Minister Zdrowia przekazał odpowiedź na oświadczenie senatora Jerzego Adamskiego, złożone na 31. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 29):
Warszawa, 28.02.2003 r.
Pan
Longin Hieronim Pastusiak
Marszałek Senat
Szanowny Panie Marszałku,
W związku z oświadczeniem złożonym na 31 posiedzeniu Senatu przez Senatora Jerzego Adamskiego wspólnie z innymi Senatorami, uprzejmie przedstawiam, z upoważnienia Prezesa Rady Ministrów, następujące odpowiedzi na pytania zawarte w przedmiotowym oświadczeniu.
1. Sprawa zadłużenia ochrony zdrowia jest bardzo ważnym problemem, nad rozwiązaniem którego trwają intensywne prawe i wielokierunkowe działania, bowiem stale narastające zadłużenie samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej stanowi poważne zagrożenie nie tylko dla finansów publicznych, ale przede wszystkim dla bezpieczeństwa zdrowotnego obywateli.
Minister Zdrowia zainicjował zmiany w poziomie opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Stosowana dotychczas najwyższa stawka tego podatku odpowiadająca podmiotom, które prowadzą działalność gospodarczą, skutkowała obciążeniem z tego tytułu zakładów opieki zdrowotnej w wysokości ok. 254 mln zł rocznie. W konsekwencji przyjętych zmian obniżono wart
W związku z wejściem w życie ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o restrukturyzacji niektórych należności publicznoprawnych od przedsiębiorców (Dz. U. Nr 15, poz. 1287), wnioski o oddłużenie złożyło 106 zakładów opieki zdrowotnej i innych jednostek służby zdrowia, w sumie na kwotę 12,9 mln zł (dane Ministerstwa Finansów). Jest to niestety niewielka kwota w porównaniu do zadłużenia ochrony zdrowia, które w czerwcu 2002 r. wynosiło ponad 3,2 mln zł (z
obowiązania wymagalne).Dlatego też, z inicjatywy Ministra Zdrowia, Prezes Rady Ministrów powołał w grudniu 2002 r. Międzyresortowy Zespół do spraw opracowania przepisów regulujących postępowanie naprawcze i układowe samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej. W skład Zespołu wchodzą przedstawiciele: Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa Sprawiedliwości, Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Skarbu Państwa, Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej oraz Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Do
podstawowych zadań Zespołu należy przygotowanie projektów przepisów regulujących postępowanie naprawcze samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, mających na celu:- oddłużenie samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej;
- ochronę inte
resów wierzycieli;- ograniczenie redukcji zatrudnienia wśród pracowników zakładów opieki zdrowotnej.
W związku z trudną sytuacją finansową samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej Ministerstwo Zdrowia rozpoczęło w lutym 2002 r. wspólnie z Ministerstwem Finansów prace nad sprawami regulacji zadłużenia ochrony zdrowia. W chwili obecnej nie jest możliwe pozyskanie środków finansowych z budżetu państwa na spłatę zadłużenia, dlatego analizowane są możliwości konwersji zobowiązań krótkoterminowych n
a zobowiązania długoterminowe. Rozwiązania te umożliwiłyby obecny dług rozłożyć w czasie. Spowodowałoby to zmniejszenie aktualnej uciążliwości zadłużenia, zdejmując z zakładów opieki zdrowotnej pętle zadłużenia uniemożliwiającą w wielu przypadkach możliwość regulowania bieżących płatności, w tym wypłaty wynagrodzeń dla pracowników. Ich wdrożenie będzie wymagało zdyscyplinowania gospodarki finansowej w zakładach opieki zdrowotnej i stałego monitorowania ich sytuacji finansowej.Wiąże się to koniecznością:
Wprowadzenie ograniczeń zadłużenia ochrony zdrowia konieczne będzie włączenie się w większym niż dotychczas stopniu organów założycielskich w proces restrukturyzacji zakładów opieki zdrowotnej oraz większej współpracy organów założycielskich między sobą, szczególnie w zakresie podjęcia decyzji: co zrobić z zakładami opieki zdrowotnej, których wartość długów wielokrotnie przekracza wartość majątku a często i wartość rocznych przychodów. Zakłady takie generują wciąż zobowiązania, a ostatnio nasilone zajęcia komornicze uniemożliwiają nie tylko wypłatę wynagrodzeń dla pracowników, ale i wykonywanie zadań. Tak więc konieczna będzie bardziej ścisła współpraca organów założycielskich między sobą i wspólne zdecydowanie o sieci szpitali potrzebnych dla zaspokojenia potrzeb zdrowotnych społeczeństwa w danym regionie.
2. Utworzenie krajowej sieci szpitali jest jednym z zasadniczych elementów realizacji Programu Narodowej Ochrony Zdrowia. Zrealizowanie tego zadania wymaga stworzenia podstawy prawnej. Krajowa sieć szpitali w założeniu powinna być elementem systemu organizacji ochrony zdrowia, który ma gwarantować bezpieczeństwo zdrowotne w naszym kraju. Szpitale, które znajdą się w sieci, powinny zapewnić dostępność do świadczeń zdrowotnych w przypadku braku możliwości realizowania tych zadań w ramach całego systemu opieki zdrowotnej oraz udzielać świadczeń zdrowotnych w sytuacjach wystąpienia zdarzeń nagłych, klęsk żywiołowych i innych.
W połowie 2002 r. Minister Zdrowia opracował kryteria tworzenia krajowej sieci szpitali publicznych. Zostały one rozesłane do szerokich konsultacji społecznych oraz opublikowane w internecie na stronie Ministerstwa Zdrowia.
Sieć zostanie utworzona w drodze rozporządzenia Ministra Zdrowia, ale wskazania do umieszczenia w sieci będą dokonywane przez samorządy terytorialne. Aktualnie w Ministerstwie Zdrowia trwają prace nad nowelizacją ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, umożliwiającą wprowadzenie delegacji ustawowej pozwalającej na określenie sieci szpitali w formie rozporządzenia.
3. W momencie wejścia w życie przepisów ustawy z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia, która zastąpi ustawę o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, nastąpi przekształcenie kas chorych w Narodowy Fundusz Zdrowia, zwany dalej "Funduszem". Z chwilą wprowadzenia Funduszu, środki finansowe przekazywane obecnie, zgodnie z aktualnie obowiązującymi zasadami, do poszczególnych kas chorych, wejdą do ogólnej puli środków, którymi dysponować będzie Narodowy Fundusz Zdro
wia. Fundusz - jeden płatnik świadczeń zdrowotnych, obejmujący swoją właściwością obszar całego kraju - poprzez swoje oddziały wojewódzkie będzie zawierał umowy o udzielanie świadczeń zdrowotnych bezpośrednio ze świadczeniodawcami. Wprowadzenie jednego płatnika świadczeń zdrowotnych oraz jednolitego systemu kontraktowania i finansowania tych świadczeń pozwoli na rzeczywiste kształtowanie poziomu zabezpieczenia i finansowania usług zdrowotnych w każdym regionie. zawieranie przez Fundusz umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych odbywać się będzie po przeprowadzeniu postępowania w trybie konkursu ofert lub rokowań. Minister właściwy ds. zdrowia po zasięgnięciu opinii Prezesa Funduszu, Naczelnej Rady Lekarskiej oraz Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych określi, w drodze rozporządzenia, sposób składania ofert, oraz sposób przeprowadzania konkursu ofert, uwzględniając zasady równego traktowania świadczeniodawców oraz uczciwej konkurencji. Przewidziane regulacje prawne zapewniają wybór najkorzystniejszej oferty spośród ofert złożonych przez poszczególnych uczestników postępowania o zawarcie umowy na udzielanie świadczeń zdrowotnych. Przyjęta definicja najkorzystniejszej oferty uwzględnia specyfikę świadczeń zdrowotnych i kryteria, jakie powinny być brane pod uwagę przy dokonywaniu ocen złożonych ofert.Powierzenie dotychczasowych zadań kas chorych (po ich przekształceniu) Funduszowi, pozwoli na stosowanie jednolitych zasad kontraktowania i finansowania świadczeń zdrowotnych, ustalenie uniwersalnego nazewnictwa świadczeń, oraz wyraźne określenie procedur będących podstawą kontraktacji.
Istotną rolę w procesie kontraktowania świadczeń przez Fundusz odgrywać będzie wielopłaszczyznowa współpraca z samorządami, lokalnymi i zawodowymi, której celem będzie przygotowanie planów zdrowotnych opartych na rzetelnej analizie potrzeb zdrowotnych społeczeństwa. Plany te będą podstawą kontraktacji świadczeń przez wojewódzkie oddziały Funduszu.
Ustawa przewiduje, że zabezpieczenie opieki zdrowotnej na terenie kraju, a zatem także w województwie łódzkim, będzie przeprowadzane w oparciu o krajowy oraz regionalne/wojewódzkie plany zabezpieczenia świadczeń zdrowotnych, określające podstawowe cele zdrowotne (potrzeby zdrowotne mieszkańców danego regionu) oraz proponowane sposoby ich realiz
Zgodnie z art. 109 ust. 2 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia, przy ustalaniu krajowego planu, Fundusz będzie zobowiązany do przestrzegania zasady zrównoważenia kosztów z przychodami.
Niezależnie od finansowania ochrony zdrowia w ramach systemu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego utrzymane zostaną dotychczasowe zasady finansowania ochrony zdrowia z budżetu państwa.
4. W przygotowanym w Ministerstwie Zdrowia projekcie nowelizacji ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, zaproponowany został przepis umożliwiający podmiotowi, który utworzył samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej przyznanie dotacji budżetowej na działania restrukturyzacyjne w zakładzie.
W świetle obecnie obowiązujących przepisów, jednostka samorządu terytorialnego nawet posiadając środki, które mogłaby przeznaczyć na działania naprawcze zakładu, nie ma podstaw prawnych do takiego działania.
Projekt ustawy został rozpatrzony przez Komitet Rady Ministrów, jednak ostateczny kształt proponowanych rozwiązań znany będzie po zakończeniu procesu legislacyjnego.
Na podstawie art. 55 ust. 1 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej podmiot, który utworzył zakład może przekazać zakładowi dotację budżetową na określone w ustawie cele. Samorządy powiatowe mogą otrzymać środki finansowe w ramach kontraktu wojewódzkiego na zasadach określonych w stosowanych przepisach oraz w zakresie prowadzonych przez Ministra Zdrowia programów restrukturyzacyjnych.
W ustawie budżetowej na rok 2003 na realizację Programu Działań Osłonowych w Ochronie Zdrowia w ramach prowadzonej restrukturyzacji została utworzona rezerwa celowa w wysokości 170 mln zł, z tego 110 mln zł pod warunkiem uzyskania do końca III kwartału 2003 r. określonych w art. 49 ustawy budżetowej dochodów z
Program działań osłonowych i restrukturyzacji w ochronie zdrowia na 2003 r. został zatwierdzony przez Ministra Zdrowia. Zakłady opieki zdrowotnej, dla których organami założycielskimi są samorządy powiatowe będą mogły ubiegać się, poprzez Marszałków Województw, o dofinansowanie zadań przewidzianych w programie.
5. Pod koniec listopada ubiegłego roku Minister Zdrowia analizując i monitorując zadłużenie jednostek służby zdrowia podjął czynności zmierzające do oszacowania obciążenia naliczonym podatkiem VAT zawartym w cenach nabywanych towarów i usług wykorzystywanych do świadczenia usług w zakresie ochrony zdrowia, który został wliczony w koszty jednostki. W tym celu została wystosowana do wszystkich spzoz (za pośrednictwem organów założycielskich) ankieta, która dostarczy informacji na ten temat. Zakłady opieki zdrowotnej opowiadają się za wprowadzeniem stawki "0" na usługi medyczne, zamiast obecnie obowiązującej zasady zwalniającej ww. usługi od przedmiotowego podatku. Stanowisko Min
isterstwa Finansów odnoszące się do możliwości stosowania stawki "0" podatku VAT za usługi w zakresie ochrony zdrowia uprzejmie przedstawiam w załączeniu.Z wyrazami szacunku
Z upoważnienia Ministra Zdrowia
Podsekretarz Stanu
Wacława Wojtala