (w rejestrach spółdzielni), ani dopuszczalności prowadzenia przez te podmioty działalności gospodarczej.

Decydujące znaczenie ma treść regulacji konstytuującej status związku rewizyjnego jako podmiotu odrębnego od samych spółdzielni, nie tylko z uwagi na sposób legislacji, ale w szczególności z uwagi na odmienne cele i zadania jakie związek rewizyjny spółdzielni ma pełnić w stosunku do spółdzielni. Rejestracja zaś związku rewizyjnego jako spółdzielni (będącej przedsiębiorcą), oznaczałaby przejście do porządku nad statusem prawnym związku rewizyjnego, przez co należy uznać ją za oczywiście niewłaściwą.

Marek Sadowski

PODSEKRETARZ STANU