Druk nr 371
11 kwietnia 2003 r.
SENAT
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
V KADENCJA
MARSZAŁEK SEJMU
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Pan
Longin PASTUSIAK
MARSZAŁEK SENATU
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Zgodnie z art. 121 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej mam zasz
czyt przesłać Panu Marszałkowi do rozpatrzenia przez Senat uchwaloną przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej na 45. posiedzeniu w dniu 9 kwietnia 2003 r. ustawęo zmianie ustawy - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia.
Z poważaniem
(-) Marek Borowski
USTAWA
z dnia 9 kwietnia 2003 r.
o zmianie ustawy - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia
Art. 1.
W ustawie z dnia 24 sierpnia 2001 r. - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz.U. Nr 106, poz. 1148) wprowadza się następujące zmiany:
1) w
art. 2 po § 1 dodaje się § 1a w brzmieniu:"§ 1a. Orzekanie w postępowaniu zwyczajnym następuje wówczas, gdy brak jest podstaw do rozpoznania sprawy w postępowaniu przyspieszonym albo n
2) w art. 17 § 5 otrzymuje brzmienie:
"§ 5. Udział w sprawie organu, który złożył wniosek o ukaranie, wyłącza Policję od udziału w sprawie.";
3) w art. 26:
a) § 1 otrzymuje brzmienie:
"§ 1. O przesłaniu wniosku o ukaranie oskarżyciel publiczny zawiadamia
ujawnionego pokrzywdzonego, wskazując sąd, do którego wniosek skierowano i pouczając go o uprawnieniach, o których mowa w § 3.",b) uchyla się § 2,
c) § 3 otrzymuje brzmienie:
"§ 3. Pokrzywdzony może w terminie 7 dni od zawiadomienia, o którym m
owa w § 1, oświadczyć, że będzie działać obok oskarżyciela publicznego jako oskarżyciel posiłkowy; po upływie tego terminu uprawnienie wygasa.",d) uchyla się § 4;
4) w art. 37 w § 5 wyrazy "art. 144-146, 148," zastępuje się wyrazami "art. 144-146, 147 § 3, art. 148,";
5) art. 38 otrzymuje brzmienie:
"Art. 38 § 1. Do czynności procesowych prowadzonych w postępowaniu w spr
awach o wykroczenia stosuje się odpowiednio także przepisy art. 95, 100 § 1 i 6 zdanie pierwsze, art. 105, 107, 108, 116-121, 122-127, 128-134, 136-142, 156 § 1-4, art. 157, 158 i 160-166 oraz art. 476 § 2 Kodeksu postępowania karnego, a gdy sąd nie orzeka jednoosobowo, również art. 109-114 i 115 § 1, § 2 zdanie pierwsze oraz § 3 Kodeksu postępowania karnego.§ 2. Przy pierwszym wysłuchaniu oraz w wypadku, o którym mowa w art. 54 § 7, osoba podejrzana o popełni
enie wykroczenia ma obowiązek wskazać adres dla doręczeń w kraju; w razie nieuczynienia tego, pismo wysłane pod ostatnio znanym adresem w kraju albo jeżeli adresu tego nie ma, załączone do akt sprawy, uważa się za doręczone, o czym należy ją pouczyć.";6) w art. 42 § 2 otrzymuje brzmienie:
"§ 2. W razie uzasadnionych wątpliwości co do stanu zdrowia psychicznego o
bwinionego, sąd lub prokurator działający na podstawie art. 56 § 1 powołuje biegłego psychiatrę. Przepis art. 202 § 4 Kodeksu postępowania karnego stosuje się odpowiednio.";7) art. 53 otrzymuje brzmienie:
"Art. 53. Jeżeli miejsce pobytu osoby podejrzanej o popełnienie wykroczenia nie jest znane, sąd może zarządzić ustalenie miejsca jej pobytu przez Policję. Policja ustala też miejsce pobytu z własnej inicjatywy albo może je ustalić na wniosek organu dokonującego czynności wyjaśniających. Sąd może zarządzić przymusowe doprowadzenie obwinion
ego.";8) art. 54 otrzymuje brzmienie:
"Art. 54. § 1. W celu ustalenia, czy istnieją podstawy do wystąpienia z wnioskiem o ukaranie oraz zebrania danych niezbędnych do sporządzenia wni
osku o ukaranie, Policja przeprowadza czynności wyjaśniające. Czynności te w miarę możności należy podjąć w miejscu popełnienia czynu bezpośrednio po jego ujawnieniu i zakończyć w ciągu miesiąca.§ 2. Jeżeli czynności wyjaśniające nie dostarczyły podstaw do wniesienia wniosku o ukaranie, zawiadamia się o tym ujawnionych pokrzy
wdzonych oraz osobę, o której mowa w art. 56a, wskazując przyczynę niewniesienia wniosku o ukaranie.§ 3. Jeżeli okoliczności czynu nie budzą wątpliwości, utrwalenie czynn
ości wyjaśniających można ograniczyć do sporządzenia notatki urzędowej, zawierającej ustalenia niezbędne do sporządzenia wniosku o ukaranie. Notatka powinna zawierać wskazanie rodzaju czynności, jej czasu i miejsca oraz osób uczestniczących, a także krótki opis przebiegu czynności i podpis osoby, która ją sporządziła.§ 4. Jeżeli okoliczności czynu budzą wątpliwości, dla realizacji celu
określonego w § 1 można przeprowadzić odpowiedni dowód. Utrwalenie takiej czynności następuje w formie protokołu ograniczonego do zapisu najbardziej istotnych oświadczeń osób biorących udział w czynności.§ 5. W stosunku do osoby podejrzanej o popełnienie wykroczenia stosuje się odpowiednio przepisy art. 74 § 3 i ar
t. 308 § 1 Kodeksu postępowania karnego.§ 6. Należy niezwłocznie przesłuchać osobę, co do której istnieje uz
asadniona podstawa do sporządzenia przeciwko niej wniosku o ukaranie. Osoba taka ma prawo odmówić złożenia wyjaśnień oraz zgłosić wnioski dowodowe, o czym należy ją pouczyć. Przesłuchanie tej osoby zaczyna się od powiadomienia jej o treści zarzutu wpisanego do protokołu przesłuchania; przepis § 4 zdanie drugie stosuje się.§ 7. Od przesłuchania osoby, o której mowa w § 6, można odstąpić, j
eżeli byłoby ono połączone ze znacznymi trudnościami; osoba ta może nadesłać wyjaśnienia do właściwego organu w terminie 7 dni od odstąpienia od przesłuchania, o czym należy ją pouczyć. Odstąpienie od przesłuchania oraz pouczenie dokumentuje się notatką urzędową.";9) w art. 55 § 1 otrzymuje brzmienie:
"§ 1. Czynności wyjaśniające przeprowadza się także w celu uzupełnienia lub sprawdzenia faktów podanych we wniosku o ukaranie w wypadku wskaz
anym w art. 60 § 1 pkt 6.";10) w art. 56 § 2 otrzymuje brzmienie:
"§ 2. Prze
11) po art. 56 dodaje się art. 56a w brzmieniu:
"Art. 56a. Jeżeli nie zachodzą okoliczności określone w art. 27, osobie, która złożyła zawiadomienie o popełnieniu wykroczenia, przysługuje zaż
12) w art. 57:
a) w § 3:
- pkt 2 otrzymuje brzmienie:
"2) miejsca zatrudnienia obwinion
- pkt 7 otrzymuje brzmienie:
"7) danych dotyczących uprzedniego skazania obwinionego za podobne przestępstwo lub wykroczenie, jeżeli oskarżyciel powołuje się na tę
okoliczność.",b) § 4 otrzymuje brzmienie:
"§ 4. Do wniosku o ukaranie oskarżyciel publiczny dołącza materiały czynn
ości wyjaśniających lub postępowania przygotowawczego, a także, do wiadomości sądu, adresy świadków i pokrzywdzonych oraz po jednym odpisie wniosku dla każdego z obwinionych.";13) w art. 59 § 2 otrzymuje brzmienie:
"§ 2. Jeżeli wniosek o ukaranie odpowiada warunkom formalnym, prezes sądu, wszczynając postępowanie zarządzeniem, kieruje sprawę do rozpoznania na rozprawie lub na posiedzeniu albo - w razie stwierdzenia okoliczności wyłączających postępowanie lub wskazanych w art. 61 § 1 - orzekając jednoos
obowo, odmawia wszczęcia postępowania. Na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania służy zażalenie osobie, która złożyła zawiadomienie o popełnieniu wykroczenia, ujawnionemu pokrzywdzonemu oraz organowi, który wniósł wniosek o ukaranie.";14) art. 60 otrzymuje brzmienie:
"Art. 60. § 1. Prezes sądu, po wszczęciu postępowania, kieruje sprawę na posi
edzenie, jeżeli:1) oskarżyciel publiczny wystąpił z wnioskiem o skazanie obw
2) obwiniony, po wezwaniu go na rozprawę lub zawiadomieniu o jej terminie, wystąpił z wnioskiem o skazanie bez przeprowadzania rozprawy,
3) zostały stwierdzone przed rozprawą okoliczności wyłączające postę
powanie,4) zachodzi potrzeba wydania postanowienia o niewłaściwości są
du,5) zachodzi potrzeba umorzenia postępowania z powodu oczyw
istego braku podstaw obwinienia,6) w sprawie, w której wniosek o ukaranie złożył oskarżyciel p
osiłkowy, niezbędne jest polecenie Policji lub innemu organowi dokonania określonych czynności dowodowych,7) zachodzi możliwość wydania wyroku nakazowego,
8) zachodzi potrzeba wydania innego rozstrzygnięcia przekraczają
cego uprawnienia prezesa.§ 2. O termin
ie posiedzenia w wypadkach wskazanych w § 1 pkt 1, 2, 3 i 5 powiadamia się strony i ich przedstawicieli procesowych. Niestawiennictwo prawidłowo powiadomionych osób nie tamuje toku postępowania. Udział obrońcy, o którym mowa w art. 21 § 1, jest jednak obowiązkowy w posiedzeniu określonym w § 1 pkt 1 i 2.§ 3. W wypadku wskazanym w § 1 pkt 2 prezes sądu może zarządzić rozpoznanie wniosku obwinionego na rozprawie, jeżeli przyspieszy to bieg postępowania. Wniosek ten rozpoznaje się wówczas przed rozpoczęciem przewodu sądowego.
§ 4. W dalszym postępowaniu sąd nie jest związany oceną faktyczną ani prawną przyjętą za podstawę rozstrzygnięć wydanych w trybie
określonym w § 1-3.";15) art. 61 otrzymuje brzmienie:
"Art. 61. § 1. Można odmówić wszczęcia postępowania, a wszczęte umorzyć, także wtedy, jeżeli:
1) w sprawie o ten sam czyn, jako mający jednocześnie znamiona przestępstwa i wykroczenia, postępowanie karne zostało już prawomocnie zakończone orzeczeniem skazującym lub toczy się postęp
2) wobec sprawcy zastosowano środek oddziaływania w postaci pouczenia, zwrócenia uwagi lub ostrzeżenia albo środek przew
idziany w przepisach o odpowiedzialności dyscyplinarnej lub porządkowej, a środek ten jest wystarczającą reakcją na wykroczenie.§ 2. Na postanowienie o umorzeniu postępowania z przyczyn wskaz
anych w § 1 przysługuje zażalenie.§ 3. W sprawie o wykroczenie, w której odmówiono wszczęcia postęp
owania lub je umorzono, można podjąć postępowanie w terminie 3 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia w sprawie o przestępstwo, jeżeli orzeczeniem tym uniewinniono oskarżonego lub umorzono postępowanie, a nie ustała jeszcze karalność wykroczenia.";16) w art. 67 § 2 otrzymuje brzmienie:
"§ 2. Zawiadomienie obwinionego o terminie pierwszej rozprawy powinno za
17) art. 68 otrzymuje brzmienie:
"Art. 68. § 1. Jeżeli obwiniony lub świadek mieszka poza miejscowością, w której ma siedzibę właściwy sąd, prezes sądu lub sąd może zwrócić się do sądu, na którego terenie działania mieszkają te osoby, o przesłuch
anie ich co do wskazanych okoliczności.§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do obwinionego lub świadka pozbawionego woln
ości.";18) w art. 74 § 1 otrzymuje brzmienie:
"§ 1. Jeżeli obwiniony odmawia złożenia wyjaśnień albo wyjaśnia odmiennie niż poprzednio lub oświadcza, że pewnych okoliczności nie pamięta, wolno odczytywać w odpowiednim zakresie jego wyjaśnienia złożone poprzednio w trybie art. 54 § 6 lub 7, a także jego wyjaśnienia złożone w charakterze obwinionego albo oskarżonego
przed sądem w tej lub innej sprawie albo w innym postępowaniu przewidzianym przez ustawę. Po odczytaniu protokołu sąd wzywa obecnego obwinionego do wypowiedzenia się co do treści protokołu i do wyjaśnienia zachodzących sprzeczności.";19) w art. 76 § 2 otrzymuje brzmienie:
"§ 2. Przepis § 1 stosuje się także do notatek urzędowych, o których mowa w art. 54 § 3, z tym że na żądanie strony sąd przeprowadza na rozprawie czynn
ości dowodowe, których dotyczy notatka, chyba że stwierdza ona okoliczności, którym obwiniony w wyjaśnieniach swych nie zaprzeczał.";20) w art. 82:
a) w § 1 wyrazy "art. 418 § 1 i 3," zastępuje się wyrazami "art. 418 § 1 i 3, art. 418a,",
b) § 5 otrzymuje brzmienie:
"§ 5. W wypadku wskazanym w § 4, sąd:
1) wobec osoby czasowo przebywającej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zarządza zatrzymanie jej paszportu lub innego dokumentu uprawniającego do przekroczenia granicy, na czas do stawienia się do wyk
2) wobec osoby niemającej stałego miejsca zamieszkania lub pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, skazanej na karę aresztu, z
arządza natychmiastowe osadzenie jej w zakładzie karnym,3) wobec osoby, o której mowa w pkt 2, skazanej na karę grzywny,
orzeka zastępczą karę aresztu, przyjmując 1 dzień aresztu za równoważny grzywnie od 20 zł do 150 zł, przy czym kara zastępcza nie może przekroczyć 30 dni aresztu; zarządza ponadto, na wypadek nieuiszczenia grzywny w terminie 3 dni, natychmiastowe wykonanie kary zastępczej.";21) w art. 93 § 1-3 otrzymują brzmienie:
"§ 1. Sąd na posiedzeniu może wydać wyrok nakazowy w sprawach o wykroczenia, w których wystarczające jest wymierzenie nagany, grzywny albo kary ogran
§ 2. Orzekanie w postępowaniu nakazowym może nastąpić, jeżeli okoliczności czynu i wina obwinionego nie budzą wątpliwości. Wydając wyrok nakazowy, sąd uznaje za ujawnione dowody dołączone do wniosku o uk
aranie.§ 3. Wyrokiem nakazowym można orzec również środek karny.";
22) art. 94 otrzymuje brzmienie:
"Art. 94. § 1. Do wy
§ 2. Na zarządzenie odmawiające przyjęcia sprzeciwu przysługuje zaż
alenie.§ 3. Wyrok nakazowy, od
którego nie wniesiono sprzeciwu lub sprzeciw cofnięto, staje się prawomocny.";23) w art. 95:
a) uchyla się § 2,
b) § 4 otrzymuje brzmienie:
"§ 4. Jeżeli uprawnienie dla funkcjonariuszy określonego organu do nakład
ania grzywien wynika z innej ustawy, a ustawa ta nie określa wykroczeń, do których stosuje się postępowanie mandatowe, zakres wykroczeń, za które można nałożyć grzywnę w drodze mandatu karnego, określi, w drodze rozporządzenia, właściwy minister, w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości, mając na względzie konieczność zapewnienia szybkiej reakcji na fakt popełnienia wykroczenia, a także potrzebę należytej ochrony dóbr szczególnie narażonych na naruszenia ze strony sprawców wykroczeń. Rozporządzenie to określa jednocześnie warunki i sposób wydawania upoważnień do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego.",c) § 6 otrzymuje brzmienie:
"§ 6. W celu ujednolicenia sposobu reakcji organów uprawnionych do nakł
adania grzywien w drodze mandatu karnego na określone wykroczenia Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych, złożony w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości, określi, w drodze rozporządzenia, zróżnicowaną wysokość mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń, uwzględniając rodzaj naruszonego lub zagrożonego dobra oraz stopień szkodliwości poszczególnych czynów.";24) w art. 97 § 1 otrzymuje brzmienie:
"§ 1. W postępowaniu mandatowym, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, funkcjon
ariusz uprawniony do nakładania grzywny w drodze mandatu karnego może ją nałożyć jedynie, gdy:1) schwytano sprawcę wykroczenia na gorącym uczynku lub bezpośrednio po popełnieniu wykr
oczenia,2) stwierdzi popełnienie wykroczenia naocznie pod nieobecność sprawcy a
lbo za pomocą urządzenia pomiarowego lub kontrolnego, a nie zachodzi wątpliwość co do osoby sprawcy czynu- w tym także, w razie potrzeby, po przeprowadzeniu w niezbędnym zakresie czynności wyjaśniających, podjętych niezwłocznie po ujawnieniu wykrocz
enia. Nałożenie grzywny w drodze mandatu karnego nie może nastąpić po upływie 14 dni od daty ujawnienia czynu w wypadku, o którym mowa w pkt 1, i 30 dni w wypadku, o którym mowa w pkt 2.";25) w art. 98 § 2 i 3 otrzymują brzmienie:
"§ 2. Mandatem karnym, o którym mowa w § 1 pkt 1, może być nałożona grzywna jedynie wobec osoby czasowo przebywającej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub niemającej stałego miejsca zamieszkania albo pobytu. Mandat taki staje się prawomocny z chwilą uiszczenia grzywny funkcjonariuszowi, który ją nałożył.
§ 3. Mandatem karnym, o którym mowa w § 1 pkt 2,
może być nałożona grzywna jedynie wobec osoby innej niż wymieniona w § 2. Mandat powinien zawierać pouczenie o obowiązku uiszczenia grzywny w terminie 7 dni od daty przyjęcia mandatu oraz o skutkach nieuiszczenia grzywny w terminie. Staje się on prawomocny z chwilą pokwitowania jego odbioru przez ukaranego.";26) w art. 103 § 2 otrzymuje brzmienie:
"§ 2. Od wyroku sądu pierwszej instancji służy stronom apelacja, chyba że
ustawa stanowi inaczej.";27) w art. 104:
a) w § 1 po pkt 3 dodaje się pkt 3a w brz
mieniu:"3a) sąd niższego rzędu orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu wyższego rzędu,",
b) po § 1 dodaje się § 1a w brzmieniu:
"§ 1a. Uchylenie orzeczenia jedynie z powodów określonych w § 1 pkt 6 oraz w art. 5 § 1 pkt 4 i 5 może nastąpić tylko na korzyść obwinion
28) po art. 106 dodaje się art. 106a w brzmieniu:
"Art. 106a. Sąd odwoławczy może, uznając potrzebę uzupełnienia przewodu sądowego, przeprowadzić dowód na rozprawie, jeżeli przyczyni się to do przyśpieszenia postępowania, a nie jest
29) w art. 109 § 2 otrzymuje brzmienie:
"§ 2. Przy rozpoznawaniu środka odwoławczego stosuje się odpowiednio także przepisy art. 425 § 3 i 4, art. 426, 427, 429-438, 440-443, 447, 449, 453, 454 § 1, art. 455, 456, 462, 463 § 1, art. 465 § 1 i 2, art. 466 i 467 Kodeksu postępowania karnego.";
30) tytuł działu XII otrzymuje brzmienie:
"Dział XII. Postępowanie po uprawomocnieniu się orze
31) w dziale XII po tytule działu dodaje się wyrazy:
"Rozdział 20
Odszkodowanie za niesłuszne ukaranie lub zatrzymanie";
32) w art. 114 § 2 otrzymuje brzmienie:
"§ 2. Odszkodowanie i zadośćuczynienie przysługuje także osobie niewątpliwie niesłusznie zatrzymanej oraz osobie osadzonej w zakładzie karnym na podstawie art. 82 § 5 pkt 2 albo pkt 3, która następnie została prawomo
cnie uniewinniona, albo wobec której prawomocnie umorzono postępowanie.";33) art. 119 otrzymuje brzmienie:
"Art. 119. Do kos
Art. 2.
Czynności procesowe dokonane przed wejściem w życie niniejszej ustawy są skuteczne, jeżeli dokonano ich z zachowaniem przepisów dotychczas
owych.
Art. 3.
Do czasu wydania przepisów wykonawczych na podstawie niniejszej
ustawy zachowują moc przepisy wydane przed jej wejściem w życie, jeżeli nie są sprzeczne z przepisami tej ustawy.
Art. 4.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2003 r.
MARSZAŁEK SEJMU
(-) Marek BOROWSKI