3 grudnia 2003 r. odbyło się 55. posiedzenie Prezydium Senatu.

Prezydium rozpatrzyło wniosek przewodniczącego Komisji Ochrony Środowiska senatora Adama Graczyńskiego o wprowadzenie do porządku obrad plenarnych Senatu debaty ekologicznej. Przewodniczący wskazał na zobowiązania, jakie stoją przed Polską w dziedzinie ekologii w związku z przystąpieniem do Unii Europejskiej. Stwierdzono, że bardzo ważne jest podjęcie działań w zakresie realizacji poszczególnych zadań i programów. Prezydium wyraziło zgodę na wprowadzenie do planu obrad Senatu debaty ekologicznej. Do komisji zwrócono się o przygotowanie (przy współudziale innych, właściwych komisji) wstępnego projektu uchwały. Przewodniczący Komisji senator A. Graczyński zobowiązał się do przedstawienia na jednym z najbliższych posiedzeń Prezydium Senatu takiego projektu. Po zapoznaniu się z nim można będzie ustalić datę debaty.

Prezydium rozpatrzyło wnioski polonijne o dotację z budżetu Kancelarii Senatu na wykonanie zadań państwowych w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą, przedłożone przez Zespół Finansów Polonijnych i zaopiniowane przez Komisję Emigracji i Polaków za Granicą.

Wnioski o zlecenie zadań programowych:

1. (nr wniosku 340) wniosek Stowarzyszenia Współpracy Polska-Wschód - szkolenie dla działaczy polonijnych ze Wschodu na temat "Jak robić biznes z Polską" - 75 000 zł. Wniosek nie uzyskał akceptacji.

2. (nr wniosku 345) wniosek Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Wilna i Grodna - doposażenie 6 szkół polskich na Litwie i 2 na Białorusi - 28 436 zł. Przyznano całą postulowaną kwotę.

3. (nr wniosku 349) wniosek Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie - prasa polskojęzyczna 2003 (zakup aparatów cyfrowych dla polskich redakcji prasowych) - 50 000 zł. Przyznano całą postulowaną kwotę.

4. (nr wniosku 350) wniosek Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie - wspieranie aktywności kulturalnej Polaków na Wschodzie oraz promowanie kultury polskiej w środowiskach ich zamieszkania - 65 000 zł. Przyznano 40 000 zł.

5. (nr wniosku 351) wniosek Ogólnopolskiego Patriotycznego Związku Wypędzonych - organizowanie pomocy humanitarnej dla polskich dzieci na Białorusi i Ukrainie oraz na Syberii i w Azji Środkowej (na zakup samochodu) - 54 000 zł. Wniosek nie uzyskał akceptacji.

6. (nr wniosku 352) wniosek Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" - dofinansowanie kosztów ogrzewania Celi Konrada, znajdującej się w budynku klasztoru oo. bazylianów w Wilnie - 8620 zł. Przyznano całą postulowaną kwotę w ramach rozszerzenia programu wspierania organizacji polskich i polonijnych za granicą.

7. (nr wniosku 353) wniosek Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" - dofinansowanie Walnego Zgromadzenia Studenckiej Międzyuczelnianej Organizacji Kresowiaków - 2300 zł. Wniosek nie uzyskał akceptacji.

8. (nr wniosku 354) wniosek Caritas Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego - zorganizowanie i przesłanie paczek żywnościowych dla dzieci z polskich rodzin na Ukrainie przed Świętami Bożego Narodzenia - 20 000 zł. Przyznano całą postulowaną kwotę.

9. (nr wniosku 348) wniosek Fundacji Kultury Wsi - zestawy edukacyjne do nauki tańca i muzyki z różnych regionów Polski na wyposażenie środowisk polskich na Litwie i Ukrainie - 132 600 zł. Przyznano 13 260 zł.

W sprawach różnych:

1. Nie zaakceptowano prośby Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie o zmianę zakresu rzeczowego zadania państwowego zleconego umową nr 80 z 27 czerwca br. (Pomoc w zachowaniu materiałów archiwalnych dokumentujących ślady polskie na Podolu);

2. Nie zaakceptowano prośby Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie o przesunięcie środków w ramach umowy nr 7 z 10 marca br. (Prasa polskojęzyczna 2003) w kwocie 15 000 zł. Zgodzono się jednak na przesunięcie w ramach tej umowy jedynie 2500 zł (przeznaczonych dla kwartalnika "Znad Newy" - miesięcznikowi "Gazeta Petersburska").

3. Zaakceptowano prośbę Fundacji "Semper Polonia" o wyrażenie zgody na zmiany w załączniku do umowy nr 9 z 2 kwietnia br. (Realizacja programu "Szansa dla maturzystów").

4. Zaakceptowano prośbę Fundacji "Semper Polonia" o wyrażenie zgody na zmiany w załączniku do umowy nr 8 z 2 kwietnia br. (Realizacja programu stypendialnego dla studentów polskiego pochodzenia studiujących w krajach zamieszkania).

5. Zaakceptowano prośbę Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" o wyrażenie zgody na dokonanie przesunięć środków finansowych między zawartymi umowami oraz akceptację zmian zakresów rzeczowych i terminów realizacji zadań zleconych stowarzyszeniu w ramach umów nr 14, 15, 29, 31, 32, 33.

6. Zaakceptowano prośbę Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" o wyrażenie zgody na przesunięcie w ramach tegorocznych nakładów inwestycyjnych środków finansowych o łącznej wysokości 131 497 zł z dwóch zadań (Zakup i roboty wykończeniowe Domu Polskiego w Nowogródku, na Białorusi; rozbudowa i adaptacja szkoły podstawowej w Wesołówce na Litwie) na cztery nowe zadania.

7. Zaakceptowano prośbę Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" o wyrażenie zgody na przeznaczenie niewykorzystanych środków zaplanowanych na nadzory inwestorskie w Szkole Polskiej w Landwarowie, na Litwie, na wyposażenie w meble, komputery, sprzęt i urządzenie pracowni technicznych w ramach przyznanej dotacji.

Wnioski inwestycyjne, realizowane przez Stowarzyszenie "Wspólnota Polska":

1. (nr wniosku 298) Remont dachu kościoła w Drohobyczu, na Ukrainie - 102 674 zł (koszty zakupu blachy nierdzewnej, drewna, środków ochronnych i robocizny). Prezydium przyznało 56 933 zł.

2. (nr wniosku 341) Remont zakupionego domu w Bielcach, w Mołdawii - 36 791 zł. Przyznano całą postulowaną kwotę.

Prezydium wstępnie przedyskutowało kwestię mającą być przedmiotem dalszych rozważań, dyskusji, analiz i ustaleń w najbliższym czasie: "Rola Senatu po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej". Marszałek Longin Pastusiak zaznaczył, że w rządzie, podobnie jak w Sejmie, trwają prace nad systemem koordynacji polskiej polityki europejskiej po przystąpieniu Polski do UE. Należy pamiętać, że rola Sejmu i Senatu po 1 maja 2004 zmieni się w sposób zasadniczy. Nasz parlament po przystąpieniu do UE straci na rzecz Unii około 60% kompetencji w sprawach legislacyjnych, w tym około 80% kompetencji legislacyjnych w sprawach gospodarczych. Jeśli Senat nie uzyska, po przystąpieniu Polski do UE, wpływu na sprawy unijne, to jego rola jako legislatury zostanie zmarginalizowana. Stąd temat powyższy ma dla przyszłości Izby fundamentalne znaczenie. Marszałek zaznaczył, że debata nad rolą parlamentu w UE została zapoczątkowana w Senacie w Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej w maju 2001 roku. Miała wtedy charakter teoretyczny, wyprzedzając bieg wypadków, a obecne posiedzenie prezydium otwiera debatę nad bieżącym i praktycznym wymiarem problemu, mającym w dodatku konkretne ramy czasowe.

W parlamentach narodowych udział w procesach integracyjnych izb wyższych jest różnie regulowany. U nas należałoby rozważyć wprowadzenie ustawowych regulacji w sprawie relacji pomiędzy rządem a parlamentem, a odnoszących się do spraw europejskich. Wynikiem takiej regulacji ustawowej mogłoby być powołanie wspólnej sejmowo-senackiej parlamentarnej komisji europejskiej.

Zebrani przyjęli propozycję marszałka L. Pastusiaka dotyczącą utworzenia zespołu w składzie: senator Genowefa Grabowska (przewodnicząca), senator Edmund Wittbrodt, dyrektor Ewa Polkowska, dyrektor Andrzej Dziubecki, główny specjalista w Biurze Informacji i Dokumentacji Stanisław Puzyna, oraz - do współpracy - eksperci: prof. Maria Kruk, prof. Joachim Osiński, prof. Stanisław Gebethner i prof. Ewa Popławska. Do tego zespołu w najbliższym czasie dołączy jeszcze jeden senator. Zespół ten ma za zadanie opracować projekt zasad współpracy z Sejmem w zakresie wypowiadania się o projektach aktów normatywnych Unii, które rządy państw członkowskich otrzymują z Brukseli, zbadanie i przedstawienie możliwości powołania wspólnej komisji Sejmu i Senatu do spraw europejskich - w ramach obowiązującego prawa, ale z sugestią ewentualnych zmian: ustawowych oraz Regulaminu Senatu.

Zespół ma w pierwszej połowie stycznia 2004 roku przedstawić prezydium raport. Przewiduje się też spotkanie Prezydium Senatu z Prezydium Sejmu w sprawie rozwiązania powyższych kwestii.

Prezydium zapoznało się z ramowym projektem przewidywanych posiedzeń Senatu grudzień 2003 - marzec 2004. Konkretniejsze ustalenia terminów nastąpią po spotkaniu marszałka L. Pastusiaka z marszałkiem Sejmu Markiem Borowskim 11 grudnia br.

Prezydium zapoznało się z informacją przewodniczącego Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich senatora Jerzego Adamskiego o wykonaniu przez senatora Krzysztofa Jurgiela obowiązku złożenia oświadczenia majątkowego na podstawie art. 35 ust. 1 i 3 ustawy z 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora, stwierdzając (wg oświadczenia), że nie nastąpiło naruszenie przepisów ww. ustawy. Oświadczenie przedłożone przez senatora K. Jurgiela zostanie opublikowane w formie zapisu elektronicznego.

Omówiono sprawę wysyłania życzeń świątecznych i noworocznych. Ustalono, że wysyłka tych życzeń w br. winna cechować się racjonalnością, oszczędnością. Decyzją prezydium życzenia do organizacji polonijnych będą wysyłane przez marszałka L. Pastusiaka, jako opiekuna Polonii. Przy wysyłce życzeń trzeba mieć na uwadze, by te same organizacje polonijne nie otrzymywały kartek świątecznych zarówno od marszałka, jak od wicemarszałek Jolanty Danielak i przewodniczącego Komisji Emigracji i Polaków za Granicą senatora Tadeusza Rzemykowskiego jak również od innych osób z Senatu. Ustalono także, że, podobnie jak przy wysyłce życzeń do organizacji polonijnych, wysyłający życzenia do innych adresatów (władz państwowych, ministrów, ambasadorów itp.) nie powinni ich wysyłać do tych adresatów, gdzie skierował je już marszałek Senatu. Wicemarszałkowie, przewodniczący komisji, senatorowie powinni się w tym względzie kierować zasadą odwzajemniania życzeń.