Marszałek Senatu w dniu 17 marca 2003 r. - zgodnie z art. 79 ust. 1 Regulaminu Senatu - skierował do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności projekt ustawy o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego w celu rozpatrzenia go w pierwszym czytaniu.

W załączeniu przedstawiamy także informację o zgodności projektu ustawy z prawem Unii Europejskiej.

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego.

Jednocześnie upoważnia senator Ewę Serocką do reprezentowania stanowiska Senatu w dalszych pracach nad projektem.

W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U. Nr 133, poz. 882, z 1999 r. Nr 110, poz. 1255, z 2000 r. Nr 48, poz. 554, z 2001 r. Nr 98, poz. 1069 i 1070, Nr 130, poz. 1452 oraz z 2003 r. Nr 41, poz. 361) wprowadza się następujące zmiany:

"Art. 3a. Komornik wykonuje czynności, o których mowa w art. 2, i nie jest przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178, z 2000 r. Nr 86, poz. 958 i Nr 114, poz. 1193 oraz z 2001 r. Nr 49, poz. 509, Nr 67, poz. 679 i Nr 102, poz. 1115).";

"Art. 7 . 1 . Rewirem komorniczym jest obszar właściwości sądu rejonowego, część tego obszaru lub obszar właściwości kilku sądów rejonowych.

 2 . Na wniosek prezesa właściwego sądu okręgowego prezes sądu apelacyjnego, po zasięgnięciu opinii rady właściwej izby komorniczej, w drodze zarządzenia, tworzy i znosi rewiry, zmienia ich granice oraz wyznacza siedziby kancelarii komorniczych.

 3 . Odpis zarządzenia, o którym mowa w ust. 2 , prezes sądu apelacyjnego doręcza niezwłocznie Ministrowi Sprawiedliwości. W terminie jednego miesiąca od dnia doręczenia odpisu zarządzenia Minister Sprawiedliwości może, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Komorniczej, w drodze zarządzenia, uchylić zarządzenie prezesa sądu apelacyjnego. Krajowa Rada Komornicza przedstawia opinię w terminie 1 4 dni od otrzymania wezwania. Brak opinii rady w tym terminie nie wstrzymuje wydania zarządzenia przez Ministra Sprawiedliwości.

 4 . Krajowa Rada Komornicza przesyła Ministrowi Sprawiedliwości w terminie do dnia 3 1 stycznia każdego roku wykaz rewirów i siedzib kancelarii komorniczych według stanu na dzień 3 1 grudnia roku poprzedniego.

 5 . Minister Sprawiedliwości w terminie do 3 1 marca każdego roku ogłasza w drodze obwieszczenia w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" wykaz rewirów i siedzib kancelarii komorniczych.";

3) w art. 8 :

a) ust. 1 -4 otrzymują brzmienie:

"1 . Komornik działa na obszarze swojego rewiru komorniczego, z zastrzeżeniem
ust. 3 .

 2 . Komornik nie może odmówić przyjęcia wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, do przeprowadzenia którego jest właściwy.

 4. Komornik może, na pisemny wniosek wierzyciela, prowadzić egzekucję na obszarze właściwości sądu apelacyjnego, jeżeli w zakresie prowadzonych przez tego komornika egzekucji zaległość nie przekracza sześciu miesięcy. Zaległość oblicza się, dzieląc liczbę spraw nie załatwionych przez średni miesięczny wpływ spraw w roku poprzednim; nie bierze się przy tym pod uwagę spraw o egzekucję świadczeń powtarzających się.",

b) dodaje się ust. 9 w brzmieniu:

"Art. 1 1 . 1 . Komornika powołuje Minister Sprawiedliwości na wniosek zainteresowanego.

2 . Minister Sprawiedliwości informuje w drodze obwieszczenia w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" o wolnych rewirach komorniczych oraz wskazuje prezesa sądu apelacyjnego, do którego należy składać wnioski o powołanie w terminie jednego miesiąca od daty wskazanej w obwieszczeniu.

3 . Niezwłocznie po złożeniu wniosku o powołanie na stanowisko komornika prezes sądu apelacyjnego przesyła odpis wniosku wraz z załącznikami radzie właściwej izby komorniczej w celu wyrażenia opinii w terminie czternastu dni.

4 . Po otrzymaniu opinii rady izby komorniczej prezes sądu apelacyjnego przesyła niezwłocznie Ministrowi Sprawiedliwości wniosek o powołanie, załączniki wniosku oraz opinię, o której mowa w ust. 3 . Brak opinii rady nie wstrzymuje przesłania wniosku.

5 . Przed rozpatrzeniem wniosku o powołanie Minister Sprawiedliwości może zwrócić się do Krajowej Rady Komorniczej o wyrażenie opinii w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż czternaście dni. Brak opinii Rady nie wstrzymuje rozpoznania wniosku.

6 . W tym samym czasie zainteresowany może ubiegać się o powołanie na stanowisko komornika tylko w jednym rewirze komorniczym.

"Art. 11a. 1. Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Komorniczej, może odwołać komornika za jego zgodą lub na jego wniosek z zajmowanego rewiru i jednocześnie powołać go na stanowisko komornika w wolnym rewirze, jeżeli przemawiają za tym potrzeby prawidłowego i sprawnego prowadzenia czynności, o których mowa w art. 2, lub uzasadniony interes komornika.

"Art. 1 2 . Do wniosku o powołanie na stanowisko komornika zainteresowany załącza po dwa odpisy wniosku, życiorysu i dokumentów potwierdzających wymagania, o których mowa w art. 1 0 . Może przedkładać opinie, świadectwa i zaświadczenia.";

7) w art. 15 dodaje się ust. 3 w brzmieniu:

8) w art. 2 6 dodaje się ust. 3 i 4 w brzmieniu:

"3 . Asesorowi komorniczemu pełniącemu funkcję zastępcy komornika przysługują prawa i obowiązki komornika w zakresie wykonywania czynności, o których mowa w art. 2 .

9) art. 2 7 otrzymuje brzmienie:

"Art. 2 7 . 1 . Zastępcę komornika wyznacza, w drodze zarządzenia, prezes właściwego sądu apelacyjnego na wniosek rady właściwej izby komorniczej. Wniosek powinien wskazywać przyczyny uzasadniające wyznaczenie zastępcy i osobę kandydata.

2 . Przed wyznaczeniem zastępcy prezes sądu apelacyjnego wysłuchuje komornika lub zwraca się o nadesłanie wyjaśnień pisemnych w wyznaczonym terminie, chyba że nie jest to możliwe.

3. Z ważnych powodów prezes sądu apelacyjnego może, w drodze zarządzenia, po zasięgnięciu opinii rady właściwej izby komorniczej, dokonać zmiany zastępcy. Brak opinii rady w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż siedem dni, nie stanowi przeszkody do wydania zarządzenia. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio.";

10) po art. 27 dodaje się art. 2 7 a w brzmieniu:

"Art. 2 7 a. 1 . Do zastępcy komornika wyznaczonego w razie śmierci lub odwołania komornika stosuje się odpowiednio art. 3 a i art. 2 8 .

 2. Jeżeli nowo powołany komornik utworzy własną kancelarię, zastępca komornika przeprowadza likwidację kancelarii zastępowanego komornika. W terminie 1 4 dni od zakończenia likwidacji zastępca komornika składa prezesowi właściwego sądu apelacyjnego sprawozdanie z likwidacji kancelarii, przesyłając odpisy sprawozdania radzie właściwej izby komorniczej i osobie, która zajmowała stanowisko komornika w rewirze, w którym przeprowadzono likwidację kancelarii.";

"3) koszty przejazdów w miejscowości będącej siedzibą komornika,";

"Art. 45. 1. Wszczęcie egzekucji świadczeń pieniężnych uzależnione jest od uiszczenia przez wierzyciela części opłaty stosunkowej w wysokości 3 % wartości egzekwowanego świadczenia, jednak nie mniej niż 3% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, określonego w ustawie budżetowej i nie więcej niż dziesięciokrotność tego wynagrodzenia.

2. Przepisy ust. 1 i 4 stosuje się także do egzekucji należności Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego, nie wyłączając egzekucji prowadzonej na polecenie sądu albo prokuratora.

3. Sąd rejonowy, przy którym działa komornik, przekazuje komornikowi na jego wezwanie opłaty w sprawach osób zwolnionych od kosztów sądowych przez sąd.

7. Komornik może zwolnić z opłaty, o której mowa w ust. 1, lub opłatę rozłożyć na raty, wszczynając egzekucję po wpłaceniu przez wierzyciela pierwszej raty ustalonej przez komornika. W razie nieuiszczenia którejkolwiek z rat, komornik może wydać postanowienie wzywające wierzyciela do uiszczenia należności z tytułu raty zaległej i rat wymagalnych w przyszłości. Postanowienie po uprawomocnieniu podlega wykonaniu w drodze egzekucji bez zaopatrywania w klauzulę wykonalności.";

"Art. 47. 1. W sprawach o egzekucję świadczeń powtarzających się wartość egzekwowanego roszczenia, stanowiącą podstawę ustalenia opłaty stosunkowej w dniu wszczęcia egzekucji, stanowi suma świadczeń za jeden rok oraz suma świadczeń zaległych.

2. Jeżeli przedmiotem egzekucji są świadczenia za okres krótszy niż rok, wartość egzekwowanego roszczenia, o którym mowa w ust. 1, stanowi suma świadczeń za cały czas ich trwania.";

"Art. 48a. 1. Jeżeli prowadzona jest egzekucja alimentów zasądzonych w stosunku ułamkowym lub procentowym i nie można ustalić wartości egzekwowanego roszczenia w sposób określony w art. 47, wartość tego roszczenia należy ustalić tymczasowo na podstawie dolnej granicy świadczenia określonego w tytule wykonawczym, a w razie braku oznaczenia dolnej granicy, na podstawie pierwszej potrąconej raty.

"Art. 49. Cała opłata stosunkowa wynosi 18% wartości egzekwowanego świadczenia, jednak nie może być niższa niż 1/10 i wyższa niż trzydziestokrotna wysokość prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej określonego w ustawie budżetowej. Opłatę tę komornik pobiera również w wypadku umorzenia postępowania na wniosek wierzyciela. W tym celu komornik wyda postanowienie, w którym wezwie dłużnika do uiszczenia należności z tytułu opłat w terminie 14 dni od dnia doręczenia postanowienia. Postanowienie po uprawomocnieniu podlega wykonaniu w drodze egzekucji bez zaopatrywania w klauzulę wykonalności.";

22) po art. 58 dodaje się art. 58a w brzmieniu:

"Art. 59a. Opłaty przekazane przez sąd za wierzycieli zwolnionych od kosztów sądowych, zgodnie z art. 45 ust. 3, komornik zwraca po ich wyegzekwowaniu z pierwszeństwem przed wszelkimi innymi należnościami.";

"Art. 60. Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Komorniczej, określi, w drodze rozporządzenia, wysokość opłat za czynności komorników nie będące czynnościami egzekucyjnymi, biorąc pod uwagę pracochłonność czynności oraz jako podstawę prognozowane przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej określone w ustawie budżetowej.";

"Art. 62a. Dochodem komornika są pobrane i ściągnięte w danym miesiącu opłaty oraz zwrot wydatków gotówkowych za dojazdy, określone w art. 39 ust. 2 pkt 3, pomniejszone o koszty działalności komornika i sumy określone w art. 63.";

2. Jeżeli przyczyną zastępstwa jest zawieszenie komornika w czynnościach, w trybie art. 78, zastępcy należy się dochód określony w ust. 1 do czasu prawomocnego zakończenia postępowania dyscyplinarnego, nie dłużej jednak niż przez okres jednego roku. Po upływie jednego roku od zawieszenia zastępca komornika pobiera 100 % dochodu zastępowanego komornika.

"5 ) podejmowanie czynności z rażącą zwłoką.";

"1. Komisja dyscyplinarna, z zastrzeżeniem art. 74 ust. 3, może zawiesić w czynnościach komornika, przeciwko któremu wszczęto postępowanie dyscyplinarne lub karne.";

W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.¹⁾) wprowadza się następujące zmiany:

2. Rewiry komornicze istniejące w dniu wejścia w życie ustawy są rewirami komorniczymi w rozumieniu art. 7 ustawy wymienionej w art. 1.

Z praktyki stosowania ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. Nr 133, poz. 882 ze zm.), zmienionej przez ustawę z dnia 18 września 2001 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 130, poz. 1452), wynika potrzeba nowelizacji ustawy w celu poprawy sprawności egzekucji sądowej.

Wymaga zmiany art. 7 ustawy przez ogólne określenie w ust. 1 rewiru komorniczego. Według art. 7 ust. 1 obowiązującej ustawy rewirem komorniczym jest obszar właściwości sądu rejonowego. Nie odpowiada to rzeczywistości, dlatego proponuje się przepis, według którego rewirem komorniczym jest obszar właściwości sądu rejonowego, część tego obszaru lub obszar właściwości kilku sądów rejonowych.

W art. 7 ust. 2 kompetencja prezesa sądu apelacyjnego jest ograniczona, w szczególności nie może on znosić rewirów. Proponuje się, aby prezes sądu apelacyjnego mógł tworzyć i znosić rewiry, zmieniać ich granice oraz wyznaczać siedziby kancelarii komorniczych.

W nowym brzmieniu art. 7, zapewnia się współdziałanie Krajowej Rady Komorniczej oraz reguluje tryb i termin ogłaszania przez Ministra Sprawiedliwości wykazu rewirów i siedzib kancelarii komorniczych.

Uwzględniając doświadczenia praktyki stosowania art. 8 ustawy, proponuje się zmiany polegające na ograniczeniu uprawnień komornika działającego na wniosek wierzyciela poza swoim rewirem. Projekt przewiduje wyłączenie możliwości prowadzenia spraw o egzekucję z nieruchomości, ponieważ brak rozstrzygnięcia tego zagadnienia w obowiązującej ustawie prowadzi do rozbieżności praktyki.

Artykuł 8 ust. 4 obowiązującej ustawy nie jest prawidłowo stosowany, ponieważ nie wyjaśnia co należy uważać za zaległość 6 miesięcy. Proponuje się dodać przepis, według którego zaległość oblicza się, dzieląc liczbę spraw nie załatwionych przez średni miesięczny wpływ spraw w roku poprzednim; nie bierze się przy tym pod uwagę spraw o egzekucję świadczeń powtarzających się.

Obowiązująca ustawa nie reguluje przenoszenia komorników chociaż niekiedy wymaga tego interes egzekucji. W związku z tym proponuje się przyjęcie przepisu przewidującego możliwość odwołania komornika z jednego rewiru z równoczesnym powołaniem go na stanowisko komornika w wolnym rewirze, jak również zamianę rewirów zajmowanych przez dwóch komornikach. W tych wypadkach ogólna procedura powoływania komorników nie byłaby stosowana.

Według obowiązującej ustawy asesor pełniący zastępstwo komornika mógł prowadzić egzekucję i wykonywać czynności tylko w zakresie przewidzianym w art. 33 ustawy, co nie zapewniało pożądanej efektywności egzekucji. Proponuje się więc przyjęcie przepisu, według którego asesorowi komorniczemu pełniącemu funkcję zastępcy komornika przysługują w zakresie wykonywania czynności, o których mowa w art. 2 , prawa i obowiązki komornika.

W celu uniknięcia wątpliwości co do praw i obowiązków zastępcy komornika w zakresie prowadzenia działalności, proponuje się przyjęcie art. 2 7 ¹ stanowiącego, że do zastępcy komornika wyznaczonego w razie śmierci lub odwołania komornika stosuje się odpowiednio art. 3 a i art. 2 8 .

Nowe brzmienie art. 28 zachowuje cel dotychczasowego przepisu, którym było wskazanie prawa właściwego.

W celu poprawy warunków finansowania egzekucji, proponuje się dodanie w art. 39 w ust. 2, punktu 7, według którego do wydatków, których zwrot należy się komornikowi, zalicza się koszty korespondencji związanej z prowadzeniem postępowania zabezpieczającego lub egzekucyjnego oraz koszty uzyskiwania informacji niezbędnych do prowadzenia postępowania egzekucyjnego lub zabezpieczającego. W związku ze zwiększeniem uprawnień komornika do żądania informacji niezbędnych do prowadzenia egzekucji na podstawie art. 2 ust. 5, dodanego do ustawy przez ustawę z dnia 18 września 2001 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 130, poz. 1452), wymienione tam instytucje żądają od komornika opłat.

Z dniem 1 stycznia 2002 r. komornicy przestali być pracownikami sądu rejonowego, nie otrzymują żadnego uposażenia z budżetu i stosownie do art. 3a ustawy, wykonują czynności na własny rachunek. Z tego powodu proponuje się przyjęcie art. 45 ust. 3 według którego, sąd rejonowy, przy którym działa komornik, przekazuje komornikowi opłaty w sprawach osób zwolnionych od kosztów sądowych przez sąd lub z mocy ustawy. W konsekwencji skreślić należy art. 771 kodeksu postępowania cywilnego.

Proponowane rozwiązanie odpowiada podobnym przepisom regulującym obowiązek sądu wobec adwokatów, radców prawnych i notariuszy.

Ustawa nowelizująca z 2001 r. określiła w nieprawidłowy sposób odpowiedzialność dyscyplinarną komornika za podejmowanie czynności ze zwłoką w oderwaniu od ogólnych zasad odpowiedzialności dyscyplinarnej. Wobec czego proponuje się skreślenie art. 45a i uzupełnienie art. 71 przez dodanie pkt 5 przewidującego odpowiedzialność dyscyplinarną komornika za podejmowanie czynności z rażącą zwłoką. W ten sposób przedmiot art. 45a zostaje uregulowany w sposób zgodny z techniką legislacyjną.

Ustawa nowelizująca z 2001 r. zmieniła w nieuzasadniony sposób pobieranie opłat w sprawach o świadczenia powtarzające się (alimenty, inne renty) przez nałożenie na komornika obowiązku prowadzenia egzekucji przez rok na własny koszt oraz obciążyła go ryzykiem egzekucji. Poza tym skreślony został przepis o opłatach w egzekucji alimentów zasądzonych w stosunku ułamkowym lub procentowym. W związku z tym proponuje się przyjęcie art. 47 i 48 w poprzednim brzmieniu.

W związku z tym, że komornik nie otrzymuje żadnego uposażenia z budżetu, konieczne jest skreślenie ust. 4 w art. 59. Dochód Skarbu Państwa wymieniony w tym przepisie ma charakter podatku i narusza zasadę jednolitego opodatkowania komornika. Według art. 28 do komornika stosuje się przepisy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W proponowanym art. 60¹ określa się osobę zobowiązaną do zapłacenia podatku VAT.

Praktyka wykazała potrzebę zwiększenia uprawnień Ministra Sprawiedliwości w postępowaniu dyscyplinarnym. Według projektu, wniosek Ministra Sprawiedliwości o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego wszczyna postępowanie dyscyplinarne i na żądanie Ministra Komisja Dyscyplinarna zawiesza komornika w czynnościach.

Proponuje się, aby w sprawach egzekucyjnych oraz w sprawach o dokonanie zabezpieczenia wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy, stosowano przepisy dotychczasowe.

Zasada ta została zmieniona w 2001 r. Ustawa z dnia 18 września 2001 r. o zmianie ustawy o komornikach sadowych i egzekucji oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 130, poz. 1452), zmieniła art. 45 ustawy, wprowadzając jako zasadę pobieranie od dłużnika opłaty za dokonaną egzekucję, a tylko wyjątkowo (ust. 5) umożliwiając pobranie od wierzyciela części opłaty stosunkowej przed wszczęciem egzekucji środków pieniężnych. Od 1 stycznia 2002 r. opłata uiszczana przy wniosku (poleceniu) egzekucyjnym wynosiła ok. 120 zł przy wartości egzekwowanego świadczenia do 10 tys. zł i ok. 190 zł przy wyższej wartości egzekwowanego świadczenia (art. 45 ust. 5).

Obecnie, w projekcie nowelizacji, wracamy do zasady ponoszenia odpowiedzialności przez wierzyciela za składany wniosek. Zasada ta stosowana była we wszystkich wcześniejszych rozwiązaniach prawnych, poczynając od taksy za czynności komorników poprzez kolejne nowelizacje ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, aż do noweli z 2001 r. Ta część wnoszonej opłaty przeznaczona jest na częściowy zwrot wydatków ponoszonych przez komornika w danej sprawie. Zasada ta jest także powszechnie stosowana we wszystkich ustawach regulujących koszty postępowania sądowego oraz wszelkich usług prawniczych.

W projekcie nowelizacji określono, że cała opłata stosunkowa wynosi 18% wartości egzekwowanego świadczenia, nie mniej niż 1/10 i nie więcej niż trzydziestokrotna wysokość prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej określonego w ustawie budżetowej. Proponuje się, żeby wszczęcie egzekucji świadczeń pieniężnych było uzależnione od uiszczenia przez wierzyciela części opłaty stosunkowej w wysokości 3% wartości egzekwowanego świadczenia, nie mniej jednak niż 3% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej i nie więcej jednak niż dziesięciokrotność tego wynagrodzenia.

Należy zwrócić uwagę na fakt, że proponowana wysokość opłaty pobieranej przy wszczęciu egzekucji jest o 57% niższa niż stawka obowiązująca w pierwotnym kształcie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji z 29 sierpnia 1997 r. obowiązująca do końca 2001r. i po nowelizacji ustawy z 18 września 2001r. Stawki te są odpowiednio niższe o 42% przy wartości egzekwowanego świadczenia o wysokości do 10 tys. zł i o 65% niższe przy wartości egzekwowanego świadczenia o wysokości powyżej 10 tys. zł.

Przepis art. 45 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji w brzmieniu przed nowelą z 2001 r. nie był przez nikogo kwestionowany, ponieważ opłata była uzależniona od wartości egzekwowanego świadczenia. Przy niskich roszczeniach np. sądów, opłata była bardzo niska i nie tamowała egzekwowania należności.

Z tego wynika, że projekt ustawy spowoduje zarówno zmniejszenie wydatków na opłaty, jak i zwiększenie dochodów Skarbu Państwa.

Wejście w życie projektu ustawy będzie korzystne dla Skarbu Państwa. Całkowite korzyści netto (w zakresie: kwot wyegzekwowanych na rzecz sądów, podatku dochodowego, opłat egzekucyjnych, utraconych odsetek od środków zamrożonych w pierwszej części opłaty stosunkowej) powinny być wyższe o około 42,5 mln - 121 mln zł rocznie. Najważniejszym czynnikiem wzrostu będzie podatek dochodowy od osób fizycznych. W proponowanych warunkach powinien osiągnąć poziom wyraźnie przekraczający 100 mln zł rocznie. Jest to efektem zwiększenia całej opłaty stosunkowej oraz ponownego wprowadzenia pierwszej części opłaty stosunkowej.

Jako skutek wejścia w życie projektu ustawy należy także wymienić wzrost wydatków sądów związanych z art. 40 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji. W projekcie proponuje się, żeby do katalogu wydatków, których zwrot komornikowi się należy, dodać koszty korespondencji związanej z prowadzeniem postępowania zabezpieczającego lub egzekucyjnego oraz koszty uzyskiwania informacji niezbędnych do prowadzenia postępowania egzekucyjnego lub zabezpieczającego, a także wydatki na pokrycie opłat przewidzianych w odrębnych przepisach. Efektem tych zmian będzie wzrost wydatków sądów o około 8,5 mln zł rocznie.

W ogólnym rozrachunku nowy projekt spowoduje powrót dochodów budżetu netto z tytułu funkcjonowania egzekucji sądowej do poziomu z roku 2001. Zmianie ulegnie jednak struktura jego dochodów i kosztów.

Inaczej rzecz się przedstawia ze skutkami rozwiązania stosunku pracy komornika przez ustawę nowelizującą z 18 września 2001 r. i wprowadzenie zasady, że komornik wykonuje czynności na własny rachunek. Skoro komornik nie pobiera żadnego uposażenia z budżetu i według art. 35 ustawy pokrywa koszty działalności egzekucyjnej wyłącznie z opłat egzekucyjnych, a art. 43 ustawy daje mu prawo pobierania opłat za prowadzenie egzekucji i innych czynności, komornik nie może bezpłatnie działać w sprawach osób zwolnionych od kosztów sądowych przez ustawę lub przez sąd.

Zgodnie z art. 45 ust. 1 Konstytucji i art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, państwo jest zobowiązane zapewnić osobom ubogim realizację prawa dostępu do egzekucji. Projekt ustawy zapewnia wykonanie tego obowiązku państwa, co spowoduje określone wydatki sądów. Utrzymanie tych wydatków w racjonalnych granicach zależy od sądów, które powinny bardziej rozważnie udzielać zwolnienia od kosztów. Sąd, który decyduje swobodnie o zwolnieniu od kosztów, powinien ponosić konsekwencje finansowe zwolnienia. Opłaty ponoszone przez sądy będą zresztą wydatkiem tymczasowym, ponieważ zostaną wyegzekwowane i zwrócone sądom.

1. zmiany wymienionej ustawy ogłoszone zostały w Dz.U Nr 43, poz. 296, z 1965 r. Nr 15. poz. 113, z 1974 r. Nr 27, poz. 157, Nr 39, poz. 231, z 1975 r. Nr 45, poz. 234, z 1982 r. Nr 11, poz. 82, Nr 30, poz. 210, z 1983 r. Nr 5, poz. 33, z 1984 r. Nr 45, poz. 241 i 242, z 1985 r. Nr 20, poz. 86, z 1987 r. Nr 21, poz. 123, z 1988 r. Nr 41, poz. 324, z 1989 r. Nr 4, poz. 21, Nr 33, poz. 175, z 1990 r. Nr 14, poz. 88, Nr 34, poz. 198, Nr 53, poz. 306, Nr 55, poz. 318, Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 7, poz. 24, Nr 22, poz. 92, Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 12, poz. 53, z 1994 r. Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 24, poz. 110, Nr 43, poz. 189, Nr 73, poz. 350, Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 43, poz. 270, Nr 54, poz. 348, Nr 75, poz. 471, Nr 102, poz. 643, Nr 117, poz. 752, Nr 121, poz. 769 i 770, Nr 133, poz. 882, Nr 139, poz. 934, Nr 140, poz. 940, Nr 141, poz. 944, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, Nr 117, poz. 757, z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22, poz. 269 i 271, Nr 48, poz. 552 i 554, Nr 55, poz. 665, Nr 73, poz. 852, Nr 94, poz. 1037, Nr 114, poz. 1191 i poz. 1193, Nr 122, poz. 1314, 1319 i 1322, z 2001 r. Nr 4, poz. 27, Nr 49, poz. 508, Nr 63, poz. 635, Nr 98, poz. 1069, 1070 i 1071, Nr 123, poz. 1353, Nr 125, poz. 1368, Nr 138, poz. 1546, z 2002 r. Nr 25, poz. 253, Nr 26, poz. 265, Nr 74, poz. 676, Nr 84, poz. 764, Nr 126, poz. 1069 i 1070, Nr 129, poz. 1102, Nr 153, poz. 1271, , Nr 219, poz. 1849, Nr 240, poz. 2058, z 2003 r. Nr 41, poz. 360, Nr 42, poz. 363, Nr 60, poz. 535.