Warszawa, dnia 15 marca 2005 r.
KANCELARIA SENATU
BIURO LEGISLACYJNE
Uwagi do ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach i ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw
(druk senacki nr 898)
Uwagi do ustawy o cudzoziemcach
1. W związku z wprowadzeniem instytucji rezydenta długoterminowego, pojawia się pytanie o konieczność zmiany art. 50 ustawy o cudzoziemcach, który określa przesłanki wykluczające obowiązek opuszczenia przez cudzoziemca terytorium RP na skutek upływu okresu pobytu oznaczonego w wizie lub okresu ważności wizy. Do tych przesłanek należy: przedłużenie wizy, uzyskanie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony lub zezwolenia na osiedlenie się. Wydaje się, iż taką przesłanką powinno być również uzyskanie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE.
2. Przepis art. 62 ust. 4 posługuje się pojęciem "w pozostałych przypadkach", przy czym z treści przepisu trudno wywnioskować, do jakich przypadków przepis ten ma zastosowanie. Identyczna uwaga dotyczy art. 71b.
3. Wątpliwości interpretacyjne budzi art. 65 ust. 1, określający krąg podmiotów, którym udziela się zezwoleń na pobyt rezydenta długoterminowego WE. Przepis stanowi, iż przedmiotowego zezwolenia udziela się, między innymi, cudzoziemcowi przebywającemu zgodnie z przepisami ustawy o zasadach i warunkach wjazdu i pobytu obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej oraz członków ich rodzin na terytorium RP, bezpośrednio przed złożeniem wniosku, nieprzerwanie na terytorium RP przez co najmniej 5 lat. Takie określenie treści art. 65 ust. 1 (przy braku wyłączenia, z definicji cudzoziemca, obywateli państw członkowskich UE), sugeruje, iż zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego może uzyskać nie tylko członek rodziny obywatela państwa UE niebędący obywatelem UE (do którego ten przepis - jak należy przypuszczać, jest kierowany), ale również sam obywatel państwa członkowskiego UE, którego Dyrektywa Rady 2003/109/WE z dnia 25 listopada 2003 r. dotycząca statusu obywateli państw trzecich, będących rezydentami długoterminowymi (Dz. Urz. WE L 016, z 23.01.2004), w ogóle nie dotyczy.
4. Zgodnie z art. 65 ust. 1 pkt 3, warunkiem uzyskania przez cudzoziemca zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE, jest posiadanie przez niego tytułu prawnego do lokalu mieszkalnego. Brak tytułu prawnego do lokalu mieszkalnego jest podstawą do odmowy udzielenie zezwolenia (art. 67 pkt 1). Należy zauważyć, iż takie rozwiązanie nie jest zgodne z Dyrektywą Rady 2003/109/WE dotyczącą statusu obywateli państw trzecich, będących rezydentami długoterminowymi, która co prawda uprawnia do żądania od osoby ubiegającej się o uzyskanie statusu rezydenta długoterminowego UE dokumentacji dotyczącej zakwaterowania (art. 7 ust. 1 dyrektywy), ale nie uprawnia uznania braku takiej dokumentacji za przesłankę uzasadniającą odmowę udzielenia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE.
Propozycje poprawek:
...) w art. 1 w pkt 27, w art. 65:
a) w ust. 1 skreśla się pkt 3,
b) dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
"1a. Od cudzoziemca, o którym mowa w ust. 1, można żądać dokumentu potwierdzającego tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego, w którym zamierza przebywać.";
5. Dyrektywa Rady 2003/109/WE dotycząca statusu obywateli państw trzecich, będących rezydentami długoterminowymi, zobowiązuje państwa implementujące Dyrektywę do zapewnienia, w ramach gwarancji proceduralnych, obowiązku uzasadniania każdej decyzji odrzucającej lub cofającej decyzję o przyznaniu statusu rezydenta długoterminowego WE, oraz decyzji odrzucającej wniosek o wydanie dokumentu pobytowego. Tymczasem ustawa przewiduje w art. 8 możliwość odstąpienia od uzasadniania, jeżeli wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego. Wydaje się, iż regulacja art. 8 ust. 1 nie powinna dotyczyć wymienionych powyżej decyzji.
Propozycja poprawki:
...) w art. 1 w pkt 3 po wyrazach "art. 8" stawia się dwukropek, dotychczasową treść oznacza się jako lit. a oraz dodaje się lit. b w brzmieniu:
"b) w ust. 2 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:
"Nie można również odstąpić od uzasadnienia decyzji o odmowie udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE oraz decyzji cofającej zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego, jak również decyzji o odmowie udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony cudzoziemcom, o których mowa w art. 53 ust. 13 i 14.";
6. W art. 100g w ust. 3 dotyczącym obowiązku powiadomienia centralnego organu innego państwa członkowskiego UE o najbliższym terminie dokonania tranzytu drogą powietrzną, wśród przesłanek uzasadniających takie powiadomienie wskazano przesłankę z ust. 2 tj. sytuację, kiedy doszło do cofnięcia zezwolenia. Cofnięcia zezwolenia dokonuje się w sytuacji, gdy zachodzą przesłanki do odmowy udzielenie zezwolenia, a więc między innymi takie, które w ogóle uniemożliwiają dokonanie tranzytu (cudzoziemiec jest oskarżony w RP o popełnienie przestępstwa lub poszukiwany w celu wykonania wyroku). Stąd też wydaje się, iż odesłanie do ust. 2 nie jest prawidłowe.
7. W związku z dodaniem przepisów dotyczących rezydenta długoterminowego WE należy dokonać zmiany w przepisach karnych ustawy.
...) w pkt 59 kropkę na końcu zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 60 w brzmieniu:
"60) w art. 148 w ust. 1 pkt 7 otrzymuje brzmienie:
"7) nie opuszcza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w terminie określonym w decyzji:
a) odmowie udzielenia lub cofnięciu zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony,
b) cofnięciu zezwolenia na osiedlenie się,
c) cofnięciu zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE,
d) zobowiązaniu do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.".";
Do ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
8. Pytanie czy w związku z dodaniem regulacji dotyczącej rezydenta długoterminowego WE nie ma potrzeby zmiany art. 56 ust. 4 pkt 1 - zawierającego wykaz cudzoziemców, którym nie jest przyznawana pomoc finansowa, o cudzoziemca posiadającego zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego. Wydaje się, iż skoro przesłanka wydania tego zezwolenia jest udokumentowanie przez cudzoziemca, iż posiada on regularne i stabilne źródło dochodu wystarczające na pokrycie kosztów utrzymania i leczenia siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu, sytuacja uzasadniająca udzielenie pomocy finansowej na podstawie art. 56 nie może zaistnieć.
9. Wydaje się, iż występuje rozbieżność pomiędzy art. 30a ust. 1 ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej a zmienionym art. 1 ust. 3 pkt 2 lit. h ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (przepis określa podmioty, do których stosuje się ustawę). Przepis art. 30a ust. 1 uprawnia cudzoziemca, wobec którego toczy się postępowanie o nadanie statusu uchodźcy, do uzyskania zaświadczenia stanowiącego podstawę do ubiegania się o pracę, jeżeli decyzja o nadaniu statusu uchodźcy nie została wydana przed upływem roku od dnia złożenia wniosku, bez winy wnioskodawcy. Natomiast w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, mowa jest o osobach ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy, którym po upływie roku od dnia założenia wniosku nie została wydana przedmiotowa decyzja. Biorąc pod uwagę, iż zmiana w art. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy spowodowana jest regulacja zawarta w art. 30a ust. 1 ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zakres podmiotowy i przedmiotowy obu tych przepisów powinien być zbieżny. Na marginesie należy zauważyć, iż sformułowanie "przed upływem roku od złożenia wniosku" nie jest dostatecznie precyzyjne; może skutkować składaniem wniosków, na podstawie niniejszego przepisu, po upływie 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku, czyli natychmiast po upływie terminu do wydania decyzji w sprawie nadania statusu uchodźcy.
Należy również zauważyć, iż ustawa wymaga dogłębnej analizy pod kątem zrównania w prawach cudzoziemców będących członkami rodzin obywateli polskich z cudzoziemcami będącymi członkami rodzin cudzoziemców legalnie przebywających na terytorium RP, co wynika z obowiązku przestrzegania konstytucyjnej zasady równości.
Poprawki redakcyjne:
- w art. 1 w pkt 46, w art. 100g w ust. 2 skreśla się wyrazy "art. 100g";
- w art. 1 w pkt 46, w art. 100i w ust. 1 w pkt 2 skreśla się wyrazy "(Dz. U. z 2002 r. Nr 171, poz. 1399, z późn. zm.)".
Oprac. Renata Bronowska