KANCELARIA SENATU

BIURO LEGISLACYJNE

Warszawa, dnia 25 stycznia 2005 r.

Celem nowelizacji ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym jest implementacja dyrektywy 2002/92/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie pośrednictwa ubezpieczeniowego, a także doprecyzowanie niektórych przepisów ustawy, w związku z pojawiającymi się wątpliwościami interpretacyjnymi przy ich stosowaniu.

Do najważniejszych zmian wprowadzanych nowelizacją można zaliczyć:

1) wyłączenie spod zakresu działania ustawy pośrednictwa ubezpieczeniowego, jeżeli działalność taka jest prowadzona jako uzupełniająca do podstawowej działalności gospodarczej i spełnione są inne warunki, m. in. umowa ubezpieczenia zawierana jest jako uzupełnienie dostarczanych przez przedsiębiorcę towarów lub usług, roczna składka nie przekracza 500 euro a czas trwania umowy nie jest dłuższy niż 5 lat;

2) wprowadzenie wymogu odbywania raz na trzy lata szkolenia zawodowego przez osoby wykonujące czynności agencyjne lub brokerskie;

3) rozszerzenie ochrony klienta poprzez wprowadzenie zasady uznawania za wpłacone zakładowi ubezpieczeń sum pieniężnych przekazanych pośrednikowi, oraz nieuznawania za przekazane uprawnionemu z umowy ubezpieczenia kwot, które zakład ubezpieczeń przekazał pośrednikowi, do czasu ich faktycznego otrzymania przez uprawnionego;

4) zakaz prowadzenia pośrednictwa ubezpieczeniowego przez przedsiębiorców pozbawionych prawa prowadzenia działalności gospodarczej na podstawie ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze;

5) objęcie agentów ubezpieczeniowych będących osobami fizycznymi, wspólników będącej agentem ubezpieczeniowym spółki nie mającej osobowości prawnej i co najmniej połowy członków zarządu osoby prawnej będącej agentem, obowiązkiem spełniania warunków do tej pory wymaganych od osób bezpośrednio wykonujących czynności agencyjne, tzn. wymogu posiadania pełnej zdolności do czynności prawnych, niekaralności, rękojmi należytego wykonywania czynności agencyjnych, średniego wykształcenia i odbycia szkolenia zakończonego egzaminem;

6) skorygowanie zasad podejmowania działalności w Polsce przez pośredników ubezpieczeniowych z innych państw członkowskich Unii Europejskiej oraz podejmowania w tych państwach działalności przez polskich pośredników ubezpieczeniowych.

Uwagi do ustawy:

1) w art. 1 w pkt 1, w art. 3 w ust. 2 w pkt 3 z brzmienia lit. b wynika, że ryzykiem związanym z usługami w zakresie podróży jest ubezpieczenie na życie lub ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej, podczas gdy celem przepisu jest wyłączenie spod działania ustawy umów ubezpieczenia pokrywających ryzyko związane z usługami związanymi z podróżą nawet wówczas, gdy w jakimś zakresie ryzyko to jest objęte umową ubezpieczenia na życie lub ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej; proponuję sformułowanie "w tym objęte ubezpieczeniem na życie lub ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej" jako lepiej oddające intencje dyrektywy; propozycja poprawki:

2) w art. 1 w pkt 3, w art. 4a w ust. 1 wydaje się zasadne wskazanie również informacji, o których mowa w dodawanym art. 13 pkt 4a, czyli m. in. o firmie, wpisie do rejestru, posiadanych akcjach w zakładzie ubezpieczeń, nie ma bowiem powodu, aby sposób przekazywania tych informacji nie podlegał regułom art. 4a; ponadto należy z odwołania wykreślić art. 13 ust. 1 pkt 1, zgodnie z którym agent ma obowiązek okazywania dokumentu pełnomocnictwa, co trudno byłoby poddać regułom przekazywania informacji określonych w art. 4a ust. 1; propozycja poprawki:

3) zgodnie z art. 1 pkt 8, ust. 1a w przypadku agentów ubezpieczeniowych nieposiadajacych osobowości prawnej wszyscy ich wspólnicy powinni spełniać warunki określone w art. 9 ust. 1, m. in. posiadać pełną zdolność do czynności prawnych, co najmniej średnie wykształcenie, zdać egzamin. Przepis ten nie uwzględnia sytuacji, w której wspólnikami spółek nieposiadających osobowości prawnej są osoby prawne, stąd należy uzupełnić regulację ust. 1a wskazując, iż w przypadku, gdy wspólnikiem takiej spółki jest osoba prawna stosuje się do niej wymóg identyczny jak w przypadku osoby prawnej będącej agentem ubezpieczeniowym, tzn. wymóg spełniania warunków określonych w art. 9 ust. 1 przez połowę członków zarządu. Propozycja poprawki:

3) w przypadku agentów ubezpieczeniowych będących osobami prawnymi - co najmniej połowa ich członków zarządu.";

5) w art. 1 w pkt 17 w lit. a, w pkt 2 proponuję nieprecyzyjne sformułowanie "w oparciu o rzetelną analizę wystarczającej liczby ofert, dla opracowania rekomendacji" zastąpić wyrazami "w oparciu o rzetelną analizę ofert w liczbie wystarczającej dla opracowania rekomendacji";

6) w art. 1 w pkt 26 w lit. a w tiret drugim, w pkt 6 niejasne jest odesłanie do ust. 6a w zakresie złożenia wniosku o ujawnienie w rejestrze informacji o rozwiązaniu przez zakład ubezpieczeń umowy agencyjnej i o tym, że agent ubezpieczeniowy dochodzi ustalenia wadliwości tego rozwiązania. Przepis ust. 6a mówi wyłącznie o tym, że Polska Izba Ubezpieczeń udziela takich informacji trudno byłoby więc złożyć wniosek zgodnie z tym przepisem. Intencją ustawodawcy było zapewne złożenie wniosku za pośrednictwem Polskiej Izby Ubezpieczeń, stąd proponuję zastąpienie wyrazów "zgodnie z ust. 6a" wyrazami "za pośrednictwem Polskiej Izby Ubezpieczeń";

7) w związku z dodaniem w art. 9 ust. 1a wydaje się właściwe umożliwienie odmowy przez organ nadzoru wpisu do rejestru agentów ubezpieczeniowych i zmian tego wpisu w sytuacji, gdy agent nie spełnia warunku określonego w tym przepisie, zaniechanie ustanowienia takiej sankcji uczyni ten przepis martwym, stąd proponuję następujące zmiany do art. 39 ust. 2 i art. 41 ust. 3 ustawy nowelizowanej:

- w art. 1 w pkt 28, w ust. 2 po wyrazach "art. 9 ust. 1" dodaje się wyrazy "lub agent ubezpieczeniowy nie spełnia warunku, o którym mowa w art. 9 ust. 1a";

- w art. 1 w pkt 30, w ust. 3 po wyrazach "art. 9 ust. 1" dodaje się wyrazy "lub agent ubezpieczeniowy nie spełnia warunku, o którym mowa w art. 9 ust. 1a";

8) w art. 1 w pkt 29 w lit. b w tiret pierwszym, w pkt 2 w lit. c należy wyrazy "w tym rejestrze" zastąpić wyrazami "w rejestrze przedsiębiorców", ponieważ numer wpisu do rejestru agentów został przewidziany we wcześniejszym pkt 1;

9) w art. 1 w pkt 31 w lit. b, w ust. 3a należy usunąć zbędny wyraz "jest" przed wyrazami "w rejestrze" oraz doprecyzować, iż chodzi o rejestr agentów ubezpieczeniowych; propozycja poprawki:

10) w art. 1 w pkt 31 w lit. b, w ust. 3b w zdaniu pierwszym ze względów stylistycznych należy skreślić wyrazy "o tym";

11) w art. 1 w pkt 32:

12) w art. 1 w pkt 34, w ust. 1 należy wyrazy "w nazwie lub reklamie oraz" zastąpić wyrazami "w nazwie, reklamie lub". Jest to przepis karny i taki sposób zapisu oznacza w tym przypadku, że tylko używanie określeń wskazujących na wykonywanie czynności agencyjnych lub brokerskich jednocześnie w nazwie (lub reklamie) oraz do oznaczania działalności powoduje odpowiedzialność karną;

13) przepis art. 9, zgodnie z którym agenci ubezpieczeniowi mają 12 miesięcy na dostosowanie się do wymogów art. 9 ust. 1 pkt 1, 3 i 5, czyli wymogu posiadania pełnej zdolności do czynności prawnych, dawania rękojmi należytego wykonywania czynności agencyjnych i odbycia szkolenia zakończonego egzaminem, nie przewiduje sytuacji niedostosowania się do tych wymogów, czyli odpowiednika art. 8 ust. 3. Proponuję wyraźne stwierdzenie, iż w przypadku niespełniania wskazanych warunków po upływie okresu przejściowego umowa ubezpieczenia wygasa. Propozycja poprawki:

14) w art. 12 w ust. 2 należy przewidzieć sytuację, w której osoba fizyczna zgłaszana do rejestru na podstawie ust. 1 nie spełnia warunków określonych w art. w art. 28 ust. 3 pkt 1 lit. a - e, wówczas rozwiązanie to będzie spójne z postanowieniami art. 46 ust. 2 i 3 nowelizowanej ustawy. Ponadto proponuję zastąpienie wyrazów "osoba fizyczna lub prawna" jednoznacznym określeniem "broker ubezpieczeniowy". Propozycja poprawki:

15) w art. 13 wyrazy "z dniem wejścia w życie" należy zastąpić wyrazami "od dnia wejścia w życie", ponieważ pozostawienie przepisu w przyjętym brzmieniu oznaczałoby stosowanie zakazu prowadzenia działalności do pośredników pozbawionych prawa jej prowadzenia dokładnie z dniem wejścia w życie ustawy.