10 grudnia 2003 r.

W załączeniu przekazujemy projekt ustawy wraz z uzasadnieniem.

Rejestrowany związek partnerski zostaje zawarty, gdy dwie osoby jednocześnie obecne złożą przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego zgodne oświadczenia o wstąpieniu w rejestrowany związek partnerski.

Rejestrowany związek partnerski nie może zostać zawarty: przez osobę dotkniętą chorobą psychiczną lub niedorozwojem umysłowym, przez osobę, która pozostaje w związku małżeńskim lub innym rejestrowanym związku partnerskim, między krewnymi w linii prostej, rodzeństwem, między przysposabiającym i przysposobionym.

Obcokrajowcy mogą zawrzeć rejestrowany związek partnerski, jeżeli jeden z nich mieszka w Polsce co najmniej od dwóch lat.

Rejestrowany związek partnerski ulega rozwiązaniu z chwilą upływu 6 miesięcy od złożenia przez partnerów przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego zgodnych oświadczeń o rozwiązaniu związku partnerskiego, pod warunkiem, że obydwa oświadczenia nie zostały wycofane przed upływem tego terminu.

Partnerzy nie mogą wspólnie przysposobić innej osoby.

Art. 13.

Projektowana ustawa o rejestrowanych związkach partnerskich ma na celu uregulowanie sytuacji prawnej homoseksualistów w Polsce. Przewidywane zmiany umożliwią homoseksualistom zawieranie związków zbliżonych pod względem wywoływanych skutków prawnych do małżeństw. Projekt ustawy zmierza więc do zrównania ludzi pod względem przysługujących im praw niezależnie od ich orientacji seksualnej. Ma więc na celu dostosowanie stanu prawnego do wymogów, jakim powinno odpowiadać państwo demokratyczne: poszanowanie wolności człowieka, pluralizm światopoglądowy i tolerancja. W państwie demokratycznym nie powinno być miejsca na dyskryminację jakichkolwiek mniejszości, jeżeli swoją działalnością nie naruszają obowiązującego porządku prawnego. Z tego punktu widzenia głęboko niepokojący jest brak tolerancji dla osób o skłonnościach homoseksualnych i nierówne traktowanie ludzi ze względu na orientację seksualną, znajdujące wyraz w odmawianiu homoseksualistom prawa do zawierania legalnych związków. Przepisy obowiązujące w tym zakresie w Polsce nie tylko zaprzeczają poszanowaniu równości, ale także wolności człowieka. Wszelka ingerencja w sferę tak bardzo osobistą jak życie uczuciowo-seksualne niewątpliwie prowadzi do pogwałcenia wolności. Budzi protest narzucanie obyczajowego wzorca heteroseksualizmu i utrzymywanie w mocy przepisów prawnych dyskryminujących tych wszystkich, którzy od niego odstają. Nie należy nadal utrzymywać sytuacji, która zmusza na przykład osoby bezwyznaniowe, ateistów, czy agnostyków do podporządkowywania swojego życia dominującej w Polsce koncepcji małżeństwa zgodnej z prawem kanonicznym. Warto zauważyć, że rozwiązania zawarte w przedłożonym projekcie ustawy nie naruszają dotychczasowych uregulowań odnoszących się do małżeństw heteroseksualnych i nie godzą w ich doniosłość.

Projektowana ustawa ma na celu również dostosowanie stanu prawnego do współczesnych przemian i aktualnego stanu wiedzy o seksualności człowieka. Współczesna seksuologia domaga się zmiany nastawienia do homoseksualizmu, wyjaśniając że nie jest to perwersja, lecz wrodzona lub nabyta zmiana przedmiotu pożądania. Z tego powodu uważa się słusznie, że homoseksualizm nie powinien być oceniany w kategoriach moralnych, skoro jest to jedna z postaci normalnego życia seksualnego. Nie należy zapominać, że w starożytności homoseksualizm był kultywowany.

Za przełomowy moment w procesie eliminacji dyskryminacji prawnej homoseksualistów należy uznać przyznanie im w niektórych krajach prawa do legalizacji tworzonych przez nich związków i nadanie im statusu równego lub zbliżonego do związków małżeńskich. Stosowne regulacje prawne zostały wprowadzone przykładowo w Danii, Norwegii, Szwecji, Finlandii, Holandii, Niemczech. Skoro osiągnięcia innych krajów europejskich w tak wielu przypadkach stają się wzorem dla rozwiązań przyjmowanych w Polsce, nie ma przeszkód, aby nie skorzystać z nich także w tym zakresie. Tym bardziej, że proponowane zmiany
w polskim prawie wynikają nie tylko z potrzeby prawnego uregulowania stosunków między partnerami oraz między nimi i społeczeństwem, ale również z potrzeby zmiany mentalności i nastawienia społeczeństwa polskiego do homoseksualistów. Mogą także znacząco przyczynić się do stabilizacji związków homoseksualnych i uchronić wielu ludzi przed dramatycznymi przeżyciami. Ten ostatni aspekt odnosi się zwłaszcza do cudzoziemców, którzy nie rzadko pozostając w harmonijnych związkach, zmuszani są do rozstań, bo nie mają możliwości ich zalegalizowania i podjęcia na tej podstawie starań o prawo legalnego przebywania na terenie Polski.

Przeprowadzone badania wykazują, że homoseksualiści stanowią 4% - 10% społeczeństwa. Znaczy to, że liczba homoseksualistów w Polsce wynosi około 2 mln osób. Homoseksualiści stanowią więc znaczącą mniejszość w naszym kraju. Tego faktu nie można ignorować. Nie można tej grupie odmawiać prawa do życia zgodnego z własnymi skłonnościami i przekonaniami.

Państwo polskie nie zrealizowało dotąd postulatów wysuwanych przez homoseksualistów w zakresie prawnego uregulowania stosunków faktycznych występujących w tym środowisku. Błędne jest przekonanie, że związki te, zwłaszcza tworzone przez mężczyzn, są nietrwałe. Badania temu przeczą. Z sondaży przeprowadzonych w Szwecji wynika, że 92% homoseksualistów jest w stałym związku lub taki związek chce tworzyć. Związki homoseksualne nie są ze swej natury mniej stabilne niż heteroseksualne. Jednak ze względu na brak prawnej ochrony
i akceptacji społecznej są bardziej narażone na rozpad.

Zgodnie z przepisami aktualnie obowiązującymi w Polsce homoseksualiści nie mogą korzystać z żadnych szczególnych uprawnień z racji pozostawania w stałym związku, nawet jeżeli prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. W świetle prawa traktowani są niemalże jak osoby pomiędzy którymi nie istnieją żadne więzi. Nie mogą korzystać z uprawnień, jakie przysługują małżonkom, a więc osobom pozostającym w związku zbliżonym pod względem faktycznym do istniejącego między nimi.

Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie istotnych zmian w obowiązującym systemie prawnym. Zawarcie rejestrowanego związku partnerskiego, podobnie jak małżeństwo, będzie wiązało się z nabyciem szeregu uprawnień, głównie o charakterze ekonomicznym. Do najważniejszych należą: prawo do dziedziczenia po zmarłym partnerze, prawo do korzystania z najniższej stawki podatku od spadku po zmarłym partnerze, prawo do korzystania z ubezpieczenia zdrowotnego dla członków rodziny, prawo do wspólnego opodatkowania się, prawo do świadczeń po zmarłym partnerze, np. emerytury.

W wyniku zawarcia rejestrowanego związku partnerskiego, partnerzy otrzymają nie tylko nowe przywileje, ale także przyjmą na siebie określone obowiązki. Zostaną prawnie zobowiązani do wzajemnego wspierania się, także finansowego.
Z chwilą zawarcia rejestrowanego związku partnerskiego powstaje pomiędzy nimi wspólność majątkowa z wszelkimi konsekwencjami wynikającymi z odpowiednich przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Partnerzy ponoszą także odpowiedzialność solidarną za zaciągnięte zobowiązania i spoczywa na nich obowiązek alimentacyjny.

Proponowana zmiana przepisów prawnych pozwoliłaby jawnie - nie zaś
w ukryciu - żyć znacznej grupie społeczeństwa w sposób zgodny z własnymi skłonnościami i poglądami.

Nie przewiduje się konieczności wydania aktów wykonawczych do ustawy.