(Początek posiedzenia o godzinie 11 minut 05)
(Posiedzeniu przewodniczą marszałek Longin Pastusiak i wicemarszałek Jolanta Danielak)
Marszałek Longin Pastusiak:
Proszę państwa senatorów o zajmowanie miejsc. Dotyczy to również członków rządu.
Prosimy o zamknięcie drzwi. Kto z panów senatorów siedzi najbliżej nich? O, widzę, że pan minister zamyka drzwi. Dziękuję bardzo.
Otwieram dziewiętnaste posiedzenie Senatu Rzeczypospolitej Polskiej piątej kadencji.
(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)
Na sekretarzy posiedzenia wyznaczam pana senatora Andrzeja Jaeschke i pana senatora Mariana Lewickiego. Bardzo proszę panów senatorów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym. Listę mówców prowadzić będzie pan senator Jaeschke.
Informuję, że Sejm na dwudziestym trzecim posiedzeniu w dniu 6 czerwca 2002 r. przyjął większość poprawek Senatu do ustawy o zmianie ustawy - Prawo własności przemysłowej; w dniu 7 czerwca bieżącego roku przyjął wszystkie poprawki Senatu do ustawy o Polskiej Konfederacji Sportu, przyjął też prawie wszystkie poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy o niektórych umowach kompensacyjnych zawieranych w związku z umowami dostaw na potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa oraz część poprawek Senatu do ustawy o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.
Informuję, że protokół siedemnastego posiedzenia Senatu, zgodnie z odpowiednim artykułem naszego regulaminu, jest przygotowany do udostępnienia państwu senatorom. Jeżeli nikt z senatorów nie zgłosi do niego zastrzeżeń, to zostanie on zatwierdzony przez Wysoką Izbę na następnym posiedzeniu.
Doręczony państwu senatorom projekt porządku obrad obecnego, czyli dziewiętnastego posiedzenia naszej Izby obejmuje:
1. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks celny.
2. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zniesieniu Generalnego Inspektora Celnego, o zmianie ustawy o kontroli skarbowej oraz o zmianie niektórych innych ustaw.
3. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o substancjach i preparatach chemicznych.
4. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej.
5. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
6. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
7. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ułatwieniu zatrudnienia absolwentom szkół.
8. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ochronie niektórych usług świadczonych drogą elektroniczną opartych lub polegających na dostępie warunkowym.
9. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo działalności gospodarczej i ustawy o funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej.
10. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o regulacji rynku mleka i przetworów mlecznych.
11. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej oraz zmianie niektórych innych ustaw.
12. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy - Prawo lotnicze.
13. Informacja Rzecznika Interesu Publicznego o działalności w 2001 r.
14. Drugie czytanie projektu uchwały w sprawie utworzenia Polonijnej Rady Konsultacyjnej.
Proponuję rozpatrzenie punktu ósmego projektu porządku obrad, pomimo że sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej w sprawie ustawy o ochronie niektórych usług świadczonych drogą elektroniczną opartych lub polegających na dostępie warunkowym zostało dostarczone w terminie późniejszym niż określony w art. 34 ust. 2 Regulaminu Senatu.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Wysoka Izba przyjęła przedstawioną propozycję. Nie słyszę...
(Senator Jerzy Markowski: Panie Marszałku...)
Jest sprzeciw?
(Senator Jerzy Markowski: Nie, nie ma, przepraszam.)
No Panie Senatorze, proszę słuchać, co mówi marszałek.
A więc nie ma sprzeciwu. Dziękuję bardzo.
Wobec braku sprzeciwu stwierdzam, że Senat przedstawioną propozycję przyjął.
I teraz, jak rozumiem, pan senator Markowski chciałby zabrać głos, bo teraz właśnie zapytam, czy ktoś z państwa senatorów pragnie zabrać głos w sprawie przedstawionego porządku obrad.
Bardzo proszę, pan senator Markowski.
Senator Jerzy Markowski:
Dziękuję, Panie Marszałku. Przepraszam bardzo za tę chwilową nieuwagę.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo!
Chciałbym prosić o zmianę porządku rozpatrywania ustaw poprzez przeniesienie obecnych punktów piątego i szóstego porządku obrad, dotyczących ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz ustawy o zmianie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, na pozycję dziewiątą i dziesiątą, czyli na jutro, najogólniej rzecz biorąc.
Jeśli pan marszałek pozwoli, uzasadnię to najbardziej prozaicznie, jak można. Po prostu nieobecny jest sprawozdawca, który przebywa poza granicami kraju, a dyskusja na ten temat była bardzo burzliwa. Dlatego chcielibyśmy, ażeby nie umknęły nam żadne argumenty przedstawione w trakcie posiedzenia komisji. Ponadto obie te ustawy będzie w imieniu rządu prezentował ten sam przedstawiciel ministerstwa finansów, dlatego prosilibyśmy, ażeby te dwie ustawy przenieść na jutro.
Chciałbym również prosić o uzupełnienie porządku obrad tego posiedzenia o punkt dotyczący ustawy o zmianie ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw - druk senacki nr 138.
Tę ustawę rozpatrzyła Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych na swoim posiedzeniu w ubiegłym tygodniu. Ustawa ta nigdzie - ani w Sejmie, ani w komisji senackiej - nie wzbudziła żadnych emocji, nie ma rozbieżnych zdań na temat przedłożenia rządowego w tej sprawie. Moja prośba jest więc taka, żeby pan marszałek i Wysoka Izba wyrazili zgodę na uzupełnienie porządku obrad obecnego posiedzenia o ten punkt dotyczący rozpatrzenia ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Dziękuję bardzo.
Marszałek Longin Pastusiak:
Dziękuję, Panie Senatorze.
Czy zgłasza pan jakąś konkretną propozycję co do kolejności w sprawie tego nowego punktu porządku obrad?
Senator Jerzy Markowski:
Jeśli można, Panie Marszałku, to prosiłbym o wprowadzenie tego punktu jako pierwszego do porządku obrad, ponieważ jest on naprawdę nieskomplikowany. Byłoby to najlepsze rozwiązanie.
(Poruszenie na sali)
Marszałek Longin Pastusiak:
Panie Senatorze, wolałbym uniknąć takiej sytuacji, że w ostatniej chwili stawia się Wysoką Izbę przed faktem dokonanym, a nie ma do tego jakiegoś nagłego, gwałtownego powodu.
Bardzo proszę.
Senator Jerzy Markowski:
Panie Marszałku, jeśli Wysoka Izba przyjmie propozycję przeniesienia punktów piątego i szóstego, to tam niejako zrobi się miejsce na ten punkt i wtedy można by go rozpatrzyć zamiast punktu piątego.
Marszałek Longin Pastusiak:
To może w ogóle najpierw zapytam Wysoką Izbę o stanowisko w tej sprawie.
Czy jest zgoda na propozycję zmiany porządku obrad, którą przedstawił pan senator Markowski, czyli po prostu na przestawienie punktów?
(Rozmowy na sali)
(Głosy z sali: Z tym nowym punktem?)
Nie, nie, mówimy w tej chwili tylko o zmianie kolejności, a nie o nowych materiałach. Chodzi tylko o punkty, które są zawarte w tym wcześniej dostarczonym państwu senatorom porządku obrad. A więc o samą zamianę kolejności punktów.
(Głosy z sali: Nie ma sprzeciwu.)
Czyli nie ma zastrzeżeń co do przyjęcia tego wniosku.
Wobec tego teraz zapytam, czy jest zgoda na drugą propozycję pana senatora Markowskiego, czyli na wprowadzenie do porządku obrad dziewiętnastego posiedzenia punktu dotyczącego rozpatrzenia ustawy o zmianie ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw - druk senacki nr 138 - jako pierwszego punktu porządku obrad. Tak?
(Senator Jerzy Markowski: Nie, jako piątego, żeby był czas do...)
Ale najpierw musi być w ogóle zgoda na wprowadzenie go do porządku obrad.
(Senator Edmund Wittbrodt: Panie Marszałku!)
(Senator Jerzy Markowski: Jako piątego, jako piątego punktu porządku obrad.)
(Rozmowy na sali)
Tak? Bardzo proszę. Kto z państwa senatorów się zgłasza?
Pan senator Wittbrodt.
Senator Edmund Wittbrodt:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku, myślę, że nie powinniśmy łamać pewnych reguł, pewnych zasad, które są już ustalone. Jeżeli więc nie ma wyraźnych, jednoznacznych argumentów za tym, żeby ten punkt rozpatrzyć w trybie pilnym, nagłym, to nie powinniśmy rozszerzać porządku obrad.
Marszałek Longin Pastusiak:
Dziękuję.
Rozumiem więc, że jest sprzeciw wobec tej propozycji, wobec czego poddam wniosek pana senatora Markowskiego pod głosowanie.
Czy marszałek ma prawo posiadać kartę do głosowania? Pytam o to nasz sekretariat, bo zawsze widziałem moją kartę do głosowania tutaj, na miejscu, a teraz...
(Senator Krzysztof Szydłowski: Panie Marszałku, czy mogę w kwestii formalnej?)
Przystępujemy do głosowania...
(Senator Krzysztof Szydłowski: Panie Marszałku, czy mogę jeszcze w kwestii formalnej?)
Chwileczkę... W tej sprawie?
(Senator Krzysztof Szydłowski: Tak.)
Bardzo proszę, Panie Senatorze.
Senator Krzysztof Szydłowski:
Myślę, że sam punkt nie budzi zastrzeżeń, ale popieram tutaj Platformę Obywatelską i Blok "Senat 2001". Gdybyśmy przełożyli ten punkt na jutro, a więc rozpatrzyli go nie jako pierwszy czy piąty, tylko, powiedzmy, po tych zmianach, jako jedenasty, to byłaby to, jak sądzę, właściwa procedura. Bo dzisiaj nie ma potrzeby aż tak nagle go wprowadzać. Ewentualnie niech będzie ostatni.
Marszałek Longin Pastusiak:
Dobrze, ale w tej chwili, ponieważ są zastrzeżenia, poddam ten wniosek pana senatora Markowskiego pod głosowanie.
Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem wniosku pana senatora Markowskiego, aby wprowadzić do porządku dziennego jako punkt... Nie wiadomo, który. Zobaczymy.
(Głos z sali: Piętnasty.)
(Senator Jerzy Markowski: Na przykład jako piętnasty.)
Jako piętnasty, czyli na końcu posiedzenia. Będzie, jak rozumiem, więcej czasu na rozpatrzenie tego. A więc chodzi o punkt dotyczący projektu ustawy o zmianie ustawy o listach zastawnych i bankach hipotetycznych oraz o zmianie...
(Wesołość na sali)
(Głosy z sali: Hipotecznych!)
A co ja powiedziałem?
(Głosy z sali: Hipotetycznych.)
(Oklaski)
Oby się nie okazało, że hipotetycznych. Jest jakieś psychologiczne uzasadnienie tego błędu.
A więc przeczytam jeszcze raz: ustawa o zmianie ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, zawarta w druku senackim nr 138.
Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.
Kto jest za przyjęciem tego wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.
Kto jest przeciw?
Kto wstrzymał się od głosu?
Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania na tablicy.
Na 73 obecnych senatorów 57 głosowało za wnioskiem, 13 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 1)
Stwierdzam, że Senat przyjął propozycję wprowadzenia tego dodatkowego punktu do porządku obrad dziewiętnastego posiedzenia.
(Senator Tadeusz Bartos: Czy mogę?)
Czy ktoś z państwa chce jeszcze zabrać głos w sprawie porządku obrad?
Pan senator Bartos, bardzo proszę.
Senator Tadeusz Bartos:
Panie Marszałku, mam prośbę, żeby punkt dziesiąty porządku obrad przenieść do punktu czwartego, dlatego że są już poprawki, a ta ustawa musi być szybko dostarczona do Sejmu.
(Marszałek Longin Pastusiak: Do punktu czwartego?)
Tak, z punktu dziesiątego do punktu czwartego.
(Marszałek Longin Pastusiak: Może pan przeczyta tytuł ustawy, żebyśmy nie operowali tylko numerami punktów, matematycznie, tylko konkretnymi tytułami ustaw.)
Chodzi o ustawę o zmianie ustawy o regulacji rynku mleka i przetworów mlecznych. Ta ustawa...
Marszałek Longin Pastusiak:
Czyli chodzi o zmianę kolejności?
(Senator Tadeusz Bartos: Tak, o zmianę kolejności, tylko i wyłącznie.)
I to ma się znaleźć w punkcie czwartym?
(Senator Tadeusz Bartos: Tak, w punkcie czwartym, ze względu na to, że ta ustawa wchodzi w życie z dniem 1 lipca bieżącego roku.)
Rozumiem, że rozpatrzenie tego wcześniej spowoduje, że mleko nam nie skwaśnieje.
(Senator Tadeusz Bartos: Tak, bo mleko może skwaśnieć.)
Proszę państwa, czy są zastrzeżenia do tej propozycji?
Nie ma. Dziękuję bardzo. Rozumiem, że Wysoka Izba przyjęła ten wniosek.
(Senator Andrzej Jaeschke: Jeszcze ja, Panie Marszałku.)
Tak, pan senator Jaeschke.
Senator Andrzej Jaeschke:
Panie Marszałku, chciałbym prosić o przeniesienie punktu czwartego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej, na dowolną porę w dniu jutrzejszym, ponieważ pani senator Serocka, która jest sprawozdawcą Komisji Ustawodawstwa i Praworządności, w tej chwili reprezentuje Senat na posiedzeniu Trybunału Konstytucyjnego. Została ona wyznaczona do tej roli przez komisję. Proszę więc o przeniesienie tego punktu na jutro, czyli na czwartek.
Marszałek Longin Pastusiak:
Chciałbym tylko sprostować, że nie wyznaczyła jej komisja, lecz marszałek Senatu.
(Senator Andrzej Jaeschke: Oczywiście, marszałek Senatu.)
Dziękuję bardzo.
Rozumiem, że nieobecność pani senator Serockiej jest usprawiedliwiona. Myślę, że nie będzie sprzeciwu w przypadku wniosku, który przedstawił pan senator Jaeschke.
Sprzeciwu nie słyszę.
Czy są jeszcze jakieś inne uwagi dotyczące porządku obrad? Nie. Dziękuję.
Stwierdzam, że Senat zatwierdził porządek obrad dziewiętnastego posiedzenia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej piątej kadencji.
Informuję, że głosowania w sprawie rozpatrywanych ustaw zostaną przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.
Nie mogę się oprzeć, żeby powiedzieć jeszcze jedną uwagę. Chodzi o to, żebyśmy unikali takiej sytuacji, jaka miała miejsce dzisiaj, czyli tego, że państwo senatorowie w ostatniej chwili zgłaszają różne propozycje. To komplikuje pracę naszego sekretariatu. Zawsze jest aż nadto czasu na to, żeby się zastanowić nad ewentualnymi zmianami kolejności czy nad wprowadzeniem nowych punktów do porządku obrad. To pozwoli nam normalnie i spokojnie pracować oraz przewidzieć, o której będziemy rozpatrywali na posiedzeniu dany punkt. Jesteśmy izbą refleksji, więc dajmy sobie czas na refleksję.
Jest pytanie sekretariatu, który to ma być punkt, ale myślę, że ważne jest tylko to, aby był on rozpatrywany jutro.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu pierwszego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks celny.
Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm 23 maja. Do Senatu trafiła następnego dnia, czyli 24 maja. Zgodnie z naszym regulaminem w dniu 28 maja skierowałem ją do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.
Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 121, a sprawozdanie komisji w druku nr 121A.
Proszę sprawozdawcę Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, pana senatora Mieczysława Mietłę o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji.
Bardzo proszę, Panie Senatorze.
Senator Mieczysław Mietła:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Szanowni Państwo!
Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie z posiedzenia Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, na którym rozpatrzono uchwaloną przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 23 maja 2002 r. ustawę o zmianie ustawy - Kodeks celny. Jest to druk nr 121.
Ustawa ta jest jedną z ustaw związanych z rządowym programem "Przedsiębiorczość - Rozwój - Praca" i stanowi rezultat prac Sejmu nad projektem rządowym wniesionym w dniu 10 kwietnia bieżącego roku.
Nowelizacja dotyczy instytucji kaucji, od złożenia której Rada Ministrów może uzależnić wydanie pozwolenia na przywóz towarów w ramach kontyngentu taryfowego. Proponowany projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks celny ma na celu szczegółowe uregulowanie spraw zwrotu kaucji oraz dostosowanie przepisów ustawy do uregulowań obowiązujących w tym zakresie w krajach Unii.
Dotychczasowe rozwiązania nie określały zasad zwrotu wniesionej kaucji. Art. 14 §6l kodeksu celnego określał jedynie, że w razie zrealizowania pozwolenia w wysokości mniejszej niż 95% ogólnej ilości lub wartości towaru objętego pozwoleniem kaucja ulega w całości przepadkowi na rzecz skarbu państwa. Wprowadzona przez Sejm zmiana spowoduje, że w przypadku zrealizowania pozwolenia w wysokości powyżej 95% ilości lub wartości towaru nastąpi zwrot całej kaucji. Jeżeli pozwolenie zostanie wykorzystane w wysokości mniejszej niż 5% ilości lub wartości towaru objętego pozwoleniem, kaucja ulegnie w całości przepadkowi na rzecz skarbu państwa. Jeżeli jednak nastąpi realizacja pozwolenia w wysokości większej niż 5%, ale mniejszej niż 95% ogólnej ilości lub wartości towaru objętego pozwoleniem, kaucja ulegnie przepadkowi na rzecz skarbu państwa proporcjonalnie do niewykorzystanej ilości lub wartości towaru objętego pozwoleniem.
Przedmiotowa regulacja spowoduje także, że sprawy wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy będą podlegały rozpatrzeniu według omawianej ustawy, co - podobnie jak i inne przepisy zaproponowane w tym projekcie - jest korzystniejsze dla przedsiębiorców.
Ustawa dodaje także przepis dotyczący zwrotu kaucji, w myśl którego zwrot kaucji następuje w kwocie nominalnej, bez odsetek, w terminie trzydziestu dni od momentu złożenia kompletnych dokumentów dotyczących wykorzystania udzielonego pozwolenia. Szczegółowe zasady oraz tryb zwrotu kaucji ma określić minister właściwy do spraw gospodarki na podstawie rozszerzonej delegacji do wydania rozporządzenia. Rozporządzenie to ma kompleksowo objąć zasady, tryb pobierania i zwrotu kaucji, termin wnoszenia kaucji oraz formę i walutę, w jakiej może być wnoszona kaucja.
Członkowie komisji wnikliwie analizowali zapisy rozpatrywanej ustawy i niejednokrotnie w dyskusji i zapytaniach odnosili się do aktów prawnych i rozporządzeń regulujących problemy związane z importem towarów spożywczych i rolnych. Strona rządowa szczegółowo odpowiadała na stawiane pytania, między innymi dotyczące zezwoleń, czyli tego, kto może wystąpić o przyznanie zezwolenia na kontyngent taryfowy, jakie są zasady przyznawania zezwoleń, w jakich warunkach można odmówić wydania pozwolenia i w jakim stopniu wykorzystywane były zezwolenia wydawane na podstawie dotychczas obowiązujących przepisów.
Szanowni Państwo, ze względu na to, że proponowane zmiany ustawy - Kodeks celny są korzystne dla przedsiębiorców, obniżają ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej oraz dają szansę wejścia na rynek obrotu produktami i towarami nowym podmiotom bez narażania się na duże straty, Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych popiera w pełni przedłożone zmiany i wnosi o przyjęcie ustawy - Kodeks celny bez poprawek. Stanowisko komisji jest zawarte w druku senackim nr 121A. Dziękuję za uwagę.
Marszałek Longin Pastusiak:
Dziękuję panu senatorowi sprawozdawcy.
Panie Senatorze, proszę o pozostanie na miejscu, bo przed przystąpieniem do dyskusji możemy zadawać pytania panu senatorowi sprawozdawcy. Pytanie zadajemy z miejsca, a trwa ono nie dłużej niż minutę.
Przypominam regulaminowe wymogi i zapytuję, czy ktoś z państwa senatorów chciałby zadać pytanie.
Pan senator Wittbrodt.
Senator Edmund Wittbrodt:
Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.
Mam następujące pytania. Czy w czasie posiedzenia komisji była również dyskusja na temat tego, jak duży jest to problem? Czy to jest kwestia naszego dopasowania się do przepisów unijnych, czy raczej problem rzeczywisty, bo na przykład w tylu a tylu procentach przypadków taka kaucja przepadała?
Senator Mieczysław Mietła:
Na to pytanie nie jestem w stanie odpowiedzieć, ponieważ komisja tym się nie zajmowała. Sądzę, że na tak szczegółowe pytanie będzie w stanie odpowiedzieć obecny na sali przedstawiciel rządu.
Marszałek Longin Pastusiak:
Dziękuję.
Czy są inne pytania? Nie widzę zgłoszeń.
Dziękuję panu senatorowi.
(Senator Mieczysław Mietła: Dziękuję.)
Przypominam, że rozpatrywana ustawa była projektem rządowym i że do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister finansów.
Serdecznie witam w naszej Izbie podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów, pana ministra Tomasza Michalaka, oraz dyrektora Departamentu Ceł w tymże ministerstwie, pana Roberta Kwaśniaka.
Chciałbym zapytać obu przedstawicieli rządu, czy zechcą wypowiedzieć się na temat rozpatrywanej ustawy.
(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Tomasz Michalak: Panie Marszałku, tylko...)
Prosimy tutaj, Panie Ministrze. Już wielokrotnie mówiłem, że lubimy patrzeć prosto w oczy przedstawicielom rządu.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Tomasz Michalak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo!
Jeśli można, chciałbym udzielić odpowiedzi na zadane pytanie. Dotąd nasze ustawy nie określały bardzo szczegółowo zasad zwrotu kaucji, trudno więc powiedzieć, czy jest to duży problem. Tym niemniej, sądząc po wykorzystaniu niektórych kontyngentów, taki problem rzeczywiście istnieje i gdyby utrzymać zasady przyjęte wcześniej, kaucja przepadałaby w całości. W istocie to rozwiązanie jest postulowane przez środowiska gospodarcze. Polega ono na dostosowaniu naszych przepisów do wymogów unijnych i w całości jest korzystne dla podmiotów teraz oraz będzie korzystne w przyszłość.
W istocie, gdyby popatrzeć na wykorzystanie niektórych kontyngentów, sięgające 20, 30, 50%, przepadek kaucji w całości byłby dla podmiotów niekorzystny. Tak jak powiedziałem, w tej chwili porządkujemy przepisy i w ramach pakietu "Przedsiębiorczość - Rozwój - Praca" realizujemy ten postulat środowisk gospodarczych. Dziękuję bardzo.
Marszałek Longin Pastusiak:
Dziękuję, Panie Ministrze.
Proszę o pozostanie jeszcze chwileczkę na mównicy, bo zgodnie z naszym regulaminem mogą teraz paść krótkie pytania panów senatorów, zadawane z miejsca.
Bardzo proszę, Panie Senatorze.
Senator Jan Szafraniec:
Panie Ministrze, chciałbym się upewnić, czy dobrze wyciągam wnioski. Jeżeli importer sprowadzi do Polski towary w ilości stosownej do zapłaconej kaucji, to kaucja zostanie mu zwrócona, jeśli zaś nie wywiąże się z tego zobowiązania, to z kaucji zostanie potrącone tyle, w jakim stopniu nie wywiązał się z importu. Czy dobrze to rozumiem?
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Tomasz Michalak:
Panie Senatorze, w przypadku ilości do 5% kaucja przepada w całości. Jest to element mobilizujący, który pozwala na zabezpieczenie się przed sytuacją blokowania całości kontyngentu przez jeden z podmiotów. Jest to przepis sankcyjny, porządkujący, ale jednocześnie - tak jak powiedziałem - dający szanse równego podejścia do kontyngentów ze strony wszystkich podmiotów. W zakresie 6-94% kaucja jest rozliczana proporcjonalnie, tak aby nie blokować więcej środków, niż środki proporcjonalne do tego, co podmiot realnie zaimportował w ramach kontyngentu. Powyżej 95% kaucja jest oczywiście rozliczana w całości. Zwykle te różnice są już tak niewielkie, że dla podmiotu nie ma to istotnego znaczenia i wymiaru finansowego.
Marszałek Longin Pastusiak:
Dziękuję.
Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zadać pytanie panu ministrowi? Nie widzę zgłoszeń.
Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.
(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Tomasz Michalak: Dziękuję.)
Dziękuję. Otwieram dyskusję.
Przypominam o wymogach regulaminowych, a więc o konieczności zapisywania się do głosu u senatora prowadzącego listę mówców oraz o obowiązku składania podpisanych wniosków o charakterze legislacyjnym do marszałka Senatu. Wnioski te muszą być złożone na piśmie do zamknięcia dyskusji.
Komisja będzie rozpatrywać tylko te wnioski, które zostały złożone do marszałka Senatu na piśmie do zamknięcia dyskusji.
W tej chwili pan senator sekretarz przekazuje mi pustą listę mówców. Nikt się nie zapisał, nikt nie zgłosił żadnych wniosków legislacyjnych.
Dla porządku chciałbym zapytać państwa senatorów, czy ktoś chce zabrać głos w dyskusji? Nie widzę chętnych. Dziękuję.
W tej sytuacji zamykam dyskusję.
Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks celny zostanie przeprowadzone w czwartek rano lub pod koniec posiedzenia Senatu.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu drugiego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zniesieniu Generalnego Inspektora Celnego, o zmianie ustawy o kontroli skarbowej oraz o zmianie niektórych innych ustaw.
Ustawa ta została uchwalona przez Sejm 7 czerwca bieżącego roku. Do naszej Izby trafiła 11 czerwca. Zgodnie z regulaminem 11 czerwca ten projekt ustawy skierowałem do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.
Sprawozdanie to zawarte jest w druku nr 139A, a tekst ustawy państwo senatorowie mają w druku nr 139.
Proszę sprawozdawcę Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, pana senatora Władysława Mańkuta o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji.
Bardzo proszę, Panie Senatorze.
Senator Władysław Mańkut:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!
Przedkładana ustawa o zniesieniu Generalnego Inspektora Celnego, o zmianie ustawy o kontroli skarbowej oraz o zmianie niektórych innych ustaw realizuje przepisy ustawy z dnia 1 marca 2002 r. o zmianach w organizacji i funkcjonowaniu centralnych organów administracji rządowej i jednostek im podporządkowanych oraz o zmianie niektórych ustaw, przesądzającej o zniesieniu z dniem 30 czerwca 2002 r. centralnego organu administracji rządowej, czyli Generalnego Inspektora Celnego.
Proponowane zmiany są kolejnym, po zniesieniu Głównego Urzędu Ceł, etapem na drodze do kompleksowej reorganizacji służb skarbowych w skali całego kraju, która dokonała się z dniem 1 stycznia bieżącego roku.
Priorytetowym celem ustawy jest połączenie pionów kontroli skarbowej i celnej w ramach jednej struktury. Ustawa nie tworzy nowej instytucji. Przenosi większość uprawnień inspekcji celnej do uprawnień kontroli skarbowej i wyposaża ją w narzędzia oraz środki pozwalające na realizację przypisanych jej nowych zadań. Funkcjonowanie kontroli skarbowej w nowym kształcie będzie oparte na dotychczasowej bazie i strukturach obu służb. Tym samym ustawa, nawiązując do rządowego programu wsparcia przedsiębiorczości znanego pod nazwą "Przede wszystkim przedsiębiorczość", ujednolica system kontroli państwa w obszarach skarbowym i celnym. Dzięki przyjętym w niej rozwiązaniom prowadzenie kontroli wiązać się będzie z mniejszym obciążeniem kontrolowanego, a inspektor kontroli skarbowej utraci rolę jednoosobowego organu orzekającego.
Kolejnym celem ustawy jest poszerzenie katalogu zadań Służby Celnej oraz poszerzenie odpowiednio zakresu jej uprawnień tak, aby mogła ona sprostać stawianym jej wymaganiom w zakresie zwalczania negatywnych zjawisk w międzynarodowym obrocie towarowym. Ustawa poszerza zakres zadań Służby Celnej o nowe zadania, polegające na walce z przestępczością w zakresie nielegalnego obrotu z zagranicą środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi, bronią i materiałami jądrowymi i promieniotwórczymi oraz wprowadzania na polski obszar celny odpadów szkodliwych i substancji chemicznych.
W celu umożliwienia skutecznej realizacji powyższego zadania Służba Celna, dzięki wprowadzeniu do kodeksu celnego nowych przepisów, otrzymuje między innymi uprawnienia do dokonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych i stosowania przesyłki niejawnie nadzorowanej. Stosowne czynności operacyjno-rozpoznawcze i niejawne nadzorowanie przemieszczania, przechowywania i obrotu przedmiotami przestępstwa, a także dysponowanie funduszem operacyjnym umożliwią ujawnienie potencjalnego odbiorcy przemycanych towarów już we wczesnym stadium postępowania przygotowawczego oraz pozwolą na penetrację środowisk przestępczych. Przyznanie Służbie Celnej uprawnień do stosowania środków przymusu bezpośredniego ma na celu zapewnienie funkcjonariuszom celnym należytego poziomu bezpieczeństwa podczas wykonywania czynności służbowych.
Niniejszą ustawą znosi się centralny organ administracji rządowej, jakim jest generalny inspektor celny, oraz likwiduje się urząd obsługujący ten organ, to znaczy Generalny Inspektorat Celny. Zniesienie tego wymienionego centralnego organu administracji pociąga za sobą konieczność zniesienia organu terenowego, jakim jest regionalny inspektor celny, jak również likwidację urzędów go obsługujących, czyli regionalnych inspektoratów celnych. Znosi się również inspektorów kontroli skarbowej jako organy kontroli skarbowej. Dotychczasowe zadania i kompetencje Inspekcji Celnej, poza ściśle określonymi wyjątkami, przechodzą do zakresu działania organów kontroli skarbowej, a zadania i kompetencje inspektorów kontroli skarbowej w zakresie postępowania kontrolnego przyjmują odpowiednio: generalny inspektor kontroli skarbowej oraz dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej.
Ustawa poszerza zakres działania kontroli skarbowej, dodając nowe zadania, takie jak zapobieganie i ujawnianie zjawisk korupcji wśród osób zatrudnionych lub pełniących służbę w jednostkach organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych oraz kontrola gospodarowania środkami pochodzącymi z Unii Europejskiej i międzynarodowych instytucji finansowych. W celu realizacji tych zadań kontrola skarbowa uzyskuje dodatkowe narzędzia prawne. I tak na przykład walka z korupcją możliwa będzie poprzez kontrolę oświadczeń o stanie majątkowym osób zatrudnionych lub pełniących służbę w jednostkach organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych. Wyposażenie kontroli skarbowej w środki ograniczające wolności obywatelskie, na przykład prawo do zatrzymania osoby czy też pojazdu, jest związane z koniecznością zapewnienia możliwości sprawnego i efektywnego działania kontroli skarbowej, która przejęła szereg zadań wykonywanych dotychczas przez znoszoną Inspekcję Celną. Zagwarantowana jest jednocześnie kontrola prokuratorska nad stosowaniem tych środków, co może skutkować wszczęciem odpowiedniego postępowania.
Specyfika przyjętych przez kontrolę skarbową zadań Inspekcji Celnej wymaga wykonywania niektórych czynności służbowych w umundurowaniu czy też przy użyciu oznakowanych pojazdów służbowych. Stało się zatem niezbędne określenie wyspecjalizowanych komórek organizacyjnych kontroli skarbowej. Zatrudnieni w nich inspektorzy i pracownicy będą uprawnieni do wykonywania czynności służbowych w umundurowaniu oraz do używania w określonych sytuacjach środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej. Należy podkreślić, że uprawnienia do między innymi zatrzymywania osób i pojazdów oraz używania środków przymusu bezpośredniego i broni palnej przysługują nielicznej grupie inspektorów i pracowników zatrudnionych w wyodrębnionych komórkach organizacyjnych kontroli skarbowej. Ogólną zasadą pozostaje zatem cywilny charakter tej instytucji. Przyjęcie powyższych rozwiązań w żaden sposób nie spowoduje utworzenia odrębnej, licznej formacji policyjnej.
Zgodnie z założeniami ustawy, po wprowadzeniu zmian organami kontroli skarbowej będą: minister właściwy do spraw finansów publicznych jako naczelny organ kontroli skarbowej, generalny inspektor kontroli skarbowej jako organ wyższego stopnia nad dyrektorami urzędów kontroli skarbowej, a także dyrektor urzędu kontroli skarbowej. W konsekwencji decyzji wymiarowych nie będzie wydawał inspektor, lecz dyrektor urzędu jako organ kontroli skarbowej. Rozproszone dotychczas kompetencje władcze i decyzyjne zostaną przekazane węższej grupie podmiotów, co powinno korzystnie wpłynąć na poprawność merytoryczną i formalną rozstrzygnięć wydawanych w zakresie zobowiązań podatkowych.
W zakresie kontroli celnej uprawnienia do wydawania decyzji wymiarowych pozostają w gestii organów celnych.
Propozycja zmian w rozdziale 3b ustawy o kontroli skarbowej, czyli w rozdziale "Szczególny nadzór podatkowy", wynika z konieczności ustawowego uregulowania obowiązków nakładanych na podatników w związku z wykonywaniem czynności szczególnego nadzoru podatkowego - mowa o tym w art. 84 i art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zmiany w rozdziale 3b są zatem w znacznej części wynikiem przeniesienia do ustawy materii regulowanych dotąd aktem wykonawczym, to jest rozporządzeniem ministra finansów z 16 lipca 1997 r. w sprawie zakresu i zasad wykonywania szczególnego nadzoru podatkowego. Rozdział ten w swoim nowym brzmieniu zawiera między innymi definicję stałego nadzoru, katalog uprawnień pracownika szczególnego nadzoru podatkowego oraz obowiązki podmiotu kontrolowanego; uwzględnia on również szereg zmian redakcyjnych niezbędnych z punktu widzenia prawidłowości legislacji.
Wysoka Izbo, senacka Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych rozpatrzyła tę ustawę na swoim posiedzeniu 13 czerwca i postanowiła rekomendować ją Senatowi bez uwag, co zawarto w druku senackim nr 139A. I o to właśnie wnoszę.
Marszałek Longin Pastusiak:
Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.
Przed przystąpieniem do dyskusji możemy zadawać pytania senatorowi sprawozdawcy. Bardzo proszę, czy ktoś z państwa senatorów takie pytanie zgłasza? Nie widzę chętnych.
A więc dziękuję bardzo, Panie Senatorze.
Przypominam, że ustawa, którą właśnie rozpatrujemy, jest rządowym projektem ustawy. Do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac senackich upoważniony został minister finansów. Witałem już obecnych na naszym posiedzeniu podsekretarza stanu w tym resorcie, pana ministra Michalaka, oraz pana dyrektora Kwaśniaka. Ale chciałbym powiedzieć, że obecny tutaj i upoważniony do udzielania odpowiedzi na pytania państwa senatorów jest także generalny inspektor celny pan Andrzej Anklewicz, którego serdecznie witam.
Chciałbym zapytać przedstawicieli rządu, czy chcieliby się wypowiedzieć w sprawie rozpatrywanej ustawy.
(Generalny Inspektor Celny Andrzej Anklewicz: Ależ oczywiście, Panie Marszałku.)
Zapraszam pana ministra Anklewicza tutaj, na trybunę.
Generalny Inspektor Celny
Andrzej Anklewicz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo!
Z upoważnienia prezesa Rady Ministrów chciałbym zarekomendować Wysokiej Izbie ustawę o zniesieniu Generalnego Inspektora Celnego. A więc, jakkolwiek by to brzmiało, wnoszę o zniesienie siebie jako organu i o rozwiązanie mojego urzędu, ale wnoszę o to z pełnym przekonaniem.
Jak państwo pamiętacie, urząd generalnego inspektora celnego powstawał w bardzo długich procedurach legislacyjnych - bo kilka lat temu procedura legislacyjna w Sejmie trwała ponad dwa i pół roku - i był przedmiotem bardzo długich dyskusji. Po pięciu latach istnienia tego urzędu przeprowadzono analizę efektywności jego działania i na podstawie tej analizy rząd doszedł do wniosku, iż formuła działania tego urzędu w dotychczasowym kształcie się nie sprawdziła, należy więc ten organ znieść, zaś wszelkie jego uprawnienia, pakiet doświadczeń, wiedzy, zasoby ludzkie i informacyjne należy wnieść do urzędów kontroli skarbowej. A zatem urzędy kontroli skarbowej należy wzbogacić dotychczasowymi uprawnieniami Inspekcji Celnej.
Ta analiza kilkuletniego okresu działania wykazała, że w ciągu pięciu lat nie stworzono struktury organizacyjnej w skali państwa. W dziesięciu województwach powołano regionalne inspektoraty celne, w tym w trzech kadłubowo; w trzech województwach funkcjonowały grupy piętnasto-, szesnastoosobowe, ale naprawdę trudno sobie wyobrazić, żeby na przykład w województwie pomorskim czy dolnośląskim piętnastoosobowa grupa funkcjonariuszy Inspekcji Celnej mogła skutecznie walczyć z zorganizowanym przemytem, z wszelkimi patologiami w obrębie obrotu towarowego z zagranicą; w sześciu województwach, a więc w większości, takiej struktury w ogóle nie było. Nie mnie oceniać, dlaczego do tego doszło - taki stan po prostu był.
W ciągu pięciu lat istnienia tej formacji wydano na nią z budżetu państwa ponad 87 milionów zł, a efektywnie przyniosła ona w wyniku przeprowadzonych kontroli, powtórnych kontroli celnych, dochodzeń itd. 19 milionów 500 tysięcy zł. A więc kosztowała cztery razy więcej niż wniosła. Chciałbym przypomnieć, że w urzędach kontroli skarbowej, z którymi będziemy łączyć Inspekcję Celną, proporcja efektywności jest nie tylko odwrotna, lecz o wiele wyższa, bo te urzędy z każdej wniesionej do nich złotówki dają co najmniej 8 zł przychodu do skarbu państwa. A więc jest to całkowicie nieporównywalne.
W strukturze obecnie jest zatrudnionych czterystu siedmiu pracowników i funkcjonariuszy, w tym dwustu osiemdziesięciu funkcjonariuszy Inspekcji Celnej.
Znosząc Inspekcję Celną, postanowiono zaproponować taką formułę, by 85% jej uprawnień przenieść do urzędów kontroli skarbowej, 10% - do Służby Celnej, zaś 5% tych uprawnień znieść.
Jeżeli pan marszałek pozwoli, zacząłbym od tego, co zostało zniesione, bo to jest najprostsze. Zniesiono tylko jedno uprawnienie, jeden obowiązek, mianowicie obowiązek ochrony fizycznej urzędów celnych i funkcjonariuszy celnych na ich żądanie, w wypadku takiej potrzeby, gdyby czuli się oni zagrożeni. W związku z tym, że służbie celnej przyznaje się prawo do stosowania środków przymusu bezpośredniego, oprócz prawa do posiadania broni, strona rządowa doszła do wniosku, że żadna służba zewnętrzna nie musi już realizować tego obowiązku w stosunku do służby celnej.
Do Służby Celnej przeniesiono obowiązek i uprawnienie do ścigania przestępczości przemytniczej, to znaczy związanej z przemytem narkotyków, materiałów promieniotwórczych i broni. Strona rządowa doszła do wniosku, że nie można nakładać tego obowiązku na urzędy kontroli skarbowej, które z samej natury zajmują się inną problematyką. Nie wydawało się stronie rządowej, by ściganie przestępczości granicznej właśnie w tym specyficznym zakresie, a więc jeśli chodzi o narkotyki, broń i materiały promieniotwórcze, miało należeć do zadań kontroli skarbowej. Oczywiste było to, że powinni zajmować się tym celnicy i dlatego ten obowiązek został nałożony na Służbę Celną.
W związku z tym obowiązkiem ścigania i zwalczania tego rodzaju przestępczości postanowiono dać Służbie Celnej uprawnienia do stosowania środków operacyjnych, czyli uprawnienia operacyjne. Nawiasem mówiąc, jest to standard obowiązujący we wszystkich państwach Wspólnoty Europejskiej, oprócz, o ile pamiętam, Danii - jedynym wyjątkiem są tutaj służby duńskie, które nie mają tego rodzaju uprawnień, a wszystkie pozostałe państwa przyznały swoim służbom celnym tego rodzaju uprawnienia. Tak więc to właśnie one zajmują się czynnym zwalczaniem przemytu z użyciem także środków operacyjnych i mają uprawnienia policyjne.
W związku z przyjmowaniem Polski do Wspólnoty Europejskiej oczywiste było to, że uprawnienia naszej Służby Celnej, która od 2004 r. będzie działała na rzecz Wspólnoty Europejskiej, muszą być identyczne z uprawnieniami służb celnych innych państw, muszą być kompatybilne.
Wszystkie pozostałe uprawnienia Inspekcji Celnej zostały przeniesione do urzędów kontroli skarbowej. Chciałbym to bardzo mocno podkreślić, dlatego że w toku dyskusji nad ustawą bardzo często podnoszono taki oto argument, że minister finansów tworzy policyjną formację, umundurowaną, uzbrojoną itd., itd., itd. Podkreślam to dlatego, by powiedzieć bardzo wyraźnie, że minister finansów miał taką formację, była nią Inspekcja Celna, która była umundurowana, uzbrojona, miała pełne prawa do stosowania środków przymusu, posiadała broń, mogła zatrzymywać i przeszukiwać samochody, dokonywać przeszukania osoby i bagażu itd. I te uprawnienia siłą rzeczy zostały przeniesione do kontroli skarbowej. Jak mówię, przeniesione zostały zadania, zatem uprawnienia poszły za zadaniami.
Chciałbym zwrócić uwagę Wysokiej Izby, iż dotychczasowe zadania kontroli skarbowej - oprócz tych, które przeniesiono z Inspekcji Celnej, czyli powtórnej kontroli międzynarodowego ruchu towarowego - zostały poszerzone o elementy walki z korupcją w aparacie podległym ministrowi finansów. Ta walka z korupcją wyraża się między innymi w obowiązku kontroli oświadczeń majątkowych aparatu podległego ministrowi finansów, a z tytułu innych ustaw składa je ponad osiemnaście tysięcy osób.
Ponadto bardzo wyraźnie jest określony obowiązek i uprawnienia kontroli skarbowej do kontroli przepływu środków pomocowych z Unii Europejskiej. Przedstawiciele Unii Europejskiej wielokrotnie zwracali nam uwagę na to, że ze względu na wielkość przepływu tych środków, obecnie i w przyszłości, trzeba bardzo precyzyjnie określić procedury kontroli w tym względzie. I ten obowiązek jest nałożony na kontrolę skarbową.
Wywiązując się z zobowiązań rządu wobec środowisk gospodarczych, które wielokrotnie zwracały uwagę na niezręczność sytuacji, w której inspektorzy kontroli skarbowej byli jednoosobowymi organami podatkowymi w Polsce, postanowiono zmienić tę sytuację i pozbawić inspektorów kontroli skarbowej tego uprawnienia. Będzie ono przeniesione na dyrektorów urzędów kontroli skarbowej, którzy działają w strukturze administracyjnej państwa pokrywającej się z układem wojewódzkim, a więc są kimś w rodzaju dyrektorów wojewódzkich urzędów kontroli skarbowej. To dyrektorzy będą teraz organem decydującym, nie będzie już więc takich sytuacji jak wtedy, kiedy dwa tysiące sześciuset pięćdziesięciu inspektorów powodowało w niekiedy dwa tysiące sześćset pięćdziesiąt interpretacji prawa. Organem tym będzie dyrektor urzędu kontroli skarbowej i oczywiście generalny inspektor kontroli skarbowej.
Tyle wprowadzenia ze strony rządowej, Panie Marszałku.
Marszałek Longin Pastusiak:
Dziękuję bardzo.
Chciałbym zapytać państwa senatorów, czy ktoś chciałby zadać z miejsca krótkie, trwające minutę, pytanie generalnemu inspektorowi celnemu, panu Anklewiczowi.
Bardzo proszę, Panie Senatorze.
Senator Kazimierz Pawełek:
Dziękuję, Panie Marszałku.
Panie Generale, chciałbym zadać pewne pytanie. Targa mną pewna wątpliwość. Czy w okresie, kiedy narasta przemyt, kiedy są zorganizowane gangi przemytnicze, rozdzielenie kompetencji ściśle określonego organu na dwie części, na urząd ochrony skarbowej i urząd celny, nie spowoduje, że będzie można łatwiej się przecisnąć między oczkami tej sieci? Część uprawnień znajdzie się po tej, a część po tamtej stronie, więc może zaistnieć taka nieco kelnerska sytuacja, że to kolega, a nie ja... Czy pan nie ma takiej wątpliwości?
Generalny Inspektor Celny
Andrzej Anklewicz:
Panie Senatorze, nie, ja nie mam takiej wątpliwości. Chciałbym zwrócić uwagę na to, że uprawnienie do zwalczania przemytu tych określonych towarów - towarów w cudzysłowie, bo trudno to nazwać towarem - właśnie narkotyków, broni, materiałów radioaktywnych, przechodzi z czterystuosobowej formacji, która nie miała struktur ogólnopolskich, na czternastotysięczną formację celną, która ma bardzo bogate struktury ogólnopolskie i która bardzo szybko zbuduje w swoich strukturach pion operacyjny, od 1 stycznia 2003 r. Ponadto zwalczaniem tego rodzaju przestępczości nadal zajmuje się przecież Policja, Urząd Ochrony Państwa, Straż Graniczna. W historii działania Inspekcji Celnej w tym zakresie, o którym teraz mówię, praktycznie nie zrealizowano efektywnie żadnej sprawy procesowej. Ta formacja w tym aspekcie się nie sprawdziła. Pozostałe uprawnienia dotyczące zwalczania różnych patologii obrotu towarowego z zagranicą zostały jednak utrzymane. Nadal będziemy robili powtórne kontrole celne, będziemy mieli prawo wejść do wszystkich podmiotów gospodarczych, które realizują obrót z zagranicą, mało tego, będziemy mogli realizować także kontrole w tranzycie, czego do tej pory nie robiliśmy. A więc uprawnienia zostały tutaj wzbogacone.
O wiele większa będzie też efektywność tych kontroli, gdyż do tej pory było tak, że do danego przedsiębiorcy, do danego podmiotu gospodarczego przychodziła inspekcja celna, sprawdzała coś tam, a za dwa miesiące, za dwa tygodnie, za dwa dni czy za pół roku była tam kontrola skarbowa i badano też dokumenty finansowe. Teraz do tego przedsiębiorcy przyjdzie jedna ekipa. Moc przerobowa też będzie o wiele większa. Chciałbym przypomnieć, że w urzędach kontroli skarbowej w tej chwili zatrudnionych jest ponad osiem tysięcy ludzi. Te urzędy mają bardzo mocno rozbudowaną sieć; w województwach pracuje po kilkuset pracowników i inspektorów kontroli skarbowej, w Warszawie ponad tysiąc, w dużych województwach po siedmiuset - ośmiuset, w tak zwanych mniejszych województwach minimum trzystu - czterystu. Cała formacja, którą kieruję, liczyła czterystu pracowników, a tu w najmniejszym województwie mamy trzystu - czterystu. A więc w pierwszym okresie - i takie mamy uzgodnienie z dyrektorami kontroli skarbowej - wszystkie aktualnie realizowane kontrole skarbowe, wszystkie planowane w drugim półroczu kontrole skarbowe zostaną wzbogacone o aspekt celny. O ile myśmy do tej pory mogli zrealizować kilkaset kontroli w aspekcie celnym w ciągu roku, to teraz będziemy mogli zrealizować kilka tysięcy takich kontroli. Jestem przekonany, że efektywność będzie tu o wiele większa.
Marszałek Longin Pastusiak:
Dziękuję.
Czy są dalsze pytania?
Pan senator Suchański, proszę bardzo.
Senator Jerzy Suchański:
Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.
Mam następujące pytanie: czy w ślad za zmianą omawianej ustawy pójdzie zmiana dotycząca wynagradzania pracowników, inspektorów, którzy na dzień dzisiejszy, i nie tylko moim zdaniem, są wynagradzani w takim układzie deczko patologicznym? Niech świadczy o tym chociażby fakt, że niezależnie od ostatecznego wyniku kontroli, ostatecznego rozstrzygnięcia, niekiedy przez Naczelny Sąd Administracyjny, przysługują im wynagrodzenia z tak zwanych środków specjalnych dla pracowników urzędu. Później się okazuje, że te zwracane pieniądze jednak nie są dla pracowników. Powoduje to niekiedy jakby polowanie na wynik, a nie na właściwe rozwiązanie problemu. Są na to przykłady, sami dyrektorzy urzędów podnoszą ten temat. Mnie chodzi o to, czy również taką zmianę przewiduje się w najbliższym czasie.
Generalny Inspektor Celny
Andrzej Anklewicz:
Panie Senatorze, oczywiście ta sytuacja jest znana. W Inspekcji Celnej było tak, że stosowna nagroda ze środka specjalnego była wypłacana dopiero do pełnym uprawomocnieniu się decyzji. I taka zasada zostanie wprowadzona w urzędach kontroli skarbowej, bo oczywiście tutaj zgadzam się z panem, ta sytuacja jest patologiczna. W wyniku orzeczenia pierwszej instancji zostawała wpłacona pewna kwota, żeby odwołać się, trzeba było ją wpłacić; po wpłaceniu kwoty inspektor kontroli skarbowej brał stosowną nagrodę ze środka specjalnego, a w drugiej instancji, jeśli przedsiębiorca czy podmiot sprawę wygrywał, to pieniądze trzeba było zwracać. Ale tych pieniędzy, które wziął inspektor kontroli skarbowej, już nikt nie mógł mu odebrać. Oczywiście od tej praktyki zdecydowanie odejdziemy, ona nie może być kontynuowana.
Marszałek Longin Pastusiak:
Dziękuję bardzo.
Pani senator Irena Kurzępa.
Senator Irena Kurzępa:
Panie Inspektorze, z pańskiej wypowiedzi wynika, że tę strukturę należy zlikwidować. Chciałam zapytać, czy w związku z tym rząd analizował, jakie będą z tego korzyści finansowe? A może zmniejszenie etatów? Bo rozumiem, że nastąpi przeniesienie kompetencji na inne urzędy. Czy w związku z tym będą miały tu miejsce jakieś wymierne oszczędności finansowe?
Generalny Inspektor Celny
Andrzej Anklewicz:
Szanowna Pani Senator, sytuacja jest w tej chwili taka, że ta struktura, czyli Generalny Inspektorat Celny wraz z terenowymi, regionalnymi inspektoratami celnymi, ma określony budżet, zapewniony w ustawie budżetowej do końca roku, to jest 26 milionów zł. Jeżeli Wysoka Izba zaakceptuje tę zmianę, wyrazi pozytywne stanowisko w stosunku do tej ustawy i ustawa wejdzie w życie z dniem 1 lipca, to wszyscy pracownicy regionalnych inspektoratów zostaną przeniesieni do urzędów kontroli skarbowej zgodnie z układem terytorialnym, natomiast pracownicy centrali, czyli Generalnego Inspektoratu Celnego, zostaną przeniesieni do Ministerstwa Finansów. W obu tych strukturach w ciągu trzech miesięcy nowy pracodawca będzie musiał określić ewentualną przydatność tego pracownika. I o ile w przypadku kontrolerów celnych w regionach, dochodzeniowców, nie ma żadnej obawy, że mogą nie znaleźć zatrudnienia, gdyż to są ludzie, jak to się mówi, z produkcji - z rozmów z dyrektorami urzędów kontroli skarbowej wnioskuję, że ci kontrolerzy zostaną na pewno zatrudnieni - o tyle niewątpliwie uwolni się część etatów związanych z centralą. Każdy urząd centralny ma identyczną strukturę: biuro finansów, biuro administracyjno-gospodarcze, gabinet szefa, kadry, szereg innych podobnych biur, które się powielają we wszystkich urzędach. Te wszystkie struktury w Ministerstwie Finansów już są i nie ma potrzeby wzmacniania ich o dodatkowych ludzi. Ludzie będą więc w większości przekwalifikowani.
Finansowe oszczędności w przyszłym budżecie niewątpliwie będą. Nie chcę się posługiwać żargonowym językiem, Panie Marszałku, ale pozwolę sobie powiedzieć tak: centrala przejadała 40% budżetu tej formacji, 40% budżetu. Sam wynajem budynku, który wynajmowano od prywatnego właściciela, to było 12% budżetu formacji. Opuścimy ten budynek, więc oszczędności finansowe będą choćby z tego tytułu.
Marszałek Longin Pastusiak:
Dziękuję.
Czy są jeszcze pytania do przedstawiciela rządu?
Pan senator Wittbrodt.
Senator Edmund Wittbrodt:
Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.
Pan mówi o oszczędnościach chociażby na tym budynku, ale ja myślę, że to nie jest kwestia oszczędności z punktu widzenia liczby zatrudnianych tam osób itd., tylko efektywności działania całego układu, tych efektów, które się uzyskuje w wyniku działania służb celnych. Pytam o efektywność całkowitą, a nie tylko o tę część, która dotyczy wydatków. Jak to wygląda?
Generalny Inspektor Celny
Andrzej Anklewicz:
Panie Senatorze, o efektywności całkowitej mówiłem w poprzedniej odpowiedzi. Mówiłem o tym, że do tej pory siłami dotychczasowych funkcjonariuszy celnych byliśmy w stanie zrobić kilkaset tak zwanych powtórnych kontroli celnych w kraju. Korzystając z aparatu urzędów skarbowych - a we wszystkich tych urzędach powstaną wydziały kontroli celnej - będzie można w skali kraju zrobić kilka tysięcy kontroli, powtórnych kontroli celnych. Uważam więc, że nastąpi tu bardzo duży skok, jeśli chodzi o jakość, kilkakrotny. Trudno mi powiedzieć, czy siedmio-, czy ośmio-, czy dziesięciokrotny, ale to jest taka skala.
Marszałek Longin Pastusiak:
Dziękuję.
Pan senator Romaszewski.
Senator Zbigniew Romaszewski:
Ja bym jednak drążył jeszcze to pytanie. Jaki generalnie był dochód z już przeprowadzonych kontroli? Ile to dawało pieniędzy?
Generalny Inspektor Celny
Andrzej Anklewicz:
Panie Senatorze, ja tej informacji już udzielałem. Inspekcja Celna w ciągu pięciu lat swego istnienia wniosła do skarbu państwa 19,5 miliona zł, a wydatkowano na nią w kolejnych pięciu budżetach 86,5 miliona zł.
Marszałek Longin Pastusiak:
Dziękuję.
Nie ma więcej pytań, więc dziękuję bardzo generalnemu inspektorowi Anklewiczowi.
(Generalny Inspektor Celny Andrzej Anklewicz: Dziękuję, Panie Marszałku.)
Otwieram dyskusję.
Przypominam, zgodnie z naszym regulaminem, o obowiązku składania i wniosków o charakterze legislacyjnym do marszałka Senatu, a także o konieczności zapisywania się do dyskusji.
W tej chwili stan na liście mówców to zero, nie ma też żadnych wniosków legislacyjnych.
Zapytam dla porządku, czy ktoś z państwa senatorów chciałby jednak zabrać głos w dyskusji. Nie widzę chętnych. Dziękuję.
Informuję, że wobec tego zamykam dyskusję, zgodnie z art. 52 ust. 2 regulaminu naszej Izby.
Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o zniesieniu Generalnego Inspektora Celnego, o zmianie ustawy o kontroli skarbowej oraz o zmianie niektórych innych ustaw zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.
Przystępujmy do rozpatrzenia punktu trzeciego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o substancjach i preparatach chemicznych.
Ustawa ta została uchwalona przez Sejm 23 maja. Dzień później trafiła do naszej Izby. 28 maja skierowałem ten projekt ustawy do Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia oraz do Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. Obie komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania.
Tekst ustawy macie państwo w druku nr 125, a sprawozdania obu komisji w drukach nr 125A i 125B.
Bardzo proszę sprawozdawcę Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia, panią senator Krystynę Sienkiewicz, o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji.
Senator Krystyna Sienkiewicz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo!
Przedstawiona w druku senackim nr 125 ustawa o zmianie ustawy o substancjach i preparatach chemicznych jest jednym z najważniejszych zadań legislacyjnych dostosowujących nasze rodzime prawo chemikaliowe do prawa Unii Europejskiej w obszarze zatytułowanym "Swoboda przepływu towarów" część trzecia "Chemikalia", a także do międzynarodowych standardów bezpieczeństwa chemicznego.
Licząc na to, iż pan senator Zygmunt Cybulski z Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej przedstawi Wysokiej Izbie wszystkie europejskie dyrektywy, wytyczne, traktaty i konwencje, ograniczę się do zakresu prac wykonanych w Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia.
Wysoki Senacie! Dla określenia obszaru zagadnień, w którym przyszło nam się w tej chwili znaleźć, dla przypomnienia przywołam krótką definicję substancji i preparatu chemicznego. Substancje są to pierwiastki chemiczne i ich związki w takim stanie, w jakim występują w przyrodzie lub zostają uzyskane za pomocą procesu produkcyjnego, ze wszystkimi dodatkami wymaganymi do zachowania ich trwałości, oprócz rozpuszczalników, które można oddzielić bez wpływu na stabilność i skład substancji, oraz wszystkimi zanieczyszczeniami powstałymi w wyniku zastosowanego procesu produkcyjnego. I jeszcze krótsza definicja preparatu, oczywiście w rozumieniu tej ustawy. Są to więc mieszaniny lub roztwory składające się co najmniej z dwóch substancji. W ustawie też występuje określenie "nowe substancje". Są to substancje nieumieszczone na liście substancji chemicznych występujących w produkcji lub w obrocie, ogłoszonej w drodze obwieszczenia przez ministra właściwego do spraw zdrowia w dzienniku urzędowym wydawanym przez tegoż ministra. Na rynek wprowadza się około trzydziestu tysięcy różnych chemikaliów w ilości powyżej jednej tony rocznie, a więc rozpatrujemy ustawę o niezwykłej wadze z punktu widzenia interesu przemysłu chemicznego, ale także naszego zdrowia, zdrowia człowieka, tak pracownika, jak konsumenta, oraz z punktu widzenia ochrony środowiska.
Przyjęte europejskie unormowania umożliwią prawidłową ochronę środowiska i zdrowia człowieka. Osoby wprowadzające substancje niebezpieczne lub takie preparaty do obrotu będą miały obowiązek prowadzenia i aktualizowania na bieżąco spisu posiadanych substancji i preparatów. Przepisy, o których mówimy, wprowadzają obowiązek podania na opakowaniu nazwy substancji niebezpiecznej zawartej w preparacie. Pozwolą na określenie w stosownym akcie wykonawczym wymagań, jakie spełniać muszą opakowania, a zwłaszcza w zakresie sposobów zamykania utrudniających dzieciom otwarcie tych opakowań. Bo jest wielki problem przypadkowych zatruć dzieci czy też osób dorosłych. Opakowania muszą też być wyposażone w wyczuwalne dotykiem ostrzeżenia o niebezpieczeństwie - a więc integrujemy w tej ustawie ze społeczeństwem również osoby niewidome, niedowidzące, które teraz już w przypadku dotknięcia będą mogły odczytać ten znak.
Do ustawy - a jest to projekt rządowy - został dodany nowy rozdział 3a o substancjach istniejących. Ten rozdział ma na celu wcześniejszą implementację przepisów europejskich w celu wprowadzenia jednolitej oceny i kontroli ryzyka dla ludzi i środowiska, stwarzanego przez istniejące substancje chemiczne. Określa również, jakie informacje dotyczące substancji chemicznych muszą dostarczać ich importerzy i producenci. A ten rodzaj informacji różni się w zależności od ilości wyprodukowanych lub importowanych substancji. Przecież to mogą być tysiące ton, mogą być to setki tysięcy.
Komisja Polityki Społecznej i Zdrowia rozpatrzyła w dniu 28 maja uchwaloną w Sejmie zmianę ustawy o substancjach i preparatach chemicznych, wnosząc swój dorobek, Wysoki Senacie, w postaci trzech poprawek, o poparcie których proszę Wysoki Senat w imieniu komisji.
Komisja dodała pkt 5a, zgodnie z którym minister właściwy do spraw zdrowia ogłasza w drodze obwieszczenia w dzienniku urzędowym wydawanym przez tego ministra listę substancji nowych zamieszczonych w Europejskim Wykazie Notyfikowanych Substancji Chemicznych. Zdecydowaliśmy się na to rozszerzenie, na wprowadzenie tej zmiany, po wysłuchaniu opinii zarówno przedstawiciela producentów różnych substancji, jak i inspektora ustanowionego z mocy tej ustawy, z uwagi na ważny interes społeczny, który jestem zobowiązana uzasadnić następująco.
Przepisy ustawy o substancjach i preparatach chemicznych dotyczące nowych substancji są oczywiście nowością w polskim prawie i można się spodziewać, że będą one stwarzały polskim producentom, polskim przedsiębiorcom, wielkie trudności, podobnie jak stwarzały trudności, po swym wejściu w życie, przedsiębiorstwom w krajach Unii Europejskiej. Zobowiązanie ministra zdrowia do opublikowania listy substancji już notyfikowanych, zawartych w wykazie nowych substancji zgłoszonych w krajach Unii Europejskiej, będzie dużą pomocą dla przedsiębiorców polskich, którzy w ten sposób, posiadając listę preparatów sporządzoną przez naszego ministra właściwego do spraw zdrowia, będą mogli sprawdzić, czy wprowadzana do obrotu substancja, czy to hurtowo, czy w ramach importu, podlega przepisom ustawy o substancjach i preparatach chemicznych w części dotyczącej substancji nowych, a więc tych jeszcze nierejestrowanych. Z tego powodu proszę Wysoki Senat o przyjęcie tej poprawki.
Gdyby Wysoka Izba podzieliła zdanie senatorów Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia, to ten fragment ustawy, czyli art. 1 pkt 5a, wchodziłby w życie z dniem 1 listopada 2002 r. Taki jest cel poprawki trzeciej do rozpatrywanej ustawy. Jest ona po prostu kompatybilna z omówionym wcześniej zobowiązaniem ministra zdrowia do opublikowania obwieszczenia.
Ponadto w poprawce drugiej - to już ostatnia - proponujemy, aby w art. 2 po wyrazach "przepisów wykonawczych" dodać wyrazy "nie dłużej niż przez okres 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy".
Po przełożeniu tego na język opisowy uzasadnienie jest następujące. W art. 2 omawianej ustawy bezterminowo utrzymuje się w mocy przepisy wykonawcze wydane na podstawie delegacji. Komisja uznała to za niewłaściwe, gdyż przepisy zawarte w aktach wykonawczych uzupełniają rozwiązanie merytoryczne przyjęte w ustawach. Przyjęliśmy też w komisji opinię Biura Legislacyjnego Senatu, według której zgodnie z opiniowaną ustawą transpozycja prawa wspólnotowego nastąpiłaby częściowo na poziomie aktów wykonawczych, a nieokreślone bliżej w czasie wejście w życie norm prawnych Unii Europejskiej nie wydaje się prawidłowe. Komisja jednogłośnie podzieliła ten pogląd, tym bardziej że ustawa z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych nie została wprowadzona w życie z powodu braku aktów wykonawczych. Do tej pory na siedemnaście obligatoryjnie wymaganych rozporządzeń wydano tylko jedno, które dotyczyło organizacji Biura do spraw Substancji i Preparatów Chemicznych. Brak tych rozporządzeń uniemożliwia wprowadzenie w życie zdecydowanej większości wymogów określonych w ustawie.
Brak odpowiednich przepisów związanych czy to z istniejącymi już ustawami, czy z projektami zmian aktów prawnych, jest zjawiskiem dość częstym, na co w imieniu komisji zwracam uwagę reprezentacji rządowej, prosząc jednocześnie o poważne potraktowanie groźby powstania luki prawnej w razie niewydania przepisów w terminie, który przyjęliśmy w poprawce trzeciej.
Zaproponowane poprawki uzyskały poparcie strony rządowej, do której nieustająco się zwracam, zostały też jednogłośnie przyjęte przez komisję.
Panie Marszałku, Panie i Panowie Senatorowie, dziękuję za uwagę i proszę Wysoki Senat o uchwalenie projektu uchwały wraz z zaproponowanymi przez nas poprawkami.
Marszałek Longin Pastusiak:
Dziękuję, Pani Senator.
Proszę pana senatora Zygmunta Cybulskiego, sprawozdawcę Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji.
Senator Zygmunt Cybulski:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!
W zasadzie pani senator Sienkiewicz powiedziała o wszystkim, co należałoby państwu przekazać na ten temat. Chciałbym tylko zwrócić uwagę z ramienia Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, że zmiany, które chcemy wprowadzić do tej ustawy, są podyktowane ustawodawstwem Unii Europejskiej opartym na dyrektywach jeszcze z czasów Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, czyli z roku 1967, oraz na ich zmianach z roku 1976 i tych, które wprowadziła Rada Unii Europejskiej, a więc już w ramach Wspólnot Europejskich w roku 1999.
Nie chciałbym tutaj szeroko omawiać spraw, które była pani uprzejma przedstawić, zwróciłbym jednak uwagę państwa na problemy związane z polityką międzynarodową, a więc z działaniem na granicy państw. Dotyczy to rozdziału 3a wprowadzonego do tejże ustawy, w którym mówi się o substancjach istniejących.
Od wielu lat rejestr substancji istniejących nie był uzupełniany, w związku z czym trzeba koniecznie wprowadzić zmiany zobowiązujące państwa, szczególnie nasze władze i naszych przedsiębiorców, do jego uzupełniania poprzez inspekcję sanitarną. Chodzi między innymi o opłaty, które powinny wnosić przedsiębiorstwa, i o proces weryfikacji przeprowadzany przez odpowiednie instytucje w Polsce - to też wymaga ustawowego ustalenia.
Następna sprawa dotyczy przekraczania granic. Mianowicie po ust. 3 w art. 31 dodaje się ust. 4 i 5, w których wyraźnie mówi się, że jeśli porozumienia międzynarodowe, których Rzeczpospolita Polska jest stroną, wymagają wyrażenia zgody na wwóz substancji lub preparatu na terytorium państwa i wywóz z terytorium państwa, czyli na eksport i import, a zatem w jedną i w drugą stronę, wymagana jest zgoda inspektora. W kontekście całej ustawy chodzi oczywiście o inspektora sanitarnego.
Dalej, w ust. 5, jest wyraźnie powiedziane, że minister właściwy do spraw zdrowia, w porozumieniu z ministrami właściwymi do spraw gospodarki, rolnictwa oraz środowiska, określi w drodze rozporządzenia listę substancji i preparatów, których wywóz z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wymaga uzyskania zezwolenia inspektora, listę państw będących stronami takich porozumień, wzór wniosku, tryb uzyskania zezwolenia i postępowanie inspektora w tych sprawach. Jest to rzecz nowa, godna poparcia przez Wysoką Izbę.
Jeśli zaś chodzi o poprawkę, którą przyjęła Komisja Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej na swym posiedzeniu w dniu 14 czerwca bieżącego roku, dotyczy ona art. 2 omawianej ustawy i jest zbieżna z poprawką Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia. Mianowicie w art. 2 po wyrazach "przepisów wykonawczych" należy dodać wyrazy "nie dłużej niż przez okres 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy". Jest to regulacja konieczna. Chodzi o to, żeby przepisy wykonawcze wydawane na podstawie upoważnień ustawowych zmienianych niniejszą ustawą zachowywały moc do czasu wydania nowych przepisów, ale nie dłużej niż przez dwanaście miesięcy.
To byłyby sprawy najbardziej istotne. Oczywiście nie będę się zagłębiał w meritum, co to są środki szkodliwe itd., bo nie jest to odpowiednie miejsce, żebym wygłaszał wykład na ten temat jako specjalista w tym zakresie.
Dziękuję, Panie Marszałku.
Marszałek Longin Pastusiak:
Dziękuję panu senatorowi.
Przystępujemy do zadawania pytań państwu senatorom sprawozdawcom.
Pan senator Szafraniec.
Panie Senatorze, prosiłbym tylko adresować pytanie do konkretnego sprawozdawcy, bo mamy dwoje sprawozdawców.
(Senator Jan Szafraniec: Właśnie nie wiem, do kogo.)
No to jakoś się podzielą. Proszę.
Senator Jan Szafraniec
Nie wiem, kto będzie mógł mi odpowiedzieć na to pytanie. Być może strona rządowa.
Wiem, że projekt ustawy był konsultowany przez przedstawicieli stowarzyszeń producentów chemikaliów, Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego oraz związków zawodowych. Jaką opinię o tym projekcie wyraziły te gremia? Czy komisje senackie miały możliwość zapoznania się z tymi ocenami, czy też tylko strona rządowa zna te oceny i opinie?
(Senator Zygmunt Cybulski: Przepraszam, Panie Marszałku, można?)
Marszałek Longin Pastusiak:
Bardzo proszę, Panie Senatorze.
Senator Zygmunt Cybulski:
Na posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej takowe opinie nie dotarły, więc nie były brane pod uwagę.
Senator Jan Szafraniec:
Mam jeszcze pytanie, dlaczego skraca się terminy dotyczące chociażby ustanowienia list substancji chemicznych, terminy dotyczące zmian opakowań. Aż prosi się, żeby był jakiś chociażby minimalny okres przejściowy, tak aby polscy producenci i polski przemysł chemiczny mogli nadążyć za tymi zmianami prawa wspólnotowego, tymczasem te terminy są tutaj skracane.
(Senator Zygmunt Cybulski: Czy mogę?)
Marszałek Longin Pastusiak:
Tak, bardzo proszę.
Senator Zygmunt Cybulski:
Panie Senatorze, chciałbym zauważyć, że pewne przejęte w tej ustawie przepisy dawno w polskiej chemii obowiązywały, tylko nie w produkcji wielkotonażowej, ale w tak zwanej produkcji odczynników chemicznych. Tak więc przemysłowcy powinni być do tego przygotowani i powinni wiedzieć, że na każdej takiej etykiecie powinno być napisane, co tam jest, jakie środki. Niech więc nie narzekają, że to jest dla nich zaskoczenie. Kiedy produkują w ilości, powiedzmy sobie, 1 kg i mniejszych ilościach, to na każdym opakowaniu wszystkie te dane są wypisane. Pozostaje tylko zrobić większą nalepkę i nakleić ją na zbiornik pięćdziesięcio- czy stukilogramowy. To nie jest wielki problem. Uważam, że przyspieszenie tych spraw i wejście z tym na rynek międzynarodowy nie wymaga zwłoki, bo nie jest to wielkie obciążenie. Dziękuję.
(Senator Jan Szafraniec: Dziękuję.)
Marszałek Longin Pastusiak:
Dziękuję, Panie Senatorze.
Czy są dalsze pytania do państwa senatorów sprawozdawców?
Pani senator Sienkiewicz, bardzo proszę.
Senator Krystyna Sienkiewicz:
Panie Marszałku, dziękuję za udzielenie głosu.
Chciałabym tylko uzupełnić odpowiedź na pytanie o udział przedstawicieli branży w posiedzeniu komisji. Otóż w posiedzeniu Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia uczestniczyła przedstawicielka Stowarzyszenia Producentów Kosmetyków i Chemii Gospodarczej, której uzasadnienia wysłuchaliśmy. Wykorzystując między innymi to uzasadnienie, czyli uzasadnienie przedstawicielki inspektora do spraw substancji i preparatów chemicznych, wprowadziliśmy poprawkę. A więc interes naszego przemysłu i chemii gospodarczej został uwzględniony. Dziękuję.
Marszałek Longin Pastusiak:
Dziękuję, Pani Senator.
Jeżeli nie ma więcej pytań, to przypomnę tylko, że ustawa o substancjach i preparatach chemicznych jest rządowym projektem ustawy. Do reprezentowania rządu w toku prac w naszej Izbie został upoważniony minister zdrowia.
Witam w naszej Izbie podsekretarza stanu w ministerstwie zdrowia, pana ministra Jana Kopczyka. Przypomnę też, że jest z nami również główny specjalista w Departamencie Polityki Zdrowotnej pani Barbara Krakowska, którą również witam.
Chciałbym zapytać przedstawiciela rządu, w szczególności pana ministra, czy chce zabrać głos i przedstawić stanowisko rządu w sprawie omawianej ustawy.
(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Jan Kopczyk: Tak.)
Tak? Bardzo proszę, Panie Ministrze.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia
Jan Kopczyk:
Panie Marszałku! Szanowni Państwo!
Powiem dosłownie tylko kilka słów, bo przedstawienie tematu przez panią senator i pana senatora było rzeczywiście wyczerpujące, zostały zreferowane wszystkie najistotniejsze sprawy dotyczące tej nowelizacji.
Pozwolę sobie powiedzieć, potwierdzając to, co już wyraziła pani senator, że wszystkie trzy poprawki, zarówno pierwsza i trzecia, które pewnie powinny być rozpatrywane łącznie, jak i druga, są akceptowane przez rząd, chociaż poprawka pierwsza, która nakłada na ministra właściwego do spraw zdrowia obowiązek ogłoszenia w drodze obwieszczenia wykazu nowych substancji, jest tak naprawdę, jak już zostało powiedziane - odpowiadam teraz panu senatorowi Szafrańcowi - postulatem bodajże Stowarzyszenia Producentów Kosmetyków i Chemii Gospodarczej, którego przedstawiciele byli obecni na posiedzeniu komisji. Inne stowarzyszenia i izby gospodarcze, na przykład Stowarzyszenie Polskich Producentów Farb i Lakierów czy Związek Pracodawców Przemysłu Chemicznego w Polsce, uczestniczyły w pracach sejmowych i uzyskały wszystko to, co postulowały, w toku prac sejmowych. Czyli nie było potrzeby, żeby uczestniczyły również w posiedzeniach Senatu.
Tak więc jeśli chodzi o tę pierwszą poprawkę, zgadzamy się na nią. Będziemy chcieli taką listę substancji opublikować, choć nie jest to łatwe. Chcę państwu powiedzieć jako taką ciekawostkę, że w ustawie są wymienione dwie listy, które mają być opublikowane przez ministra zdrowia. Jedna z nich zawiera sto szesnaście tysięcy preparatów chemicznych, więc jest to ogromna księga, ale takie są akurat realia w branży chemicznej.
Poprawka druga, która dyscyplinuje rząd do wydania aktów wykonawczych, dając mu na to dwanaście miesięcy, też będzie przyjęta, jeśli taka jest wola Wysokiej Izby. Rzeczywiście, pani senator miała rację, mówiąc, że mamy zaległości w wydawaniu aktów wykonawczych. Ustawa obowiązuje od 11 stycznia, a urząd kluczowy dla wykonywania tego nadzoru, bardzo ważny zarówno dla środowiska, jak i dla zdrowia i życia ludzkiego, czyli urząd inspektora do spraw substancji i preparatów chemicznych, został utworzony przez nowe kierownictwo Ministerstwa Zdrowia dopiero pod koniec ubiegłego roku. Mogę zapewnić państwa, że dołożymy wszelkich starań, aby te akty wykonawcze, choć są one trudne, niezwykle hermetyczne i niezwykle specjalistyczne, były wydane jak najszybciej. Większość z nich jest jednak tak skonstruowana, że wymagane jest porozumienie między kilkoma resortami, a to, jak państwo zapewne wiecie, w całym procesie uzgodnień legislacyjnych trochę wydłuża tę drogę. Niemniej proszę przyjąć zapewnienie, że będziemy się starali - wraz z inspektorem pełniącym tę nową funkcję w całej naszej strukturze prawnej - zrobić to jak najszybciej.
Marszałek Longin Pastusiak:
Dziękuję, Panie Ministrze.
(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Jan Kopczyk: Dziękuję bardzo.)
Chciałbym zapytać, czy ktoś z państwa senatorów ma pytanie do pana ministra.
Najpierw pan senator Janowski, później pan senator. Bardzo proszę.
Senator Mieczysław Janowski:
Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.
Panie Ministrze, chciałbym nawiązać do pytania pana senatora Szafrańca w kontekście zapisu, który jest zawarty w art. 13 ust. 8 obecnej ustawy. Jest tam mowa o tym, iż minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrami właściwymi do spraw gospodarki oraz środowiska w drodze rozporządzenia określi szczegółowe dane. Skoro zapisy art. 12-22 mają wejść w życie w terminie wcześniejszym, a więc od 1 listopada 2002 r., chciałbym zapytać, czy to rozporządzenie już jest gotowe, czy jeszcze go nie ma? Bo czasu jest niewiele, a jeszcze go skracamy. I jeszcze jedno, Panie Ministrze: czy inne rozporządzenia, o których jest mowa w ustawie, są już przygotowane i czy komisje mogły się odnieść do tych projektów? To jest pierwsze pytanie.
Drugie pytanie dotyczy zapisów, które są zawarte między innymi w art. 11a, 24 i 26. Państwo w tych zapisach wymieniacie ministrów właściwych do odpowiednich spraw. Ale nie wiem, dlaczego na przykład w art. 11a nie ma ministra rolnictwa, który jest odpowiedzialny za sprawy nawozów, środków owadobójczych itd. Czy on nie powinien być umieszczony w tym gronie wyznaczającym jednostki badawczo-rozwojowe, które będą wydawały stosowne dokumenty czy certyfikaty we współpracy z inspektoratem? Dziękuję bardzo.
Marszałek Longin Pastusiak:
Bardzo proszę, Panie Ministrze.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia
Jan Kopczyk:
Jeśli chodzi o poszczególne akty wykonawcze, przygotowano bardzo wiele regulacji dotyczących konkretnych artykułów czy ustępów tej ustawy, w której upoważnia się przede wszystkim ministra zdrowia, ale także innych ministrów, do wydania rozporządzeń. Chcę powiedzieć, że do tej ustawy jest potrzebnych szesnaście aktów wykonawczych i że w przypadku zdecydowanej większości z nich są już prowadzone prace legislacyjne.
Tak więc są już odpowiednie projekty - albo jeszcze na etapie uzgodnień wewnętrznych, albo już uzgodnień zewnętrznych, międzyresortowych.
Dysponuję wykazem - nie wiem, czy państwa w tej chwili absorbować odczytywaniem tego wszystkiego... Może... Jeśli ktoś się interesuje szczegółami, to zachęcam do zapoznania się z projektami tych rozporządzeń, choć nie mają one jeszcze ostatecznego kształtu. W trakcie uzgodnień międzyresortowych zawsze mogą jeszcze pewne zmiany zaistnieć.
Pytanie pana senatora Szafrańca o terminy. Zresztą tutaj też chodziło o terminy, o to czy zdążymy, skąd to przyspieszenie terminów. Ja chciałbym powiedzieć, że ta konieczność nowelizacji, także w zakresie terminów, wynika z pewnego względu praktycznego. Było takie pismo do ambasadora Polski przy Unii Europejskiej, był taki postulat Komisji Europejskiej, aby przed wejściem Polski do Unii Europejskiej dokonać zgłoszeń nowych substancji chemicznych w celu uniknięcia konieczności ich wycofywania z rynku na czas potrzebny do rozpatrzenia zgłoszenia.
My, przesuwając te terminy i stawiając wyższe wymagania także sobie, jeżeli chodzi o terminy wydania rozporządzeń, jednocześnie dajemy wszystkim podmiotom zajmującym się sprawami przemysłu chemicznego czas potrzebny do rozpatrzenia zgłoszenia, do wykonania wszelkich procedur, właśnie przed ewentualnym przyjęciem do Unii Europejskiej. Stąd właśnie to cofnięcie terminów.
Marszałek Longin Pastusiak:
Dziękuję.
Pan senator Szafraniec.
Senator Jan Szafraniec:
Panie Ministrze, Polska ratyfikowała tak zwane wytyczne londyńskie, których w gruncie rzeczy nie realizowała. Wprowadzenie ust. 4 i 5 w art. 31 umożliwi ich wdrożenie.
Pytanie: co mogło być powodem, że te wytyczne, mimo ratyfikacji przez nasz kraj, nie były realizowane przez Polskę? Dziękuję.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia
Jan Kopczyk:
Wytyczne londyńskie, które jakiś czas temu Polska ratyfikowała, nie były realizowane... Nie umiem dokładnie odpowiedzieć czemu. Wydaje mi się, że nie było instrumentów prawnych do realizacji tych wytycznych, chociażby wprowadzenia tej listy, tych wykazów, tych zobowiązań podmiotów, które mają do czynienia z substancjami chemicznymi, do prowadzenia spisów, wykazów, kontroli i nadzoru ze strony organów państwa.
Zresztą, mogę tylko powiedzieć, że tak zwane wytyczne londyńskie będą zastąpione przez konwencję rotterdamską, po jej wejściu w życie.
Marszałek Longin Pastusiak:
Dziękuję.
Pan senator Janowski.
Senator Mieczysław Janowski:
Panie Marszałku, zabieram głos, ponieważ nie otrzymałem odpowiedzi na moje drugie pytanie. Dotyczyło ono tego, dlaczego państwo uznaliście za stosowne niewymienienie wszystkich ministrów właściwych do danych spraw. Uważam, że w art. 11a powinien być wymieniony także minister do spraw rolnictwa, mówiłem o nawozach sztucznych, środkach ochrony roślin itd. Czy państwo uznajecie, że ten właśnie minister oraz te jednostki badawczo-rozwojowe nie powinni uczestniczyć w tych pracach?
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia
Jan Kopczyk:
Czytając całą ustawę, a nie tylko nowelizację art. 11a, gdzie brakuje ministra rolnictwa, można zauważyć, że wcześniej jest dokonana pewna nowelizacja, która rzuca na to światło. Mianowicie przepisy o nawozach i nawożeniu są regulowane innymi przepisami i dlatego nie wchodzą w zakres art. 11a.
Marszałek Longin Pastusiak:
Czy pan senator jest usatysfakcjonowany odpowiedzią? Acha.
Dziękuję.
Czy są inne pytania do pana ministra?
Jeżeli nie ma, to dziękuję, Panie Ministrze.
(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Jan Kopczyk: Dziękuję pięknie.)
Otwieram teraz dyskusję.
Zgodnie z naszym regulaminem państwo senatorowie powinni zapisać się do głosu. Nikt tego nie zrobił. Nikt nie zgłosił również żadnego wniosku legislacyjnego.
Dla porządku zapytam: czy ktoś chciałby zabrać głos w dyskusji?
Pan senator Janowski. Bardzo proszę na nasze podium.
Senator Mieczysław Janowski:
Dziękuję bardzo.
Ponieważ odpowiedź pana ministra nie wyjaśniła moich wątpliwości, chciałbym zgłosić poprawkę do art. 11a. Chodzi w niej o to, żeby pośród ministrów właściwych do poszczególnych spraw umieścić także ministra rolnictwa. Dziękuję bardzo.
Przygotuję tę poprawkę zaraz na piśmie i złożę.
Marszałek Longin Pastusiak:
Dziękuję.
Tylko proszę bardzo szybko to uczynić, Panie Senatorze, aby zdążył pan złożyć ten wniosek na piśmie przed zamknięciem dyskusji, byśmy spełnili wszystkie wymogi regulaminu.
Czy są inni chętni do zabrania głosu w dyskusji? Nie.
Wobec tego informuję, że zgłoszony został jeden wniosek legislacyjny. Rozumiem, że komisja zbierze się w przerwie obrad i ustosunkuje się do tej poprawki, a głosowanie w sprawie omawianej ustawy o substancjach i preparatach chemicznych zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.
Zamykam dyskusję.