Warszawa, dnia 18 maja 2004 r.

KANCELARIA SENATU

BIURO LEGISLACYJNE

Celem uchwalonej przez Sejm w dniu 14 maja 2004 r. ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty, określanej dalej jako "ustawa", jest z jednej strony ustanowienie podstaw prawnych zakładania i prowadzenia publicznych szkół rolniczych i placówek rolniczych o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym oraz publicznych szkół leśnych odpowiednio przez ministra właściwego do spraw rolnictwa i ministra właściwego do spraw środowiska, z drugiej zaś - umożliwienie przejmowania do dnia 31 grudnia 2005 r. przez tych ministrów, w drodze porozumienia, prowadzenia szkół rolniczych oraz szkół leśnych, które zostały przejęte z dniem 1 stycznia 1999 r. przez samorząd powiatowy. W związku z tym ustawa dokonuje stosownych zmian w przepisach merytorycznych ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 ze zm.), jak również zawiera przepisy przejściowe, które mają na celu określenie zasad przejęcia w/w szkół i placówek prowadzonych przez powiaty.

1. Wymaga podkreślenia, że zarówno w aktualnie obowiązującej ustawie o systemie oświaty, jak również w odrębnych ustawach brak jest definicji placówki rolniczej. Tymczasem przepisy opiniowanej ustawy nie tylko posługują się tym pojęciem, ale przewidują również odpowiednie regulacje prawne w zakresie zakładania i prowadzenia bądź przejęcia "placówek rolniczych o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym". Stan taki jest nie tylko niepoprawny z punktu widzenia legislacyjnej poprawności przepisów ustawy, ale może również powodować praktyczne trudności w toku ich stosowania. W związku z tym zachodzi konieczność zdefiniowania w art. 3 ustawy o systemie oświaty pojęcia placówki rolniczej.

2. Art. 32a ust. 1a, w brzmieniu nadanym przez ustawę, stanowi, że minister właściwy do spraw rolnictwa sprawuje nadzór pedagogiczny nad publicznymi szkołami rolniczymi, placówkami rolniczymi oraz placówkami doskonalenia nauczycieli przedmiotów zawodowych, którzy nauczają w szkołach rolniczych, przez siebie prowadzonymi. Zważywszy na fakt, iż minister ten może zakładać i prowadzić, a także przejmować jedynie placówki rolnicze o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym, przepis ten wymaga stosownej korekty.

3. Za niezgodny z regułami poprawnej legislacji należy uznać art. 32a ust. 5, w brzmieniu nadanym przez ustawę, zgodnie z którym rozporządzenia, o których mowa w art. 22 ust. 2 pkt 1, pkt 2 lit. d i pkt 3, minister właściwy do spraw oświaty i wychowania wydaje w porozumieniu odpowiednio z ministrem właściwym do spraw rolnictwa lub ministrem właściwym do spraw środowiska. Przepisy te upoważniają ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania do określenia, w drodze rozporządzenia:

Mimo braku precyzji art. 32a ust. 5, w brzmieniu nadanym przez ustawę, jego wykładnia celowościowa przemawia za poglądem, iż intencją ustawodawcy sejmowego było ustanowienie - w odniesieniu do kształcenia zawodowego w publicznych szkołach rolniczych i placówkach rolniczych oraz publicznych szkołach leśnych - podstaw prawnych do unormowania w/w problematyki w aktach wykonawczych ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, w wydaniu których współuczestniczyliby odpowiednio minister właściwy do spraw rolnictwa i minister właściwy do spraw środowiska. Jednakże wykładnia literalna nie pozwala na przyjęcie takiego wniosku. Skutkiem wejścia w życie tego przepisu będzie ukształtowanie się stanu prawnego, zgodnie z którym ministrowie ci będą współuczestniczyli w wydawaniu rozporządzeń - w zakresie objętym przepisami art. 22 ust. 2 pkt 1, pkt 2 lit. d i pkt 3 - w odniesieniu do wszystkich typów szkół. Regulacja taka budzi zasadnicze wątpliwości natury systemowej, zważywszy na fakt, iż art. 20 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U. z 2003 r. Nr 159, poz. 1548 ze zm.) przyznaje co do zasady zadania i kompetencje w zakresie problematyki kształcenia, nauczania i wychowania dzieci i młodzieży ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania. Remedium na przedstawiony wyżej stan rzeczy będzie sformułowanie w art. 32a ust. 5 upoważnienia dla tego ministra do wydania w porozumieniu odpowiednio z ministrem właściwym do spraw rolnictwa i ministrem właściwym do spraw środowiska rozporządzenia obejmującego w/w problematykę, jednakże jedynie w odniesieniu do kształcenia zawodowego w publicznych szkołach rolniczych i placówkach rolniczych oraz publicznych szkołach leśnych. Ten sam postulat dotyczy odpowiednio art. 78 ust. 1, w brzmieniu nadanym przez ustawę.

4. Niezależnie od wyrażonych wyżej uwag ustawa wymaga również innych zmian, wynikających z konieczności doprecyzowania jej przepisów, a także zapewnienia poprawnych konstrukcji redakcyjnych.

1) w art. 1 w pkt 3 w lit. a, w ust. 1a po wyrazach "placówkami rolniczymi" dodaje się wyrazy "o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym";

2) w art. 1 w pkt 3 w lit. c, ust. 5 otrzymuje brzmienie:

3) w art. 1 w pkt 4, w art. 78 w ust. 1 zdanie wstępne otrzymuje brzmienie:

4) w art. 2 w ust. 1 wyrazy "a minister właściwy do spraw środowiska może przejąć prowadzenie szkół leśnych o znaczeniu co najmniej regionalnym przejętych z dniem 1 stycznia 1999 r. przez samorząd powiatowy" zastępuje się wyrazami ", a minister właściwy do spraw środowiska może przejąć, w drodze porozumienia, prowadzenie szkół leśnych, przejętych z dniem 1 stycznia 1999 r. przez samorząd powiatowy";

5) w art. 2 w ust. 2 po wyrazie "Przejęcie" dodaje się wyrazy "szkół i placówek, o których mowa w ust. 1,";

6) w art. 2 w ust. 3 po wyrazach "Przekazanie szkół" dodaje się wyrazy "i placówek, o których mowa w ust. 1," oraz wyrazy "szkół i placówek, o których mowa w ust. 1" zastępuje się wyrazami "tych szkół i placówek";

7) w art. 2 w ust. 4 po wyrazach "szkół i placówek," dodaje się wyrazy "o których mowa w ust. 1,";

8) w art. 2 w ust. 5 wyrazy "szkół i placówek rolniczych i leśnych" zastępuje się wyrazami "szkół i placówek, o których mowa w ust. 1,";

9) w art. 3 wyrazy "art. 78 ust. 1" zastępuje się wyrazami "art. 22 ust. 2 pkt 1, pkt 2 lit. d i pkt 3 oraz art. 78 ust. 1".